Libya'nın kaderini belirleyecek toplantıdan ne sonuç çıktı

Libya 18 ay içinde seçime gidecek. Kimilerine göre süreç Libya'nın bütünleşmesini sağlarken, kimilerine göre üçe bölünmesine hizmet edecek. Libya'da yaşanan son gelişmeleri ve arka planını inceleyen Erkin Feyyaz Eşli, Odatv'de bir yazı kaleme aldı. Eşli'ye göre Libya İçişleri Bakanı Fethi Başağa Amerikancı çıkışlarıyla dikkat çekerken, Fayiz el-Sarac ve yardımcısı Ahmed Muaytik uygun ve her kesimin kabul edebileceği adaylar olarak karşımıza çıkıyor.

Eşli'nin yazısı şöyle:

Libya Siyasi Diyalog Forumu, Birleşmiş Milletler (BM) Libya Destek Misyonu (UNSMIL) öncülüğünde Tunus'ta toplandı. Forum, Fayiz el-Sarac ve Akile Salih’in ağustos ayında ilan ettiği ateşkesin ardından başlayan çok taraflı barış sürecinin önemli bir halkası olarak değerlendiriliyor.

Forum’un ilan edilen amacı, Libya’daki iktidar organlarının birleştirilmesi, Ulusal Mutabakat Hükümeti’nin (UMH) yerine yeni geçici bir iktidar organı kurulması. Bu organın 18 ay boyunca geçiş sürecinde ülkeyi yönetmesi öngörülüyor. Bu sürecin ardından ise başkanlık ve parlamento seçimleri yapılacak.

ANAHTAR MEKANİZMALAR ABD’NİN ELİNDE

Resmi olarak Forum, BM himayesinde gerçekleşti. Ancak gerçekte anahtar mekanizmalar, Libya Destek Misyonu’nun, yani onun temsilcisi Stephanie Williams’ın, sonuç olarak da ABD’nin elindeydi.

Libya Siyasi Diyalog Forumu’na 75 delege katıldı. Bunlardan 13’ü Temsilciler Meclisi (Akile Salih), diğer 13’ü Devlet Yüksek Konseyi (Halid el-Mişri), geriye kalan 49’u ise Williams tarafından atandı. Bu 49 kişi, “sivil toplumun temsilcileri” olarak seçilmişlerdi: Sanatçılar, bloggerler, gazeteciler vb. Bu kişiler, kimse tarafından tanınmıyor ve hiçbir etkiye de sahip değiller. Ancak bu kişileri, ABD ve Williams’ın atadıkları olarak kabul edebiliriz.

Bu şekilde ABD, oyların çoğunluğunu elinde bulundurabiliyor. Buna ek olarak, Libya Başkanlık Konseyi'nde bakanlık görevlerine aday seçme mekanizmalarında belirleyici söz, BM Libya Destek Misyonu’nda olacak. Amerikalılar, bu BM mekanizmasını kullanarak çıkarlarını karşılayacak yeni bir Libya hükümeti kurabilecekler.

BIDEN İKTİDARININ LİBYA’YA İLGİSİ

Joe Biden’ın ABD’de iktidara gelmesiyle birlikte Washington, Libya’ya çok daha fazla dikkat göstermeye başlayacak. Amerikan Ulusal İstihbarat Konseyi'nin (NIC) eski başkan yardımcısı Ellen Laipson, Biden yönetiminin ABD’nin Libya meselesindeki otoritesini artırmak için BM mekanizmalarını kullanmaya çalışacağını ifade etti.

Böyle bir durumda bölgedeki bütün diğer dış güçlerin çıkarlarının zarar göreceği açık. Özellikle de UMH ile iyi ilişkilere sahip olan Türkiye, İtalya ve Katar’ın. Bu ülkeler, ABD’nin inisiyatif aldığı yeni bir hükümetle ilişkilerini baştan kurmak zorunda kalacaklar.

RADİKAL UNSURLARA DİKKAT

Bunun haricinde Libya Siyasi Diyalog Forumu’nda anahtar mevkilere radikal unsurların gelmesi durumunda Libya sorunu başka bir krizle karşı karşıya kalabilir. Özellikle Fayiz el-Sarac’ın yerine oynayan İçişleri Bakanı Fethi Başağa, Amerikancı çıkışlarıyla dikkat çekiyor. Ülkede ABD üslerinin kurulmasını savunuyor.

Hazırlanan taslak metindeki kıstaslara göre “belirli makamlar için önerilecek şahsın siyasi düşmanlarına karşı şiddete karışmamış veya bunu teşvik etmemiş olması” gerekiyor. Başağa’nın köktenci Selefi RADA grubuyla ilişkileri de biliniyor. Başağa’ya bizzat Trablus Savunma Güçleri de karşı çıkıyor.

Dolayısıyla Libya Siyasi Diyalog Forumu mekanizmasıyla radikal bir unsurun iktidara gelmesi krizi kesinlikle çözmeyecek. Libya’da istikrar isteyen iç ve dış güçlerin radikal unsurlara karşı da bir tavır sergilemesi gerekiyor.

SARAC VE MUAYTİK İDEAL İKİLİ

Bu açıdan Fayiz el-Sarac ve onun yardımcısı Ahmed Muaytik uygun ve her kesimin kabul edebileceği adaylar olarak karşımıza çıkıyor. Geçiş döneminde Libya’nın dümeninin bu iki ismin elinde olması ülkenin geleceğinin istikrarı açısından da büyük önem taşıyor.