Limon 90 TL'ye dayandı
Devlet geçen yıl müdahale etmedi, limon, enflasyon rekorlarını alt üst etti. Bahçelerde 1 liraya düşen limon, marketlerde pazarlarda 80-90 lira arasında. Fiyatların düşmesi için 1,5 ay sonra Adana’da başlayacak ilk hasat bekleniyor
Sonbahar ve kış aylarında dalında 1 liraya satılmayan, ağaç dibinde çürümeye terk edilen limon, pazarda 100 liraya dayandı. Herkes tezgâhlara şaşkın şaşkın bakıyor. Ne oldu bu limona? Aslında yıl boyu en pahalı ürünlerden oldu limon. ‘Dalında 1 lira pazarda 15 lira, dalında 1 lira pazarda 30 lira’ derken 90 liraya kadar çıktı. Peki, limona ne oldu da pahalandı? Türkiye’de en erken hasat yapılan Adana Ziraat Odaları İl Koordinasyon Kurulu Başkanı ve Yüreğir Ziraat Odası Başkanı Mehmet Akın Doğan, limonu anlattı. İşte limonu 90 liraya çıkaran süreç.
2022 VE 2023 KRİZİ
“Bizde mayer, enter ve dikenli limon var. Dikenli en son hasadı yapılan limon. Bir kısmı piyasaya girer bir kısmı da Mersin’in soğuk hava depolarına, Torosların yüksek kesimlerine ve Nevşehir Ortahisar’da bulunan yeraltı depolarına gider. Bu mevsimde tükettiğimiz limon bu depolardan gelen limonlar.
“Sorun iki yıl önce başladı. 2022’nin kasım ve aralık aylarında depolara çok ürün gitti ama para etmedi. Tüccarımızın ve çiftçimizin çoğu yüzde 60-70 oranında zarar etti. 100 bin liralık ürün konulmuşsa 60-70 bin lira zarar edildi. 2023 sezonunda da ürün yine boldu, hatta dalında kaldı. Para etmeyince tüccar ve çiftçi depoya ürün koymaya cesaret edemedi. 2023 yılının kasım ayında çıkan yatak limon, aralık ve ocak ayında depolara gönderilir. Çiftçi bir yıl önce limondan zarar ettiği için korktu. Aynı şey başımıza gelir diye bu defa depoya limonu az koydu. Şu anda depolarda yok denecek kadar az limon var. Az konulan limonun da en az yüzde 50’si bozuldu, çürüdü.”
İŞÇİ BULAMADIK
Doğan, ‘Limonun yarıdan fazlası neden çürüdü ?’sorumuzu da şöyle yanıtladı:
“Mevsimlik işçi bulamadık. Hasat zamanı çiğ vardı hâlâ. Sağlıklı ve düzenli bir kesim olmadı. Yatak limon, soğuk hava depolarına giren limondur. Bu limonlar hasat edilirken çok nazik ve dikkatli hasat yapılması gerekiyor. Toplarken sepete yavaş konmalı, işçi bunun tırnaklarını kesiyor. O tırnaklar diğer limona değdiğinde limon çürüyebiliyor.
“Eylülden aralık ayına kadar hasat edilenler ince kabuklu limonlar, mayer. Onlar depoya giren limon değil. Onların raf ömrü kısa. Bir de ince uzun enter limonumuz var, kabuğu kalın. O da yurtdışına gidiyor. Dikenli limonlar depoya giriyor, uzun ömürlü limonlar bunlar. Şu anda tükettiğimizde dikenli olan.”
2 AY PAHALI YİYECEĞİZ
Doğan, fiyatların ne zaman düşeceğiyle ilgili de şöyle konuştu:
“Şu anda depolarda limon yok. Ama bizim hasadımıza iki ay var. Turunçgil kesim ve ihraç tarihlerini belirleme komisyonu, kesimi geçen yıl 8 Eylül, ihraç tarihini de 15 Eylül olarak belirlemişti. Bu yıl tarih, limon az olduğu için erkene alınabilir. Erkene alınsın ya da alınmasın yeni mahsul, ağustosun ilk haftası kesilip, iç piyasaya gidiyor aslında.
“1,5-2 ay daha bu limonu pahalıya yiyeceğiz. Adana halinde 50-55 lira birinci kalite. İstanbul ve İzmir gibi büyük yerlere 60-65 liraya tır üstü ürün gidiyor. Bu üründe 75-85-100 lira arası değişiyor. Biz önümüzdeki günlerde 100 liranın da üzerinde limon tüketeceğiz. 150 lira olursa şaşırmayalım çünkü yok.”
Mehmet Akın Doğan, önümüzdeki kış narenciyeyi pahalı yiyeceğimiz bilgisini de vererek, “Hava şartlarından dolayı ağaçların 3’te ikisi boş.” dedi.
YÜZDE 30 ÇOK
Tarımda kullanılan elektriğe gelen zammı da değerlendiren Mehmet Akın Doğan, “Yüzde 30 çok. Çiftçinin hangi ürününe bu kadar zam geldi. Buğdayda, mısırda, pamukta, soyada bu kadar kazanamıyor ki çiftçi. Girdi fiyatları katlanıyor. Bu yanlış bir uygulama. Biz sahadayız. Bilen kişilerden bilgi almıyorlar. Sahadaki kişilerden bilgi alsınlar.”