Macaristan AB’ye kafa tuttu, Türkiye’yle yakınlaştı

Ülke, Kovid-19’la mücadele için Çinli bir aşı şirketine ilk ruhsat veren AB ülkesi oldu. Öte yandan, pedofili ve eş cinselliğe karşı çocukları korumak için çıkardığı yasayla, birçok AB ülkesi tarafından hedef alındı. AB’de Türkiye aleyhine gündemlere katılmayarak Türkiye’yle diplomatik ilişkilerini geliştirme politikasını sürdürdü

ÇOCUKLARI KORUYAN YASA, AB’NİN HEDEFİ OLDU

Macaristan, haziran ayında 18 yaş altındaki çocukları korumak amacıyla eş cinselliğe teşviki yasaklayan kararı kabul etti. Ülkede pedofiliye karşı hazırlanan yasa taslağının kapsamı genişletildi ve 18 yaş altı çocukların eş cinsellik propagandasından korunması hedeflendi. Karar, Avrupa Birliği zirvesinde tartışmalara neden oldu. Ortak bildiriyle kınanan Macaristan’ın, AB’den çıkarılması çağrısı yapıldı. Tepkilerin ardından Macaristan Cumhurbaşkanlığı Ofisi, yasanın 18 yaşından büyüklerin anayasal haklarını kısıtlamadığını ama 18 yaşından küçüklerin korunmasına yönelik anayasal yükümlülüğü yerine getirdiğini belirtti. Yasanın anayasada yer alan özel hayata ve aile hayatına saygı duyulması maddesini ihlal etmediği de kaydedildi. Macar Başbakan Orban da Macaristan’a AB’den çıkma çağrısında bulunanların sömürgeciliği temsil ettiğini söyledi ve başka ülkelerin, kendi ülkesinin yasalarına karışamayacağı yanıtını verdi.

AB’NİN BASKICI

POLİTİKALARI ELEŞTİRİLDİ

Macaristan Başbakanı Viktor Orban, temmuz ayında Alman Bild gazetesinde yayınladığı bildiride AB’nin baskıcı politikalarını sert biçimde eleştirerek demokrasi çağrısı yaptı. 7 maddelik bildiride, AB’nin kimsenin kendisine yetki vermediği bir imparatorluğa dönüştüğü ifade edildi. Eleştirilen konular arasında; AB halkları arasındaki uyum sorununun araç olmaktan çıkarılıp amaç olarak dayatılması, AB’de kararların seçilmiş hükûmetlerle değil, hükûmet dışı örgütler tarafından alındığı yer aldı. Orban, AB’nin hukukun üstünlüğünü taşeronlaştırdığını belirtti ve Avrupa Parlamentosunun yalnızca kendi ideolojik ve kurumsal çıkarlarıyla ilgilendiğine dikkat çekti. Bildiride, AB’nin demokrasi sınavında sınıfta kaldığı ve ulusal meclislerin rolünün önem kazanması gerektiği vurgulandı. AB’nin ekonomik başarısı için ülkelerin birlikte hareket etmesi gerektiği, aksi halde AB’nin sonunun geleceği dile getirildi.

KOVİD-19’LA MÜCADELEDE

AB’Yİ BEKLEMEDİLER

Macaristan, Kovid-19 aşısını tüm sağlık çalışanları için zorunlu hâle getirdiklerini ve aşı olmayan personellerin çalışamayacaklarını duyurdu. Hükûmet, Kovid-19’a karşı 12 yaş üstü çocukları da aşılamaya başladı. Salgının etkili olduğu ülkede; alışveriş merkezleri, müze, tiyatro ve devlet daireleri gibi kapalı alanlarda maske zorunluluğu getirildi. Macaristan, Kovid-19’la mücadele kapsamında 2021’de Rusya’dan 2 milyon doz Sputnik V aşısı tedarik etti. Rusya ve Çin ile aşı anlaşması yapan ilk AB ülkesi olan Macaristan'da hâlihazırda Sputnik V ve Sinopharm'ın yanı sıra Pfizer, Moderna, AstraZeneca ve Janssen aşıları uygulanıyor. Ayrıca Macaristan ve Türkiye arasında karşılıklı Kovid-19 aşı kartlarını tanıma kararı bulunuyor. Nüfusunun yüzde 75’ine ilk doz aşıyı yaptıran Macaristan’da 29 Aralık 2021 itibarıyla Kovid-19 kaynaklı ölüm vakalarının sayısı 39 bine dayandı.

HÜKÛMET, AAD KARARLARINA İTİRAZ ETTİ

Macaristan Anayasa Mahkemesi, hükûmetin Avrupa Adalet Divanı (AAD) kararına ilişkin yaptığı itirazı reddetti. AAD Aralık 2020’de, sığınmacılarla ilgili uygulamalar nedeniyle Macar hükûmetini suçlu bulmuştu. Hükûmet, AAD’nin bu kararını kendi Anayasa Mahkemesine taşıdı. Mahkeme, gerekçeli kararında “Avrupa Adalet Divanı kararına karşı çıkılamayacağını ve AB hukukunun önceliği konusunu incelemeye alamayacağını” belirtti. AB Sınır ve Sahil Güvenlik Ajansı Frontex de, Macaristan'ın AAD kararını uygulayıncaya kadar ülkedeki faaliyetlerini askıya aldığını açıklamıştı. Öte yandan, Polonya hükûmeti de ülkenin yargı sistemindeki değişikliği kabul etmeyen AAD kararını kendi Anayasa Mahkemesi’ne taşımış ve mahkeme, hükûmetin itirazını kabul etmişti. Macar Başbakan Viktor Orban, Polonya Mahkemesinin “ulusal yasaların bazı AB kanunlarından üstün olduğu” hükmünden dolayı mahkemeyi tebrik etmişti.

İŞ BİRLİĞİ STRATEJİK

DÜZEYE YÜKSELDİ

Macaristan ve Türkiye ile imzalanan güvenlik protokolü kapsamında, 50 Türk polisi Macaristan-Sırbistan ve Macaristan-Romanya sınır kapılarında görev yapacak. Protokol, kasım ayında Ankara’da beşincisi düzenlenen Yüksek Düzeyli Stratejik İş Birliği Konseyi (YDSK) toplantısında imzalanan mutabakat kapsamında uygulamaya konulacak. İki ülke terör, uyuşturucu, yasa dışı göç, insan kaçakçılığı ve siber suçlarla mücadelede ortak hareket edecek. Diğer taraftan iş birliği dâhilinde 2024 Türk-Macar Kültür Yılı ilan edilecek ve iki ülke arasındaki yatırımlar savunma sanayi projelerini de kapsayarak artırılacak. Ayrıca ikili ticaret hacminin 3 milyar dolara yaklaştığı ve iki ülke arasında transit geçiş konusundaki pürüzlerin ortadan kaldırıldığı bildirildi. Polonya, Çekya, Macaristan ve Slovakya'nın yer aldığı Vişegrad Grubu Ülkeleri (V4) Dönem Başkanlığını yürüten Macaristan, Türk Devletleri Teşkilatı’nın da gözlemci üyesi. Macaristan ve Türkiye’nin, söz konusu iki uluslararası örgüt arasındaki iş birliğini de geliştirebileceği vurgulanıyor.

MEDYA OKURYAZARLIĞI VE TÜRKÇE ÇALIŞTAYI İLGİ GÖRDÜ

Macaristan’da kasım ayında Medya Okuryazarlığı ve Türkçe Çalıştayı düzenlendi. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) ve Yunus Emre Enstitüsü ortaklığında düzenlenen çalıştayda konuşan RTÜK Başkanı Ebubekir Şahin, Türkçe konuşulan ülkelerin ve Türk devletlerinin, Türk Yayıncılık Düzenleyici Otoriteler Forumu (TBRAF) kuracağını duyurdu. Şahin, Macaristan'daki Türk ve Macar vatandaşlarını çalıştayda bir araya getirmeyi amaçladıklarını söyledi. Macaristan'ın Türk Devletleri Teşkilatı’nda gözlemci statüsünde bulunduğuna dikkat çeken Şahin, teşkilatın, yaptığı faaliyetleri medya alanında Türk Yayıncılık Düzenleyici Otoriteler Forumu’nda (TBRAF) devam ettirmek istediklerini belirtti. Macar vatandaşların, çalıştaya ciddi bir ilgi gösterdiği ifade edildi. Türkiye’den gelen akademisyenlerin ve fikir akımlarının, Macaristan’da olumlu etki uyandırdığı kaydedildi.

YEE, MACARLARI YUNUS

EMRE’YLE TANIŞTIRDI

2021 Yunus Emre ve Türkçe Yılı etkinlikleri kapsamında Budapeşte Yunus Emre Enstitüsünde (YEE), Yunus "Gel Gör Beni" sergisi düzenlendi. Budapeşte YEE, Türk Konseyi Budapeşte Temsilcilik Ofisi, Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı ve Ankara Olgunlaşma Enstitüsü iş birliğinde düzenlenen sergiye Türk kurumların temsilcileri, Türkologlar, çevirmenler, öğrenciler, Türk ve Macar sanatseverler katıldı. Sergide Yunus Emre'nin yaşadığı dönemin felsefesini anlatan resim, minyatür ve hat eserlerinin yer aldığı 40 eser sergilendi.