Marmara’nın oksijen fabrikası koruma altına alınıyor
Türkiye İş Bankası ile Türk Deniz Araştırmaları Vakfı'nın işbirliğinde geliştirilen 'Denizlerin Geleceği: Deniz Çayırları' projesi ile Marmara Denizi’nin akciğeri niteliğindeki son deniz çayırlarının haritalandırılarak temizlenmesi ve korunması hedefleniyor
Posidonia oceanica... Bir çeşit deniz çayırı... Hem bölgemize özgü, hem de büyük bir oksijen kaynağı. Doğa tarafından ülkemize bahşedilmiş gerçek bir nimet. Onlar sayesinde nefes alıyor denizimiz, onlar sayesinde yaşıyor balığımız... Arasanız, tarasanız, dünyanın başka bölgesinde bulamazsınız. Ancak iyi bakmıyoruz çayırlarımıza...
Son yıllarda deniz çayırlarımıza verdiğimiz zarar, geri dönüşü çok zor hasarlar yaratıyor. Evsel ve endüstriyel atıklar, yoğun kıyı kullanımı, zemin tarayıcı yöntemlerle avcılık, gemilerin ve teknelerin attıkları çıpalar, yetiştiricilik faaliyetleri, turizm ve günlük turistik faaliyetler nedeniyle denizlerimiz her geçen gün biraz daha boğuluyor. İşte tehlikeyi gören Türk Deniz Araştırmaları Vakfı (TÜDAV), farkındalık yaratmak için kolları sıvamış. İş Bankası da destek olmuş, yeni bir proje başlatmış. Projenin adı; “Denizlerin Geleceği: Deniz Çayırları”. Hedef; Posidonia oceanica deniz çayırlarının haritalanması, üzerindeki atıklardan temizlenmesi ve korunması.
Dün projenin tanıtım toplantısına katıldık, TÜDAV Başkanı Prof. Dr. Bayram Öztürk’ten ayrıntıları dinledik.
EKONOMİK FAYDASI TARIMSAL ALANLARDAN BÜYÜK
TÜDAV Başkanı Prof. Dr. Bayram Öztürk, deniz çayırlarının ekosisteme sağladığı ekonomik faydanın, tarımsal alanlarınkinden daha fazla olduğunu söyledi. Posidonia oceanica türünün ise endemik olduğunu ve diğer deniz çayırlarından daha fazla oksijen ürettiğini belirten Prof. Dr. Öztürk, “Bunlar çiçekli bitkilerdir. Fotosentez yaparlar. Oksijen üreten doğal fabrikalardır. Türkiye'de koruma altındalar. Ancak Marmara’da çok az kaldı. Akdeniz ve Karadeniz’in yaşaması için Marmara’nın yaşaması lazım.” dedi.
Prof. Dr. Öztürk, deniz çayırlarının ekosistemdeki yerine ilişkin olarak da şu bilgileri paylaştı: “Posidonia oceanica, deniz zemininde sık çayırlar oluşturarak birçok canlıyı üzerinde barındırır ve otla beslenen canlıların besin kaynağını oluşturur. Tüm bunlara ek olarak barınma, korunma, yumurtlama ve üreme noktasında da birçok canlıya ev sahipliği yapar. Karbon tutma özellikleri sayesinde ise iklim değişikliği ile mücadele eder. Ömrünü tamamlayan Posidonia yaprakları akıntı ve dalgalarla kıyıda banketler oluşturur. Bu yapılar kıyı çizgisini korur, erozyonu önler, pek çok deniz canlısının yaşamını sürdürmesini sağlar.”
HARİTALAMA YAPILACAK
Türkiye’deki deniz çayırlarının henüz yüzde 58’inin haritalandığını bildiren Prof. Dr. Öztürk,
proje ile birlikte Erdek, Paşalimanı Adası’ndaki deniz çayır alanlarının da sınırlarının belirleneceğini ve haritalanacağını söyledi. Bu çalışma sırasında tür çeşitliliğinin de ortaya çıkarılacağını, deniz çayırlarının bulunduğu alanların tanınması ve fark edilmesi amacıyla şamandıralama ve mapa için fizibilite çalışmalarının yapılacağını anlatan Prof. Dr. Öztürk, “Marmara’da kalan son deniz çayırlarını korumak gelecek nesillere karşı bir sorumluluğumuz ve bunu yapmak için çaba gösteriyoruz.” dedi.
1 METREKARESİ 14 LİTRE OKSİJEN ÜRETİYOR
Posidonia oceanica deniz çayırları, Akdeniz’de 11 ila 29 °C arasındaki sıcaklıklarda, tuzlu ve temiz sularda 0 ila 45 metre derinlikler arasında dağılım gösteriyor. Fotosentez ile suyun oksijence zenginleşmesini sağlayan bu çiçekli bitkiler; uzun yaprakları, yatay uzanan gövde ve kökleriyle sudaki askı yüklerini ve sedimentasyonu tutup zemin hareketlerini düzenliyor. 1 metrekare alanı kaplayan Posidonia oceanica deniz çayırları, günde 14 litre oksijen üretebiliyor; 1 hektarı ise yılda 1024 ton karbon tutabiliyor. Ayrıca plastik ve mikroplastikleri ortadan kaldırmaya yardımcı oluyor.