‘Maydanozun zahmeti bizim, kârı başkasının’

Hatay’ın Arsuz ilçesinde maydanoz hasadı başladı. Türkiye’nin maydanoz üretiminin yüzde 70’ini karşılayan Hatay’da üreticiler fiyatların düşük olmasından dert yanıyor. Görüştüğümüz üreticiler “Zahmeti bizim kârı ise başkasının oluyor. Demeti bizden 2 liradan alınan maydanoz, pazarda 7 ila 10 lira arasında satılıyor.” diyor.

Bu yıl rekolte iyi. Maydanoz toplayan işçiler de 600 lira ile 800 lira arasında yevmiye alıyor. İşçiler genellikle Diyarbakır ve Urfa gibi çevre illerden geliyor. Onların da ev, barınma sorunu var. İşçiler çadırda kalmak istemiyor. Yer temini de maydanoz üreticisinin ayrı bir sorunu. Bunun için devletten konteyner talep ediyorlar.

Ekimden sonra 2 veya 3 defa biçilen maydanozun önemli bir sorunu da pazar bulunması. Yemeklerin lezzet parçası maydanoz Rusya, Ukrayna, Romanya ve Suriye üzerinden Arap ülkelerine pazarlanıyor. Üreticiler yurt dışına pazarlama konusunda yaşanan sorunlarda devletten destek bekliyor. Üreticiler özellikle kooperatifleşerek maydanozun zahmetini çekenler olarak kârdan daha fazla pay almak istiyor. İşte bütün bunları Arsuzlu üreticilerle konuştuk.

‘MAKAS BU KADAR AÇILMAMALI’

Yusuf Şanlı (Üretici): “Bizim esas sorunumuz bir çuval maydanozu 100 liraya satmamızdır. İçinde 50 bağ maydanoz bulunmaktadır. Yani bağı 2 liraya gelmektedir. Markette ise bağı 7-10 liradan satılmaktadır. Biz her türlü emeğini çekiyoruz, bizden çok fazla kazanıyorlar. Devletin bu işe dur demesi gerekiyor. Hadi market 4 liradan satsın, aç gözlülük yapıp 6 liranın üzerinde satmaktadırlar. Ben iki liradan para kazanamıyorum, 3-4 liradan sattığım zaman para kazanırım. Biraz da biz çiftçileri düşünsünler. Maliyeti 2 lira, bunun üzerinde sattığımız zaman para kazanırız. Üretici ile tüketici arasındaki makas bu kadar olmamalı. Maydanoz üreticisi fiyatlardan ötürü ekmeyi bırakırsa, maydanoz o zaman üretim azlığından dolayı 10 liradan satılacaktır. Bu dengeyi iyi tutturmak herkesin yararınadır.”

‘DESTEKLER ARTIRILSIN’

Türkiye üretiminin yüzde 70’ini Hatay’ın yaptığını belirten Yusuf Şanlı, pazarlamanın önemli bir sorun olduğunu belirterek ihracat konusunda şunları söyledi:

“İç piyasanın yanında Rusya ve Ukrayna pazarlarına da maydanoz göndermekteyiz. Bu sene Arsuz bölgesinde ekim düşüktür. Sebebi ise maliyetlerin çok yüksek olması… Üretici değil, aracı kazanmaktadır. Bizim devletimizden beklentimiz, maliyetlerin düşürülmesi konusunda destek vermesidir. Mazot, gübre ve elektrik çok pahalı. Kârımızı düşürüyor. Zaten fiyatlar düşük. Bu yıl belli kazancı elde edemezsek seneye ekemeyiz. Bu da tüketiciye yansır. Önemli bir mesele de kooperatifleşmek. Kooperatif kurarsak ürünümüzü tüccarın istediği fiyattan satmak zorunda kalmayız. Böylece fiyattaki makas bu kadar açılmaz.”

‘EK SIKINTI: DEPREM’

Mevsimlik işçilerin depremden dolayı barınma konusunda sıkıntı çektiğini belirten Şanlı bu konuda yardım istiyor:

“Depremden ötürü işçi sıkıntısı yaşıyoruz. İnsanlar depremden ötürü Hatay ilimize gelmek istemiyorlar. Bu anlamda sıkıntı çekiyoruz. Ücretler 500 lira iken 600-700 liraya çıktı. Bu bize ek bir maliyet olarak yansıyor. Bizim devlet ve belediyelerden ricamız, konteyner kentlerden işçilerimize yer verilmesidir. İşçiler deprem korkusundan apartmanlarda oturmak istemiyorlar. Geçen sene 3 bin işçi gelirken bu sene bin işçi geldi. Bu önerimiz ciddiye alınmasını bekliyoruz.”

‘İHRACAT YOLU AÇILSIN’

Mithat Deveci (Üreticisi): “Bu sene narenciye para etmedi. Maydanoz da aynı narenciyenin durumuna düşerse, bizim ilçenin durumu çok kötü olur. İki yıldır maydanoz ve dere otundan para kazanamadık, bu sene iyi olur beklentisindeyiz. Arsuz’un yüzde 30’unda maydanoz ve dere otu ekiliyor. Bizim devletten beklentimiz ihracatı açmasıdır, yoksa narenciye, yeşillik ve sebze para etmez. İhracat olursa bizim ürünlerimiz elimizden çıkar. İhracat olmadığı zaman iç piyasamızda bu ürünlerin bitirilmesi mümkün değildir. Biz ihracatımızı Rusya, Ukrayna ve Romanya gibi ülkelere yapıyoruz. Sanıyorum bu ülkelere yeterince ihracat yapılmadığından fiyatalar bu kadar düşüktür. Biz Suriye’ye ihracat yapmıyoruz ama bu kapıdan Lübnan ve Arabistan gibi ülkelere mal gönderebiliriz. Buradaki sorunlar çözülsün.”

‘BARINMA SORUN’

Heytullah Tarim (İşçi): “Biz, Diyarbakır’dan tarım işçisi olarak buraya geldik. Ben turizm işletme mezunuyum. İş bulamadım ve tarım işçisi olarak, maydanoz tarlasında çalışıyorum. Burada 6-7 ay çalışıyoruz. Bazı arkadaşlarımızın barınma sorunu var. Devletimiz mevsimlik işçiler için konteyner ve daha sağlıklı barınma yerleri yaparsa çok iyi olur.”