Mehmet Yuva değerlendirdi! İşte Esad'ın Çin ziyaretinin perde arkası

Gazetemiz yazarı ve Türkiye-Suriye Dostluk Komitesi Başkanı Profesör Doktor Mehmet Yuva, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'ın Çin Halk Cumhuriyeti'ne yaptığı ziyareti değerlendirdi. Ziyaretin perde arkasını değerlendiren Yuva, bu ziyaretin Suriye ve Çin Halk Cumhuriyeti arasındaki ilişkilere yeni bir sayfa açacağını kaydetti.

ESAD'IN ÇİN ZİYARETİNİN PERDE ARKASI

Ulusal Kanal'daki Gün Ortası programına canlı yayında katılan Gazetemiz yazarı Profesör Doktor Mehmet Yuva, ziyaretin tarihi önemine vurgu yaptı. Yuva şunları dile getirdi:

"Bu ziyaret çok tarihi bu ziyaret çok tarihi bir ziyaret. 2004 senesinde Çin'e resmi bir ziyarette bulunmuştu Suriye Devlet Başkanı. On dokuz yıl aradan Asya Oyunları sebebiyle resmi olarak davet edildiği Çin'i ziyaret edecek. Şüphesiz Suriye Devlet Başkanı'na eşlik eden heyete baktığımızda özellikle
Çin'e yolculuğunu Çin devletinin resmi uçağıyla yapmış olması ve Şam Çin arasındaki mesafeyi de özellikle hava güvenliğinin savaş uçakları tarafından da yapılmış olması aslında Çin'e gelen bu önemli devlet başkanı ziyaretine verdiği ehemmiyeti göstermesi açısından da önemli. Kendisine yönelik herhangi bir hava saldırısı veya güvenliği herhangi bir yaklaşıma karşı Çin'in güvenlik sorumluluğunu üstlenmesi de aslında ziyaretin Çin için de Suriye'ye kadar ne kadar önemli ve hassas olduğunu göstermesi açısından da önemli."

ASYA OYUNLARI VE SURİYE İLİŞKİLERİ

Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, Çin Halk Cumhuriyeti Devlet Başkanı Xi Jinping'in yanı sıra diğer yabancı liderlerle bir araya geleceği Asya Oyunları'nın açılış törenine de katılacak. Profesör Doktor Mehmet Yuva, Suriye'nin birçok branşta bu oyunlarda yer alacağını söyledi.

"Şimdi ilginç bir anekdot paylaşmak istiyorum. Buyurun. Suriye birçok branşta bu Asya oyunlarında yarışacak çok önemli isimler var. Ama bunu zikretmek istiyorum. Benim yedi yıl öğretmeni olduğum binicilikte hem Arap dünyasında hem Avrupa'da birincilikleri olan altın madalya sahibi ve çok meşhur bir at binicisi olan Muhammet Hamşoda bu oyunlarda yerini alacak. Suriye'nin Çin Asya oyunlarında başarılı olması özellikle Fransa'da yapılacak olan olimpik yarışmalara katılması açısından da önemli."

İLİŞKİLERDE YENİ SAYFA

Gazetemiz yazarı ve Türkiye-Suriye Dostluk Komitesi Başkanı Profesör Doktor Mehmet Yuva, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'ın Çin Halk Cumhuriyeti'ne yaptığı ziyaretin ikili ilişkilerde yeni bir sayfa açacağının altını çizdi.

"Suriye Devlet Başkanı'nın Çin'e yapmış olduğu ziyaretin, davetin kendisiyle ilgili olabilir ama esas itibarıyla bu ziyaret Çin ve Suriye ilişkilerinde yeni bir sayfa açacak. Çin Halk Cumhuriyeti bu tarihten itibaren yani bugünden itibaren, Suriye'de şu ana kadar ortaya koymuş olduğu rolünden çok daha fazlasını daha dinamik, daha erken ve pasiften aktife geçen bir Çin-Suriye politikasını görecek ve gözlemleyeceğiz. Çin'in Tayvan dışında Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nde kullandığı başka veto olmamıştı. Yani Tayvan konusu dışında kullandığı ona yakın kullandığı veto Suriye'yle ilgiliydi. Ve Suriye'ye yapılacak bir dış müdahaleye bir askeri müdahaleye veya ekonomik ambargo kanallarına karşı net ve kesin olarak Moskova'yla birlikte birçok kez veto hakkını kullandı. Ve bunu sadece Tayvan'dan sonra Suriye için yaptı."

TÜRK İSLAM PARTİSİ'NİN KONUMU

Profesör Doktor Mehmet Yuva, ziyarette Çin Halk Cumhuriyet'i için tehdit unsuru olan El Kaide benzeri Türk İslam Partisi'nin de faaliyetlerinin değerlendirileceğini söyledi.

"İdlib bölgesinde çok yoğun Çin'den gelen tırnak içinde kendilerini işte Uygur olarak veya Türkistan İslam Partisi mensubu olarak tanımlayan bir militan grubu var. Bunlar aileleriyle, çocuklarıyla birlikte. Bakın dikkat ediniz. Buraya yerleşmeye, burayı yaşamaya ve burada ikamet etmek üzere geldiler. Yani çocuklarıyla, aileleriyle, eşleriyle geldiler. Daha sonra özellikle cariye olarak aldıkları savaş ganimetri olarak kabul ettikleri bölgenin kadınlarıyla da evlenerek buraya temelli yerleştiler. Yani en az on bir senedir İdlib coğrafyasında bunların varlığı söz konusu. Şimdi Çin'in şöyle bir kaygısı var. Bunlar sadece Suriye'de faaliyetlerini Suriye'ye sınırlı olarak yapmamaktadırlar. Burada kazandıkları askeri deneyimlerini, terör eylemlerinde kullandıkları araç ve gereç deneyimlerini buradan Çin'e taşıdıkları ve aynı terör eylemlerini Çin sahasında da uygulandığı yönünde çok ciddi ithamlar ve iddialar var. Bu sebeple Suriye sahasının aynen daha önce Afganistan sahasının sadece Afganistan'la ilgili olmadığı Afganistan'da yer alan birçok terör örgütünün daha sonra Pakistan'da, İran'da komşu özellikle Türk cumhuriyetleri olarak bildiğimiz Orta Asya ülkelerinde de istihdam edildiği maruf ve bilinen bir gerçek. Aynı şeyin Suriye sahasında da yapıldığını ve orada beslenen, desteklenen, silahlandırılan bu terör örgütlerinin özellikle Çin'den gelenleri daha sonra bunları Çin'e karşı istikrarsızlaştırılmada ve terör eylemlerinde kullanıldığı yönünde Çin'in çok ciddi kaygıları var. Bu sebeple aslında 2012'den itibaren Çin istihbaratıyla askeri kaynakları arasında ve Suriye askeri kaynakları istihbaratı arasında konuyla ilgili çok ciddi bir işbirliği ve koordinasyonun mevcut olduğunu söyleyelim."

ÇİN'İN SURİYE'YE YATIRIMLARI

Yuva, bu tarihi ziyaretin aynı zamanda Suriye'nin yeniden inşası konusunda önemli bir gelişmeye yol açabileceğini vurguladı.

"Çin, aynı zamanda 2011 öncesinde Suriye'de çok ciddi yatırımları olan bir ülkeydi. Şimdi Suriye ekonomisine, nüfusuna, coğrafyasına baktığımız zaman belki de Çin'i Amerika Birleşik Devletleri'yle, Avrupa Birliği'yle, Rusya'yla hatta İsrail'le sahip olduğu ticari hacimle kıyaslanmayacak küçüklükte olabilir ama buna rağmen Çin'in 2,5 milyar dolara yakın bir direkt yatırımı vardı özellikle petrol sahasında. Şimdi bugün PKK ve Amerika Birleşik Devletleri tarafından işgal edilmiş olan Fırat'ın doğusundaki zengin petrol bölgelerinde en büyük zararı ekonomik olarak da Çin yaşadı. Yani sadece Suriye'ye çok büyük bir ekonomik maliyeti olmadı Suriye'nin bugün yaşadığı ekonomik sıkıntıların, zorlukların bir ana sebebi de ve en önemli sebeplerinden birisi de özellikle orada mevcut olan Suriye'nin en zengin petrol ve doğal gaz yataklarından %80 Amerika Birleşik Devletleri ve PKK tarafından ediliyor olması. Hem Çin kaynaklarına hem Suriye kaynaklarına ve Birleşmiş Milletlerin raporlarına baktığımız zaman o bölgeden takriben YPG'nin, PKK'nın 225 milyar dolar kıymetinde bir petrolü talan ettiğini görmekteyiz. Bir önemli husus o bölgeden aslında Çin'in çok ihtiyacı olan petrolün yüzde onunu bazı kaynaklara binaen %12'sini Suriye'den karşılamaktaydı. Bundan da mahrum kaldı. Bir başka önemli husus yani bu çerçevede özellikle Suriye'nin ekonomik imkanlarını talan ederek Suriye'ye abluka ve ambargo uygulayarak Suriye'de ortaya çıkacak olan ekonomik krizi, açlığı, yoksulluğu, elektrik sıkıntısını siyasi ranta dönüştürmek isteyen ve bu siyasi rant sayesinde huzursuzluğu teşvik eden eylemleri teşvik eden Amerika'ya karşı Çin'in bir müdahalede bulunmasının zarureti ortaya çıktı. Şimdi bu sebeple Esad ülkesine davet ederek özellikle Suriye'nin huzursuzluğu teşvik eden eylemleri düzenleyen Amerika'ya karşı Çin'in bir müdahalede bulunmasının zarureti ortaya çıktı. Çin bu sebeple Esad'ı ülkesine davet ederek özellikle Suriye'nin inşa edilmesi sürecinde Çin'in oynayacağı rol hiç şüphesiz masada olacak. 150 milyar dolar kıymetinde ilk etapta Suriye'nin altyapı çalışmalarına, fabrikalarının, okullarının, hastanelerin vesaire Suriye'nin yeniden inşaası için gerekli olan bu sermayenin önemli bir bölümünü Çin'in karşılayacağı ve bu kredilendirme veya Çin direkt projeleriyle yatırımları hiç şüphesiz bu görüşmelerde masada olacak."

KUŞAK VE YOL PROJESİ

Mehmet Yuva, batılı ülkelerin Çin Halk Cumhuriyetleri'ni tecrit eden uygulamaları karşısında Çin'in Asya'daki faaliyetleriyle güçlenmek istediğini ifade etti.

"Çin'i izole eden, Çin'i tecrit eden faaliyetlere şahit olmaktayız. Özellikle Biden'ın Vietnam'a yapmış olduğu ziyaret ve bir öncesinde G20 zirvesinde Hindistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan ve İsrail merkezli Avrupa'yı Hindistan'a bağlayacak olan bu yeni koridorun özellikle Çin'e ve Çin'in bir kuşak bir yol projesine karşı bir alternatif olarak ön plana çıktığı görüşleri var. Şimdi bu projenin ne kadar uygulanabilir olacağı, bunun uygulanıp uygulanmayacağı, vesaire bunu zaman içinde göreceğiz ama bu hamleler bu görüşleri var."

TÜRKİYE'YE ETKİSİ

Gazetemiz yazarı ve Türkiye-Suriye Dostluk Komitesi Başkanı Profesör Doktor Mehmet Yuva, Çin Halk Cumhuriyeti ve Suriye arasındaki olumlu ilişkilerinin bölgeye ve dolayısıyla Türkiye'ye olumlu yansımalarının olacağını ifade etti.

"Çin'in çok daha dinamik ve aktif olarak Suriye meselesine müdahil olması ve Suriye'de siyasi çözüm için taraf olması Rusya'nın itiraz edeceği bir husus değil. İran itiraz edeceği bir husus değil. Türkiye'nin de sadece çıkarlarına hizmet edecektir. Zira bu koridorlarla Türkiye'nin de hedef alındığı ve esas itibariyle Suriye üzerinden Türkiye'nin de istikrarsızlaştırılmak istendiği biliniyor ve görüyoruz. Bunu da anlatıyoruz sürekli olarak. Peki. Bu vesileyle Suriye'deki istikrarı sağlayacağı katkıyı şüphesiz Türkiye Suriye ilişkilerine de olumlu yansıyacak."