Sebze fiyatında son 8 yılın rekoru
Meyve ve sebze fiyatları kış boyunca zamlandı. Et ve sütten sonra vatandaşın bütçesini en çok taze meyve ve sebze fiyatları sarstı
Sebze ve meyve fiyatları kış boyunca zamlandı. Vatandaşın pazar filesinde et ve süt ürünlerinden sonra en çok yer ayırdığı, sağlıklı ve dengeli beslenme için olmazsa olmaz sebze ve meyve, aylardır el yakıyor. Baharın gelmesi ile fiyatların bir miktar aşağı düşmesi bekleniyordu. Fakat şubat ayında yaşanan deprem tarımsal üretimin önemli şehirlerini vurunca yaşanan göçle birlikte ürün arz tedariğinde sorunlar yaşandı. Soruna dikkat çeken açıklamalar ve haberler sayesinde gıda perakendecileri bölgedeki ürünlerin bahçede/tarlada kalmaması için harekete geçerek çalışmalar yaptı. Gelişmeleri sizlere sayfalarımızda aktardık.
MEYVE ARZI AZALDI
Dün açıklanan Antalya Ticaret Borsası (ATB), mart ayı “Antalya Halleri Domates, Sebze ve Meyve Endeksine” göre miktar endeksi bir önceki aya göre (aylık) domateste yüzde 78.91, sebzede yüzde 35.55 artarken, meyvede ise yüzde 8.24 azaldı. Aylık fiyat değişimlerine baktığımızda domateste yüzde 29.48, sebzede yüzde 18.93 düşüş olurken, meyvede yüzde 3.55 artış yaşandı.
Mart ayında domates fiyat endeksindeki yıllık değişim yüzde 11.28 oldu. Miktardaki yüzde 14.93’lük artış, fiyattaki bu ılımlı artışın temel nedenlerinden biri oldu. Sebze fiyat endeksindeki yıllık değişim yüzde 36.87 olarak yansırken, sebzenin yıllık miktar endeksinin yüzde 5.78 artması ortalama fiyat artışında önemli rol oynadı. Meyve fiyat endeksindeki yıllık değişim yüzde 81.74 ile rekor düzeyde gerçekleşti. Meyvedeki yıllık işlem miktar azalışının yüzde 20.97 olması bu artışta önemli rol oynadı.
FİYATTA 8 YILIN REKORU
Mart ayında endekslerdeki yıllık değişimler, miktarda domates ve sebze için son 8 yılın ortalama üstünde, meyve için ise son 8 yılın ortalama altında gerçekleşti. Yıllık fiyat endekslerindeki değişimler ise meyve için 8 yılın rekoru olurken, domates ve sebze için son 8 yılın ortalamalarında gerçekleşti. Mart ayında miktar ve fiyat endekslerindeki aylık değişimler, domates için son 5 yılın miktarda en yüksek artışı ve fiyatta ise en düşük ikinci değeri olarak yansıdı.
Son 5 yılın mart ayları dikkate alındığında, sebze miktar endeksi aylık rekor civarında artarken fiyat endeksi ise rekor düşüş gösterdi. Yine son 5 yılın mart ayları dikkate alındığında aylık değişimler, meyve miktarda rekor düşüş ve fiyat endeksinde ise ortalama düzeyde artış olarak kayıt altına alındı.
YÜZDE 100'DEN DÖNDÜ
TÜİK verilerine göre şubat ayında taze sebze meyve ürünlerinin fiyatları aylık yüzde 18'den fazla arttı. Yıllık artış da yüzde 40.43'ü buldu. Artış kasım ayında yüzde 99'u aşmıştı. Ekmek ve tahıl fiyatlarındaki yıllık artış ise şubat itibarıyla yüzde 63'ün üzerinde. Bu oran da geçen yıl temmuz, ağustos, eylül ve ekim aylarında yüzde 100'ün üzerinde seyrediyordu. Son dönemde süt ve süt ürünleri ile et fiyatlarındaki artış dikkat çekiyor. Ramazan nedeniyle alınan tedbirlere karşın birçok yerde farklı fiyat görmek mümkün. Sanal marketler özelinde dana etinin kilosu 299 lira civarında tutuluyor. Fakat bazı et çeşitleri bu fiyatın 50-60 lira üzerine çıkabiliyor.
ÇOBAN KAVURMA HESABI
Öte yandan son günlerde soğan fiyatlarındaki artış ise vatandaşın gündeminde. Zincir marketlerin sanal market uygulamalarından bir tarama yaptığımızda kiloda 30 lirayı aşan fiyatlarla karşılaştık.
Diyelim ki iftarda çoban kavurma yapmak istediniz. Dana çoban kavurmalık etin kilosu dün itibarıyla Carrefour'da 355.90 TL. En ucuz kuru soğanın kilosu 19.90 TL. En ucuz sivri biberin kilosu 34.90 TL. En ucuz domatesin kilosu 19.95 TL. Diğer malzemeler evde var diyelim: 430.65 TL'lik harcama yapmanız lazım. Yani asgari ücretin yüzde 5.06'sı. Bundan on yıl öncesi 2013'e bakalım. 2013 Mart itibarıyla TÜİK verisine göre dana eti 23.68 TL, soğan 1.18 TL, domates 2.77 TL ve biber 6.53 TL. O günkü asgari ücretin yüzde 4.25'ine denk geliyor.
EKMEK FİYATINA TÜKETİCİ AYARI GELSİN!
Ekmek fiyatlarının belirlenmesinde tüketici örgütlerinin görüşünün alınması gerektiğini savunan Tüketici Birliği Federasyonu Genel Başkanı Mehmet Bülent Deniz, “Temel gıdamız olan ekmeğin fiyatı belirlenirken, tüketicinin görüşü alınmalıdır.” dedi. Deniz konuyla ilgili açıklamasında şu ifadeleri kullandı: “Ekmek ülkemizde bütün tüketicilerin en çok satın aldığı, tükettiği gıda ürünüdür. Bunun yanında ve daha önemlisi, toplumumuz için moral değeri olan bir üründür. Toplumsal gerçeklik ve ülkemizin de tarafı olduğu Birleşmiş Milletler Tüketici Hakları Evrensel Bildirgesinde belirtilen tüketicinin temsil edilme hakkı kapsamında, ekmek fiyatlarının belirlenmesinde tüketicilerin görüşünün, tüketici örgütleri eliyle alınmasında yarar ve zorunluluk bulunmaktadır. Bu nedenle ilgili yönetmelikte değişiklik yapılarak, tarife üzerinde değerlendirme yapmakla görevlendirilen komisyonda; 'o yerde bulunan Tüketici Hakem Heyetinde görev yapan tüketici örgütü temsilcisi' düzenlemesi eklenmelidir.”
'YILDA 3 MİLYON TON UN İHRAÇ EDİYORUZ'
Türkiye Un Sanayicileri Federasyonu Yönetim Kurulu Başkanı Haluk Tezcan, “85 milyona yaklaşan nüfusu ile Türkiye, kişi başı dünyada en çok un ve unlu mamul tüketen ülkelerden biri olarak kendi iç pazarının yanında her sene yüzün üzerinde ülkeye un ihracatı gerçekleştirmektedir.” dedi. Meclis'te kabul edilen tarımsal üretime yönelik düzenmeleye ilişkin açıklamasında un üretimine dair de bilgi veren Tezcan, “Uzun yıllardır dış piyasaya un tedarikinde dünyada zirvede yer alan un sektörü yıllık 3 milyon ton un ihraç etmektedir. Bunun yanında yaklaşık olarak 11-12 milyon ton olan iç piyasadaki talebi de karşılamaktadır. Ülkemizin buğday üretimi 2022 yılı için yaklaşık 19 milyon ton olarak açıklanmıştır.” diye konuştu.