Minibüsler ve otobüsler karavana dönüşüyor! Nasıl mı? İşte yanıtı

Geçtiğimiz yıl karavan piyasasında müthiş bir patlama yaşandı, bu yıl da aynen devam ediyor. Sıfır karavan fiyatları evlerle, kiralık karavan fiyatları ise lüks otellerle yarışıyor. Son dönemde özellikle öne çıkan trend ise 'kendi karavanını kendin yap.

Çok sayıda Gezgin ve tatil planı yapan kişi karavan tercih etmeye başladı. Hatta geçen yıl yaz aylarında karavan piyasasında yaşanan talep patlaması sonucu siparişlere yetişmekte zorlanan üreticiler, bir yıl sonraya gün veriyordu. Aslında bu yıl da durum pek farksız değil. Sıfır karavan fiyatları el yakıyor ve firmalar talebe yetişmekte zorlanıyor. Haliyle karavan hayali kuranlar ikinci el piyasasına yöneliyor ama orada da konuşulan rakamlar neredeyse sıfır fiyatına yakın.

Karavanı satın almak yerine kiralamak isterseniz yapacağınız ödeme de beş yıldızlı bir otelde konaklama ücretini geçiyor. Durum böyle olunca yaratıcı çözümler oraya çıkıyor ve 'kendi karavanını kendin yap' trendi günden güne yaygınlaşıyor.

Peki bir aracın karavana dönüşme aşamasında nasıl bir yol izlemek gerekiyor? Hangi araçlar karavan olabiliyor? En önemlisi aracın ruhsatlama aşamasında nelere dikkat etmek gerekiyor? Hangi tip araçlar karavana dönüştürülebilir? 

Bu konuda beş kategori var. N1, N2, N3, M2 ve M3 sınıfı araçlar… Bu sınıflara dâhil araçların hepsi karavana çevrilebilir. 

N1, yük taşımasında kullanılan ve azami ağırlığı 3,5 tonu aşmayan motorlu araçlar. Bu kategoriye panelvan kamyonetler ve şasi üzerine üst yapı yapılabilen tamamlanmış / tamamlanmamış kamyonetler de girebilir. 

N2, azami kütlesi 3,5 tonu aşan ve 12 tonu aşmayan, motorlu yük taşıma araçları. N3 sınıfı araçlar ise en az dört lastikli ve azami ağırlığı 12 tondan yüksek araçlar. 

M2 sınıfı araçlar, yolcu taşımasında kullanılan ve sürücü koltuğuna ilave olarak 8 koltuktan fazla koltuğa sahip olan ve 5 tonu aşmayan maksimum ağrılığa sahip olan araçlar.

Son olarak M3 ise yolcu taşımasında kullanılan ve sürücü koltuğuna ilave olarak 8 koltuktan fazla koltuğa sahip olan ama 5 tonu aşan maksimum ağrılığa sahip olan araçlar. 

ARACI KARAVANA DÖNÜŞTÜRME AŞAMASINDA MODEL KISITLAMASI VAR MI? ÖRNEĞİN 1970 MODEL BİR ARAÇ İLE 2020 MODEL BİR ARACI KARAVANA ÇEVİRİRKEN AYNI YÖNTEMLER Mİ İZLENİYOR?

Aracın karavana dönüşüm, projelendirilme ve tescil edilmesi aşamasında model kısıtlaması bulunmuyor. Ancak ÖTV mevzuatına göre iktisap tarihinden itibaren 5 yılını doldurmamış araçların karavana dönüştürülmesi halinde, ÖTV farkının devlete ödenmesi gerekiyor. Bu durum maalesef yeni araçların karavana dönüştürülmesi için tercih edilmemesine neden oluyor. Çünkü şu anda bu araçlar için ÖTV oranı yüzde 200, yani araç bedelinin iki katı.

BİR MİNİBÜSÜ KARAVANA DÖNÜŞTÜRMEK İSTEYENLER HANGİ YÖNETMELİK DOĞRULTUSUNDA HAREKET ETMELİLER? BU YÖNETMELİĞE GÖRE ARACIN KARAVAN SAYILMASINDA HANGİ UNSURLAR GEREKLİ? 

Motorlu Araçlar ve Römorkları Tip Onayı Yönetmeliği (MARTOY) AB/2018/858 ‘Çerçeve Yönetmeliği’nde motorlu karavanlar için belirtilen şartlar açıkça yazıyor. Ayrıca Araç İmal Tadil Montaj Yönetmeliği (AİTM) doğrultusunda da özel amaçlı motorlu karavan onayı veriliyor. 

AB 2018/858 yönetmeliğine göre motorlu karavana dönüşümde asgari şartlar sırasıyla; koltuklar ve masa, koltuklardan da dönüştürülebilecek yatacak yer, Yemek pişirme imkânları ve depolama imkânları... Ayrıca bu donanımlar yaşam bölümüne sıkı bir şekilde sabitlenmeli. Bunlar dışında masa kolayca sökülebilir şekilde tasarımlanabilir. Hangi araçtan dönüşüm yapılırsa yapılsın yani aracın ilk hali ne olursa olsun, bu şartlar aracın karavan sayılması için gerekli. 

ARACIN KARAVAN OLARAK RUHSATLANDIRMA AŞAMASINDA NASIL BİR YOL İZLEMEK GEREKİYOR?

Karavan ruhsatı çıkarılabilmesi için üç aşamadan geçiliyor. Birincisi ve en önemlisi aracın yönetmeliklere uygun olarak tadilatının yapılması… İkincisi ise ‘Yetkili Teknik Sorumlu Belgesi’ne sahip mühendisler tarafından yapılan münferit araç tadilat uygunluk belgesi başvurusunun (genel olarak araç projesi olarak da adlandırılır) TSE’ye onaylatılması. Üçüncüsü de proje onay süreci…

PEKİ BU AŞAMALARIN DAHA TEKNİK DURUMLARI VAR MI?

 Tabii… Tadilat kısmını saymazsak en önemli noktalardan biri TSE süreci…İlk önce TSE tarafından yetkilendirilmiş yetkili teknik sorumlu mühendis tadilatın uygunluğunu kontrol eder ve münferit araç tadilat uygunluk belgesi başvurusunu yapar. Başvuru ile birlikte aracın yürürlükteki AB yönetmeliklerine ve ulusal yönetmeliklere uygunluğunu teşvik eden bir proje dosyası TSE’ye gönderilir. Sonra yetkili mühendisin başvurusuna istinaden aracın TSE araç kontrol merkezlerinde fiziki olarak incelemesi yapılır. 

Proje dosyası ile aracın uyumu kontrol edilir. Son aşamada ise fiziki incelemesi tamamlanan aracın dosyasının TSE inceleme uzmanı ve teknik yöneticisi tarafından onaylanır. Burada yetkili teknik sorumlunun işi biter ve bu sürecin bir ürünü olarak Münferit Araç Uygunluk Belgesini araç sahibine ya da tadilatı yapan firmaya (talep kimden geldiyse) teslim eder. Daha da sonra TSE’den onaylı proje ile TÜVTÜRK araç muayene istasyonlarında tadilat muayenesi yapılır. Son olarak noterde ruhsat olarak adlandırılan tescil belgesi yenilenir. Son aşamada da aracın Trafik sigortası da karavan kapsamında değiştirilir. 

TÜM BU İŞLEMLER KAÇ GÜN SÜRÜYOR? 

Karavan olarak tadilatı eksiksiz olarak yapılmış bir aracın tescil süresi, aracın muayenesinde ve noterde sıra sorunu yaşanmadığı varsayılırsa 3-6 iş günü arasında değişir. Araç proje onayı 2-4 gün arası sürer. TÜVTÜRK muayenesi de bir günü alır. Son olarak tescil belgesinin değiştirilmesi de bir günü bulur ama uygun zamanlama ile muayene ile aynı günde tamamlanabilir.

MİNİBÜS YA DA OTOBÜSÜ KARAVANA DÖNÜŞTÜRME AŞAMASINDA TÜM KOLTUKLARI SÖKMEK GEREKİYOR MU? ÖRNEĞİN ÖNDEN YA DA ARKADAN 2 YA DA 3 KOLTUĞU BIRAKMAK İSTESEK BUNU DA RUHSATA İŞLEMEK Mİ GEREKİYOR? 

Koltuklu araçların tadilatında 8+1 koltuğa kadar aracın koltukları korunarak tasarım yapılabilir. Yolcu taşınması planlanan koltukların ilgili teknik düzenlemesine uygun olması ve proje onayında araç uygunluk belgesinde belirtilmesi gerekir.

RUHSATLAMA AŞAMASINDAKİ TÜM DETAYLAR İÇİN NE KADAR ÜCRET GEREK? 

Mühendislik aşamasındaki ücretler değişiyor. Bunun için net bir rakam söylemek pek doğru olmaz. Ancak TSE harç bedeli 460 lira…TÜVTÜRK muayene bedeli ve noter ruhsat değişim bedelleri rayiç bedelleridir, değişmez. Bunun üzerine yetkili teknik sorumlu ücreti gelir.