'Ankara-Şam normalleşmesi için sorumluluk alıyoruz'
Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani, Irak'ın başkenti Bağdat'ta AA muhabirinin sorularını yanıtladı. Iraklı lider, Kalkınma Yolu Projesi, PKK'yla mücadelede, Irak'ın doğal gaz zenginlikleriyle ilgili planları konularını değerlendirdi
Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani, Irak'ın başkenti Bağdat'ta AA muhabirinin sorularını yanıtladı.
Iraklı lider, Kalkınma Yolu Projesi, PKK'yla mücadelede, Irak'ın doğal gaz zenginlikleriyle ilgili planları ve Irak petrolünün Türkiye üzerinden dünya pazarlarına ulaşması gibi konularda değerlendirmelerde bulundu. İşte Sudani’nin yanıtları…
- Kalkınma Yolu Projesi’nin bölgesel kalkınma ve barış açısından katkılarını nasıl değerlendiriyorsunuz? Gelinen nokta hakkında bilgi verir misiniz?
Sudani: Kalkınma Yolu, Irak ve Türkiye toprakları üzerinden Doğu ile Avrupa'ya birbirine bağlıyor. Bu bölge, çatışma ve gerilim nedeniyle dalgalanmaları da yaşıyor. Bu da ortak çıkar ve menfaatleri kapsayacak projelere odaklanma çabasını gerekli kılıyor. Kalkınma Yolu, yolun her bir tarafında yol üzerindeki ticareti güçlendirecek yeni sanayi kentleri kurulmasına olanak sağlayacak. Bu yılın sonlarında Faw Limanı'nın ilk rıhtımlarının açılışını yapacağız ve koridor üzerinden ilk ürün akışı başlayacak. Tüm ekonomik göstergeler ve fizibilite çalışmaları bu koridorun mevcut rotalar arasında en uygun maliyetli ve en hızlı koridor olduğuna işaret ediyor.
- Terör örgütü PKK'nın Irak'ın kuzeyindeki varlığıyla mücadelede iki ülke nasıl bir işbirliği yürütüyor?
Sudani: PKK'nın 80'li yıllardan beri burada varlık gösterdiği ve hangi koşullarda var olduğu malum, tıpkı bunun neden olduğu gerginlik ve çatışmanın nedenlerinin bilinmesi gibi. Bu konunun köklü bir şekilde çözülmesi konusunda yeterince çaba gösterilmedi.
Bizim anayasamız, Irak topraklarının komşu ülkeleri hedef alacak her bir silahlı gruba alan olmasını yasaklıyor. Bu yüzden de Irak Ulusal Güvenlik Konseyi'nde çıkardığımız kararla PKK'ya bağlı tüm yapıları yasaklı olarak ilan ettik. Bunun yanında Mahmur Kampı konusunda düzenleyici önlemler aldık, kamp sakinleri ile ilgili isim, kayıt ve tüm bilgileri yeniden güncelledik. Bu tutumu, bir tek Türkiye'ye yönelik değil herhangi bir komşu ülkeyi hedef alacak tüm örgütlere uygulayacağız. Eskiden beri gelen problemlerin büyümesine izin vermenin kimsenin faydasına olmayacağını kabul etmemiz önemli. Bölgenin güvenliğini tehdit eden silahlı grupların faaliyetlerine izin vermek kimsenin çıkarına değildir.
- Irak'ın doğal gaz konusunda nasıl bir yatırım planı var?
Sudani: Doğal gaz yatırımı, Irak için stratejiktir. Milli zenginlikleri en iyi şekilde halkın hizmetine sunmak gerekiyor. Doğal gazın sahada bu şekilde yakılması durmalı. Bu şekilde olması bir yandan milli serveti heba ediyor diğer yandan da çevreye zarar veriyor. Doğal gazdan faydalanmak için özel lisanslar çıkardık. Irak'ın gelecek 3 yıl içinde doğal gaz üretiminde kendi kendine yetebilecek bir seviyeye ulaşmasını planlıyoruz. Irak gelecek 5 yıl içinde doğal gaz pazarında önemli konumda yer almayı planlıyor. Bu önemli maddeden elektrik üretiminde kendimize yeter hale geleceğiz.
Doğal gaz, petrokimya sanayinde büyük bir öneme sahiptir. Biz de bunu en iyi şekilde değerlendirmeye çalışıyoruz. Bu sektörde çalışmak isteyen tüm uzman ve köklü şirketlere kapımız açıktır. Ayrıca bölge ülkelerinin şirketlerini de bekliyoruz. Çünkü doğal gaz yatırımıyla birlikte bu şirketler başka alanlarda da yatırım yapacaktır. Bu durumda doğal gazın üretiminin ve yatırımının, Irak'ın kalkınması için alternatif kaynak anlamına geldiğini anlamamız gerekiyor. Doğal gaz alanı ve diğer yatırımlarda da Türk şirketlerini ve başka dost ülke şirketlerini görmek istiyoruz.
- Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın son Bağdat ziyaretinde Irak petrolünün Türkiye üzerinden ihracıyla ilgili durumu da değerlendirdiniz...
Sudani: Irak Kürdistan Bölgesi'nden çıkarılan Irak petrolünün sevkiyatının durdurulması tabi ki Irak için zarardır ve bu kayıp Irak ekonomisini güçlendirmek için kaçırılmış bir fırsattır. Bunun çözümü için makbul olan bazı çözümler ve yasal düzenlemeler önerdik. Ancak bunun çözümü yasal prosedürlere bağlıdır.
Irak Petrol Bakanlığının bildirisine ve genel bütçe yasasına göre, bir varil petrolün çıkarılmasının maliyeti 8 dolardır. Ancak Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi Doğal Kaynaklar Bakanlığı, oradaki şirketlerle yaptığı sözleşmede her bir varil petrolün yer altından çıkarılmasının maliyetini 26 dolar olarak belirliyor. Bunun için yeni bir yasa düzenlemesini ya da bu şirketlerle yapılan sözleşmelerde değişiklik yapılmasını önerdik.
Şirketlerin çalışmalarını durdurma kararı, federal Irak hükümetinden değil bu şirketlerin bir çözüm beklemesinden kaynaklanmakta. Irak halkının servetini garanti altına alan yasal bir çözüme ulaşmak için daha fazla çabaya ihtiyaç var. Basra petrolünün, Türkiye limanları üzerinden Akdeniz'e gönderilmesi konusunda ise şu anda çalışılıyor ve ekonomik fizibilite planının oluşturulması büyük önem taşıyor.
‘ANKARA-ŞAM UZLAŞISINA ARACILIK EDİYORUZ’
- Beşar Esad’la güçlü ilişkileriniz var. Esad’la Türkiye ve Cumhurbaşkanı Erdoğan ile ilgili görüşüyor musunuz? Irak’ın arasında arabulucu olma ihtimali var mı?
SUDANİ: Suriye’nin güvenliği Irak’ın ulusal güvenliğidir. Irak’taki terör saldırılarının çoğu Suriye Devleti’nin kontrol edemediği bölgelerden kaynaklanıyor. Bu bizim için büyük bir endişe kaynağı. Bunun yanı sıra kardeş Suriye halkının yaşadığı sıkıntıları görmezden gelemeyiz. Biz Suriye’nin güvenliği ve istikrarı için ortaya konan bütün çabaların yanındayız. Suriye’nin Arap Birliği’ndeki koltuğunu geri almasını sağlayan ülkelerden biriyiz. Şüphesiz Suriye’de diyalog ve uzlaşma olması hususunda Türkiye ile aynı düşünüyoruz.
Çünkü Türkiye’nin karşı karşıya olduğu terör tehlikesinin kaynağı da Suriye Devleti’nin kontrolünün olmadığı bölgeler. Dolayısıyla uzlaşmaya varılması ve anlaşmazlık olan konuların giderilmesi ve ortaklaşılan konulara odaklanılması için bakış açılarının yakınlaşmasında ortak bir çıkar söz konusu. Bu bağlamda bölge ülkelerinin bakış açılarının yakın bir zemine oturtulmasında Irak’ın rolü merkezi bir konumda ve önemli. Bölge ülkeleri birbiriyle uyumlu hale nasıl gelir diye böyle bir rol üstlendik. Suriye ve Türkiye arasında da böyle bir uzlaşma ve diyalog zemini oluşturmaya çalışıyoruz.
- Daha öne bu konuyla ilgili Erdoğan veya Esad’la konuştunuz mu?
SUDANİ: Kesinlikle bununla ilgili görüşmeler sürüyor. İnşallah yakında bu bağlamda bazı adımlar olacak.
‘İRAN İLE İLİŞKİLERİMİZ STRATEJİKTİR’
Sudani, HaberTürk'ten Mehmet Akif Ersoy'un sorularını da yanıtladı. “İran ve ABD, Irak Kalkınma Yolu Projesi'ne nasıl yaklaşıyor?" sorusuna Sudani, şu yanıtı verdi:
“Biliyorsunuz İran komşu bir ülke ve stratejik bir konumda yer alıyor. Çin'in Kuşak ve Yol Projesi ve Rusya, İran ve Azerbaycan arasında kuzey-güney yolu projesi İran'dan geçiyor. Bu projelerin Irak'tan geçmesi de mümkün ve Suriye üzerinden Akdeniz'e ve Suudi Arabistan üzerinden Kızıldeniz'e ulaşması muhtemeldir. Bütün civar ülkelerden Irak Kalkınma Yolu Projesi’yle uyum içinde olma ve projede yer alma rağbeti gördük. ABD'ye gelince, onun bu tarz projelere karşı herhangi bir olumsuz tutumu olmadı.”
Sudani, “İbrahim Reisi'nin ölümünden sonra İran’la ilişkileriniz nasıl olacak, ilişkilerde bir şey değişecek mi?” sorusuna, “Şüphesiz İran İslam Cumhuriyeti ile olan ilişkilerimiz çok stratejik ilişkilerdir ve bu hadiseden çok etkilenmez. Evet, Reisi büyük bir kayıptı ancak İran'da devamlılığı sağlayacak kurumlar var. Biz şu an Cumhurbaşkanlığı görevini yürüten Sayın Muhbir'le de görüştük ve kendisi de bize her alanda siyasi stratejik ve ekonomik ilişkilerin devam edeceğini teyit etti.” yanıtını verdi.