Nevzat Süeri anarken

SATRANÇ VE HAYAT

Nevzat Süer ülkemizin ilk uluslararası satranç ustası, satranç gazetecisi ve tek kelimeyle duayen satranççısıydı. Biz kendisini haftada bir gazetede yazdığı satranç köşesinden biliyorduk. Satranca başladığımız 1978 yılından vefatına kadar dokuz sene aralıksız bu köşeyi takip etmiştik. Satranç kitabı ve süreli yayın bulmanın neredeyse imkansız olduğu o yıllarda tek kaynaktı.

1983 yılında Türkiye Gençler Şampiyonasında kendisiyle şahsen tanışmıştık. Turnuva İstanbul Satranç Derneği'nde oynanıyordu ve biz de katılmıştık. Nevzat Süer düzenli olarak hemen hemen her gün derneğe gelirdi. Gayet hafif bir sesle tane tane konuşurdu. Gerçek bir İstanbul beyefendisiydi.

Nevzat Beye daha önce mektupla bir şeyler sormuştuk. Üşenmeyip, satranca yeni başlamış iki gencin sorularına yine mektupla yanıt vermişti.

Sohbetimiz sırasında bizi satranca teşvik edici güzel sözler söylemişti. Dahası Türkiye Gençler Şampiyonasında oynadığımız bazı partileri analiz edip gazetedeki köşesinde yayınlamıştı.

Güncel haberler, yorum ve analizler, etütler ve problemlerle sıcacık bir sütun hazırlıyordu.

Biz satrançseverler onun köşesinin yayınlanmasını her hafta heyecanla beklerdik.

İnanılmaz zorluklarla tek başına çıkarttığı Süer Satranç Dergisi de düşünüldüğünde, gerçekten bir başöğretmen gibi adanmışlıkla hizmet ediyordu Türk satrancına.

1987 yılının soğuk bir kış günü kaybettik Nevzat Hocayı. Erken ayrıldı aramızdan, sadece 63 yaşındaydı. İşten eve dönerken otobüste öğrenmiştik Süer'in vefatını. O an içimizden bir şey kopmuştu sanki. Bundan böyle her 23 Martta hep onu anacaktık, anıyoruz.

Bu gün nice ustalarımız ve gençlerimiz Ediz'ler Yağız'lar yüzümüzü güldürüyorsa, senin de payın var bunda, Işıklar içinde uyu Nevzat Hocam.

Nevzat Süer 1925’da İstanbul'da doğdu. Haydarpaşa Lisesi'nden mezun olduktan sonra İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'nde öğrenim gördü. Meslek olarak müziği seçti. Küçük yaşlarda keman çalmaya başladı. Sonra piyanoya geçti.

Profesyonel sanat hayatına 1946'da İstanbul Radyosu'nda başladı.

1960’lı yıllarda gerek solo olarak, gerekse kendi adını verdiği orkestrayla dönemin gözde lokallerinde program yaptı. İtalyan yolcu gemisiyle, piyanist olarak yurtdışına gitti ve çok beğenilen repertuvarını seslendirdi. O zaman tanınmış profesyonel bir müzisyendi. Ancak biz kendisini bu yönüyle değil daha çok ülkemizde satrancın gelişmesine yaptığı katkılarla biliyoruz.

1943’te, lise öğrencisiyken Kadıköy Halkevinde tesadüfen satrançla tanıştı.

Yaşı ilerleyince aktif müziği bıraktı fakat satranca devam etti.

Satranca başladıktan sonra hızla ilerledi, üç yıl sonra İstanbul satranç turnuvasında 5. oldu. Takip eden senelerde İstanbul il birinciliğinde şampiyonluklar kazandı (1947, 1948, 1963, 1972 ve 1979). Süer; 1968, 1969 ve 1973 yıllarında Türkiye Satranç Şampiyonu oldu, defalarca Milli Takımda yer alarak ülkemizi temsil etti.

Milli sporcu, yazar, arşivci, eğitmen olarak, Türk satrancına hizmet verdi.

Satranç alanında Türkiye’nin ilk IM “Uluslararası Usta”sı olarak unvanını 1975 yılında İtalya’da yapılan zonal turnuvada İlhan Onat ile birlikte kazandı.

Toplam sekiz satranç olimpiyatında (1962 Varna, 1964 Tel Aviv, 1966 Havana, 1968 Lugano, 1972 Üsküp, 1974 Nice, 1980 Malta, 1982 Luzern) Türkiye'yi temsil etti.

Ayrıca 1971 yılında Tahran'da ve Balkan satranç yarışmalarında da Türkiye adına oynadı

1973'ten başlayarak 14 yıl boyunca Cumhuriyet gazetesindeki köşesinde satranca ilişkin yazdıklarıyla, çok önemli bir boşluğu doldurdu.

Mektupla yazışmalı turnuvalar düzenleyip, bunların sonuçlarını ve partilerini köşesinde duyurmak gibi uygulamalara öncülük etti.

Gazetesi ile beraber Millî Eğitim Bakanlığı’yla iş birliği yaparak okullar arası satranç yarışmaları düzenlenmesine önayak oldu. Böylece bugünkü yaş grupları turnuvalarının temellerini attı.

Gençlerle kurduğu yakın diyaloglar ve İstanbul dışındaki satranç severlerle yazışmaları nedeniyle Türk satrancında ilk eğitmenlerden biri sayılır.

Kendi imkanlarıyla yayımladığı Süer Satranç Dergisi, onun Türk satranç literatürüne yazınsal anlamda en önemli katkılarından biri kabul edilir. Dergiyi 1967'de teksir makinası ile çıkarmaya başladı.

1970 yılının Temmuz ayından itibaren matbaada aylık olarak basılmaya başlandı. Dergi 1983 yılına kadar "özbeöz Türk satrançseverlerin malıdır" mottosuyla yayınlanmayı sürdürdü. Türkiye’de gerçekleşen hemen hemen tüm satranç faaliyetleri bu dergide duyurulurdu. Süer Satranç Dergisi arşivi, günümüzde bu dönem hakkında Türk satranç tarihine ilişkin en temel kaynak olarak kabul görür.

BULMACA KÖŞESİ

Soru 36:

Beyaz Oynar Kazanır

Beyaz taşlar:

Şb1, Vc2, Ka7, Kh1, Ae4, Pa3, d5, f2, g4.

Siyah taşlar:

Şh8, Vb5, Kb8, Fg7, Ab2, Pc5, d6, e5, h6.

MİNYATÜR KÖŞESİ

Nevzat Süer (2245) – E Martinez (2200)

Skopje olimpiyadı 1972

1.e4 e5 2.Af3 Ac6 3.Fb5 a6 4.Fa4 d6 5.Ac3 b5 6.Fb3 Aa5 7.d4 Axb3 8.axb3 Fg4 9.dxe5 Fxf3 10.gxf3 b4 11.Ae2 dxe5 12.Vxd8+ Şxd8 13.Kg1 g6 14.f4 Af6 15.f3 Fc5 16.fxe5 Fxg1 17.Fg5 Fxh2 18.0–0–0+ Şc8 19.Fxf6 Şb7 20.Kh1 Fxe5 21.Fxe5 Khe8 22.Ff6 h5 23.Af4 a5 24.Ad3 Şc6 25.Kh4 Şb5 26.Kf4 c5 27.Fh4 Ka7 28.Şd2 Kd7 29.Kf6 c4 30.bxc4+ Şxc4 31.Kb6 Ke6 32.b3+ 1–0

Siyah iyi kurulan mat ağının içinde kaldı. Nevzat Hoca’dan kalite fedası içeren renkli bir parti.

BU HAFTAKİ SORUMUZUN ÇÖZÜMÜ

Çözüm 36:

Teschner - N.N.

Hamburg, 1960

Beyaz kalite üstün ve taşları iyi yerlerde. Siyah g7 fili kötü. Ancak beyaz şahın durumu da biraz kritik. Her ne kadar bilgisayarlar beyazı kazançta görse de bunu zorunlu hamleler dizisiyle gerçekleştirmekte yarar var.

• Kxh6+

Savunmayı tamamen çökerten ilk feda!
1... Fxh6
Eğer 1... Şg8 2. Af6+ kazanca gider.
2. Kh7+! Şxh7 3. Ag5+ Şg7 4. Vh7+ Şf6 5. Ae4+ mat 1-0.

Bize ulaşmak için:

selimaltinok@gmail.com

kerimaltinok@gmail.com