Ön cephe korumada: Hızlı başladık

CoranaVac’ın Türkiye’deki faz 3 çalışmalarının koordinatörü Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Murat Akova, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. İsmail Balık ve Cumhuriyetçi Hekimler İkinci Başkanı, İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Hikmet Çevik, Türkiye’nin elindeki aşıların salgınla mücadelede etkili olacağını söyledi.

CoranaVac’ın Türkiye’de 24 merkezde yapılan faz 3 çalışmalarını koordine eden Prof. Dr. Murat Akova, farklı çalışmalarını kıyaslanmasının bilimsel açıdan geçerli olmadığını söyledi.

Akova, “İki molekülü birbiriyle karşılaştırmak istiyorsanız aynı çalışma içinde test etmelisiniz” dedi. Brezilya’dan aşıyla ilgili yapılan açıklamayı değerlendiren Akova şöyle konuştu: “Aşı ağır vakaları yüzde yüz önlüyor. Orta şiddettekiler üzerinde yüzde 78 oranında etkili. Hafif vakalarda etkisi yok. Bu aşı, Brezilya'da sağlık çalışanlarına yapılmış, semptom göstermese de aşı yapılanlara sık sık PCR testi uyguladıkları için abu sonucu elde etmişler. Virüsle karşılaştığınızda aşılıysanız virüs akciğerlerinizde ağır hastalığa neden olmuyor. Solunum yolunuzda virüs var, illa bulaştıracak diye bir şey yok ama bulaştırma ihtimaliniz var. Aşı virüsün solunum yollarına yerleşmesini engellemiyor gibi duruyor. Ama Moderna'da da Biontech'te de bununla ilgili sonucu bilmiyoruz. Buna yönelik bir araştırma yapılmamış. Türkiye'de de biz belirtisiz olanlara PCR testi yapmadık.”

ETKİNLİK ORANI TOPLUMA GÖRE DEĞİŞİYOR

Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. İsmail Balık, farklı metodoloji kullanan araştırmaların karşılaştırılmasının bilimsel olarak doğru olmayacağını söyledi.

Biontech ve Sinovac’ın aşılarının karşılaştırılmasıyla ilgili Balık, “İkisinin metodolojisi farklı. Brezilya, Endonezya’nın istatistiki verilerinin ayrıntılarını bilmiyoruz. Etkinlik oranları, aşı yapılan toplumdaki enfeksiyon görülme yoğunluğuna, virüs alma riski yüksek kişilere, yaş grupları ve pek çok kritere göre değişir. Brezilya’da virüsle karşılaşma riski en yüksek bölümlerde çalışan sağlık çalışanları aşılandı. Bu grupta yüzde 50,38 oranında etkili denildi. Korunma sağlanamayanlarda hastalık hafif geçirilmiş, aşılananlarda ağır ve ölüm olan vaka bildirilmedi” dedi. Aşının asıl koruyuculuğunun 45’inci günden itibaren başladığını ifade eden Balık, “Biontech’in İsrail’deki kitlesel uygulamasında da aşılananlarda 13 günden itibaren enfeksiyon görülme oranın gerilemeye başladığı görüldü. Aşı ilk dozdan bir süre sonra da yavaş yavaş korunmaya başlıyor. İnaktif aşıların bağışıklık yanıtı daha yavaş gelişiyor. İkinci doz 28’nci günde yapılırsa daha güçlü, daha uzun süre kalıcı antikor oluşuyor” diye konuştu. İsmail Balık hangi aşı olursa olsun maske, mesafe ve temizlik önlemlerine devam edilmesi gerektiğini söyledi. Balık, “Şuandaki bilgilere göre aşılar virüsü almamıza engel olmuyor, virüsü alan kişi bulaştırabilir ama aşı olmayana göre bu çok daha düşük bir ihtimal. Diğer yandan aşı ağır hastalığı, yoğun bakıma gidişi kesin önlüyor. Sağlık sistemi üzerindeki yükü azaltıyor, mutlaka aşı yaptırılmalı” dedi

EŞİK AŞILDI

Cumhuriyetçi Hekimler İkinci Başkanı İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Hikmet Çevik:

Pandemi mücadelesinde bir eşik daha aşıldı. Türkiye on yıllardır başarıyla aşı uygulayan bir ülke. Aşıya alışkın bir ülke olmasına rağmen pandemi sürecinde siyasetin de işin içine bolca karıştığı, daha çok da sosyal medya düzeyinde olan bir kafa karışıklığı mevcut. Bütün bu tartışmalara rağmen Türkiye Bilim Kurulunu oluşturarak başladığı pandemi mücadelesini bilimin rehberliğinde sürdürüyor. Yine bilimin gereği olarak aşılamaya başladı. 3 milyon doz aşı bir plan dahilinde yapılıyor. Ocak sonuna kadar bu miktar 10 milyon doza, Mart sonuna kadar 50 milyon doza ulaşacak. Dünyanın her yerinde aşı sıkıntısı yaşanıyor. Bulunan aşıların hızla yapılması ayrı bir sorun. ABD 20 Aralık’ta başladı, nüfusunun yüzde 3.11’i aşılandı. İngiltere 20 Aralık’ta başladı, nüfusunun yüzde 4.52’si aşılandı.

İtalya 27 Aralık’ta başladı, nüfusunun yüzde 1’i aşılandı. Fransa 5 Ocak’ta başladı, nüfusunun yüzde 0.38’ini ancak aşılayabildi. Bu ülkeler yeni çözümler bulup aşılama hızlarını artırmazlarsa, birinci doz aşının tamamlanması bile aylar sürecek. Türkiye, mevcut kamu esaslı altyapısı ile haftalar içinde nüfusun çok büyük bir kısmını aşılayabilecektir. Aşıyı zamanında temin edip, yaz aylarında da kendi ürettiği aşılarla pandemiyi yenecektir. Kendi aşılarını üretene kadar güvenliği kanıtlanmış, etkinliği de an az diğer aşılar kadar gösterilmiş, Çin malı Coronovac aşısını kullanacaktır. Türkiye’nin bu aşı ile ilgili elinde kendi etkinlik ve güvenlik verisi var. Etkinlik verisi pandemi koşullarında, diğer aşılar gibi ön veri de olsa bu verinin güven aralığı mevcut halde bile yüzde 71-97 (GI değeri) arasındadır. Çalışma tamamlandığında en kötü ihtimalle yüzde 71 etkinliğe sahip olacaktır. İlk veriler etkinliği yüzde 91.3 olarak göstermiştir.

BREZİLYA VERİLERİ

Yeni açıklanan Brezilya etkinlik verilerine baktığımız zaman da haliyle aklımıza daha önce benzer verileri açıklanmış olan mRNA aşıları gelmektedir. Bilimsel çalışmalarda sonuçların değerlendirmesinde metot esastır. Faz 3 çalışmalarında aşı sonrasında hastalağa yakalanıp yakalanılmadığına bakılarak karar verilmektedir. Hasta tanımı burada önem kazanmaktadır. Brezilya çalışmasında hasta tanımı daha geniş bir semptomlar grubunu kapsıyor. Bu tanımlama neticesinde Brezilya çalışmasında, çalışma sonunda hasta olarak kabul edilen bir grup denek, Biontech çalışmasında normal kabul edilmiştir. Brezilya çalışması virüs yükünün en yüksek oluğu sağlık çalışanları arasında yapılmıştır. Bütün bunların değerlendirmesi sonucu Biontech çalışması kriterlerine göre değerlendirildiğinde, Brezilya çalışmasının ilk üç kategoride tanımladığı, ağır, orta ve hafif hastalık grubunda etkinlik sonucunun yüzde 78 olduğunu söyleyebiliriz. Bu kaba bir değerlendirme olmakla beraber çok hafif hasta grubu da dahil edildiğinde ortaya çıkan yüzde 50.34 etkinlik değeri Biontech çalışması dizaynına göre geçerli değildir. Reuters ajansının bu rakamı öne çıkarması kafa karışıklığına neden oldu. Türkiye etkin ve güvenli bir aşı ile yola çıkmıştır. Tünelin ucunda ışık görünmüştür.

SINOVAC'TAN BREZİLYA AÇIKLAMASI

Çinli Sinovac şirketi Üst Yöneticisi (CEO) Yin Veydong, aşının Brezilya'da yürütülen Faz 3 çalışmalarında genel etkililik oranının yüzde 50,38 olmasının, klinik denemenin enfeksiyon riski yüksek sağlık çalışanları üzerinde yapılmasından kaynaklandığını söyledi. Bloomberg'de yer alan habere göre, şirketin Pekin'de düzenlediği basın toplantısında konuşan Yin, BioNTech-Pfizer'ın geliştirdiği aşı gibi yüksek etkililik oranlarına ulaşan aşıların klinik denemelerine katılanların çoğunlukla enfeksiyon riski görece az olan sıradan vatandaşlar olduğuna dikkat çekti. Aşının Brezilya'daki klinik denemelerini yürüten Butantan Enstitüsü, geçen hafta aşının "hafif ila şiddetli" Kovid-19 vakalarına karşı yüzde 78 etkili olduğunu açıklamıştı. 12 binden fazla sağlık çalışanın iki doz aşılandığı denemeye katılanlardan 288'inde Kovid-19 görüldüğü, bunlardan 128'inin asıl aşı formülünü, 160'ının ise aşı yerine placebo (sahte formül) verilen kişiler olduğu belirtildi. Butantan Enstitüsü, önceki gün bu defa, "CoronaVac" aşının genel etkinlik oranının yüzde 50,38 olduğunu bildirmişti. Sinovac'ın geliştirdiği aşının Türkiye'de yüzde 91,5 etkin olduğu bildirilmişti.