Orta Asya ülkeleri ve Çin’den ortak açıklama: ‘Bölge ülkeleri renkli devrimleri reddediyor’
Diplomatik ilişkilerin kurulmasının 30. Yılında Orta Asya ülkeleri devlet başkanları ve Xi Jinping bir araya geldi. Zirvede dostluk ilişkilerine vurgu yapıldı ve bölgeyi istikrarsızlaştırmak isteyen Batı’ya net bir yanıt verildi.
Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, Pekin'de Çin ile beş Orta Asya ülkesi (Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan, Türkmenistan) arasında diplomatik ilişkilerin kurulmasının 30. yıldönümünü için yapılan sanal bir zirveye başkanlık etti. Bu, Çin'in bu yıl Orta Asya'daki ilk büyük diplomatik etkinliği ve aynı zamanda Çin ile beş Orta Asya ülkesi arasındaki ilk devlet başkanları zirvesi. Kovid-19’dan ticaret hacmini büyütmeye, güvenlik politikalarından siyasi istikrarın sürdürülmesine kadar birçok ortak anlayışın paylaşıldığı zirvede Batı’ya da önemli mesajlar verildi.
TİCARET 100 KATTAN FAZLA ARTTI
Çin ile beş Orta Asya ülkesi arasındaki ticaret, diplomatik ilişkilerin kurulmasından bu yana geçen 30 yılda 100 kattan fazla arttı ve Çin'in beş ülkedeki doğrudan yatırımı 14 milyar doları aştı. Bugün Çin, beş ülkenin en önemli ticaret ve yatırım ortaklarından biri haline geldi. Xi'nin ilk olarak 2013 yılında Kazakistan'a yaptığı bir ziyaret sırasında İpek Yolu Ekonomik Kuşağı inşa etmeyi önerdiğini açıklamıştı. O dönemden sonra Çin ile bölge ülkeleri arasındaki ticaret daha da hızlanmıştı.
Salgınla mücadele kapsamında 5 Orta Asya ülkesine 50 milyon doz Kovid-19 aşı dozu bağışlayacakları ve ortak üretim kapasitesini güçlendirecekleri sözünü veren Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping, ekonomik alanda ise 2030 yılına kadar 70 milyar dolar ticaret hacmi yakalama çağrısı yaptı.
‘EGEMENLİĞİ GÜÇLÜ ŞEKİLDE DESTEKLİYORUZ’
Özellikle Kazakistan’da, başta doğal gaz zamları üzerinden başlayan eylemlerin silahlı bir turuncu darbeye dönüşmesi bölge ülkelerinin tepkisine yol açmıştı. Bu turuncu kalkışmaya başta Rusya ve Çin olmak üzere Orta Asya devletleri karşı çıkmıştı ve Kazakistan’a desteklerini sunmuştu. Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping, etkinlikte yaptığı konuşmada terörizm, bölücülük, aşırılıkçılık, sınır ötesi organize suçlar ve uyuşturucu ticareti gibi alanlarda birlikte mücadele ettiklerini belirtti ve “Bölge ülkelerinin dış müdahale ve renkli devrimleri reddettiğinin” altını çizdi. Çin lideri konuşmasının devamında şunları kaydetti:“Çin, Orta Asya ülkelerinin kendi ulusal gerçekliklerine uygun kalkınma yollarını, egemenliklerini, bağımsızlıklarını ve sınır bütünlüklerini korumasını, ulusal canlanışlarını ve dünya sahnesinde daha büyük roller oynamasını güçlü biçimde desteklemektedir.”
‘ABD’YE DERS OLDU’
Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping, zirvedeki konuşmasında Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) adını anmasa da ülke basını Washington yönetimini hedef tahtasına koydu. Çin’in İngilizce yayın yapan Global Times gazetesi, ABD’deki bazı siyasetçilerin asker konuşlandırma veya renkli devrimler yoluyla Avrasya’yı kontrol altına almak istediğini aktardı.
Beyaz Saray’ın geçen yıl yapılan ‘Demokrasi Zirvesi’ne bölge ülkelerini davet etmeyerek kamplaşma yarattığını anımsatan Global Times, Beijing’de düzenlenen zirve ile ABD’ye “yeni tip uluslararası ilişkiler dersi” verildiğini belirtti.
Çin’in önde gelen gazetesi ayrıca yaklaşan Beijing 2022 Kış Olimpiyatlarına Rusya ve 5 Orta Asya ülkesinin katılacağını duyurarak “Cumhurbaşkanı Xi, Rusya Devlet Başkanı Putin ve 5 Orta Asya ülkesinin liderleri Beijing 2022’nin açılış töreninde bir araya gelecekler. Bu fotoğraftan daha açıklayıcı bir şey olabilir mi?” sorusunu yöneltti.
Washington yönetimi, Beijing 2022 Kış Olimpiyatları’nı diplomatik olarak boykot edeceğini açıklamıştı ve az sayıda ülke bu diplomatik boykota katılmıştı.