Osmanlı'da kölelik var mıydı? İşte Osmanlı İstanbulu'nda kölelik sistemi...

Nida Nebahat Nalçacı'nın Osmanlı İstanbul'unda köleler isimli çalışmasında Osmanlı İmparatorluğu'nun Akdeniz coğrafyasındaki pek çok devlet gibi kamu kölesi tutan bir devlet olduğundan bahsediliyor. Aynı çalışmada İstanbul ise, Bizans İmparatorluğu’ndan itibaren köle statüsündeki insanları barındıran bir şehir olarak bahsediliyor...

Osmanlı İstanbul'unda hane hizmeti için kullanılan kölelerin yanında kamu hizmeti için tutulan köleler de şehrin sosyal yapısının bir parçasıydı. Örneğin, seçkin esirler bir fidye ödemesi karşılığı serbest bırakılırken, askerler köle olarak kullanılırdı.

Şehrin Türklerin idaresine geçmesinden sonra, şehirdeki köle nüfusu varlığını korudu. Osmanlı Devleti’nin en kalabalık şehri olan başkent, devlet sanayisinin merkezi olarak en çok kölenin yaşadığı şehirdi. 

Köle nüfus, özel köle ve kamu kölesi olarak ikiye ayrılıyordu. Özel köleler, esir pazarından bedeli ödenerek temin edilen, hanelerde çalıştırılan ve yaşayan kölelerdi. Çeşitli şekillerde esir olarak yolu İstanbul’a düşen, sahiplerinin evinde ya da işyerinde hizmet gören bu insanlar genellikle toplumunun içine karışırdı. Bu köleler genellikle ev içinde tutulup çalıştırıldıkları için vergileri ödendikten sonra kendilerine dair tutulan kayıtlar neredeyse yoktur. Sultanın payı olarak ayrılan esirler ise şehre getirilmelerinden itibaren devletin kontrolünde kalmışlardır.

OSMANLI'DA KÖLELİK NE ZAMAN SONA ERDİ?

Boyutları tartışılacak düzeyde de olsa Osmanlı İmparatorluğu'nda da bulunan kölelik sistemini en kapsamlı olarak kaldıran ve yasaklayan devlet yine Osmanlı İmparatorluğu olmuştur. Kölelik Sultan Abdülmecid döneminde 1847 yɪlɪndaki bir fermanla yasaklanmış ve bu yasağa tam manasɪyla uyulmuştur...