‘Özelleştirme iş veriminin düşüşüne yol açabilir’

Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi’nin, özelleştirme kapsamına alınmasına ve halka arza yönelik olarak özelleştirmeye hazırlık işlemlerine tabi tutulmasına ilişkin Cumhurbaşkanı kararı Resmi Gazete’de yayımlandı.

Resmi Gazete’de yer alan Cumhurbaşkanı Erdoğan imzalı karara göre, Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi’nin, özelleştirme kapsamına alınmasına ve halka arza yönelik olarak özelleştirmeye hazırlık işlemlerine tabi tutulmasına karar verildi. Resmi Gazete’de yayımlanan karara göre bu konudaki hazırlık işlemleri, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından işbirliği içerisinde yürütülecek. Özelleştirme hazırlık işlemleri, 31 Aralık 2022 tarihine kadar tamamlanacak.

‘HAYATİ DERECEDE BİR KURUM’

TEİAŞ eski genel müdürü Abdullah Atalay, alınan karara ilişkin Twitter hesabından açıklamalarda bulundu. TEİAŞ hisselerinin halka arzı ve dikkat edilmesi gereken hususları belirten Atalay, “Bugüne kadar özelleştirme kapsamına alınan en kritik şirketlerin başında TEİAŞ gelmektedir. Çünkü TEİAŞ elektrikte arz talep dengesini anlık sağlayan hayati derecede bir kurumdur. 4046 sayılı yasa kapsamına alınan kuruluşlarda her tür idari tasarruf kanunu gereği Özelleştirme İdaresince gerçekleşmektedir. Enerji Bakanlığının süreçte aktif rol alması önemlidir ve TEİAŞ’ın idari yapılanmasına ve tasarruflarına müdahale ettirmemesi gerekir. Hisse satışı konusunda belirlenen nihai tarih aşılmamalıdır. Çünkü özelleştirme süreçlerinde kapsama alınan kuruluşlar süreç uzadıkça faaliyet ilişkisinden idari ilişkiye geçiş yapmaktadırlar. Tahminimce belli oranda bir hisse satışı yapılacaktır. Özelleştirmenin amacı, kapsamı ve süreci kuruluş çalışanlarına ayrıntılı izah edilmelidir. Aksi taktirde ‘özelleşeceğiz’ düşüncesi iş veriminde düşüşe ve nitelikli personelin gidişine yol açabilir” açıklamasında bulundu.

‘KALİTESİZ HİZMETİ BERABERİNDE GETİRDİ’

CHP Genel Başkan Yardımcısı Ahmet Akın, TEİAŞ’ın özelleştirme kapsamına alınmasına yönelik Cumhurbaşkanı Kararı’na ilişkin yazılı açıklama yaptı. TEİAŞ’ın Türkiye genelinde bütün elektrik iletim hatlarıyla ilgili her türlü yatırımı yapan, sistemi işleten ve bir bakıma Türkiye'nin elektrik güvenliğini sağlayan kurum olduğunu belirten Akın, “İktidarın ucuz ve kaliteli hizmet verileceği vaadiyle elektrik dağıtımını özelleştirilmesi, vatandaşın faturalarını düşürmediği gibi sık sık kesintilerin yaşandığı kalitesiz bir hizmeti beraberinde getirmiştir” değerlendirmesini yaptı. Elektrik üretimi ve dağıtımının ardından sistemin belkemiği olan iletimi ve işletimi sağlayan TEİAŞ’ın özeleştirme kapsamına alınmasının, elektrik hizmetini kamu yararı ekseninden çıkararak kar-zarar denklemiyle hareket eden bir şirkete dönüştürmenin son adımı olacağını savunan Akın, “TEİAŞ’ın mal varlığı 10 milyarlarca dolar tutarındır. TEİAŞ’ın özelleştirilmesi bu kurumun Sayıştay ve TBMM Kamu İktisadi Teşebbüsleri Komisyonu denetiminden çıkarılması anlamına gelecektir. TEİAŞ, 2021 yılı itibarıyla Türkiye’nin en büyük şirketi olan EPİAŞ’ın yüzde 30 oranında hissesine de sahiptir” ifadelerini kullandı.

TÜRKİYE ELEKTRİK İLETİM A.Ş’NİN GEÇMİŞİ

Türkiye Elektrik İletim A.Ş’nin resmi internet sitesinde yer alan bilgilere göre; Türkiye’de elektrik üretimi 1902’de Tarsus’ta bir su değirmenine bağlanan 2 kW gücünde bir dinamoyla başladı ve 1914 yılında ilk kayda değer elektrik üretim tesisi olan Silahtarağa Santrali hizmete girdi. 1970 yılında Türkiye Elektrik Kurumu (TEK) kuruldu, imtiyazlı şirketlerin görev bölgeleri ve belediye sınırları dışında tüm yurtta elektriğin üretim, iletim, dağıtım ve satış hizmetleri TEK bünyesinde toplandı. 1993’te hizmetlerin daha etkin, verimli ve çağdaş bir şekilde sürdürülebilmesi amacıyla ve özelleştirme politikaları çerçevesinde TEK, Türkiye Elektrik Üretim-İletim A.Ş. (TEAŞ) ve Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. (TEDAŞ) adı altında iki ayrı İktisadi Devlet Teşekkülü olarak yeniden yapılandırıldı. 2001’de rekabete dayalı serbest piyasa yapısına geçildi ve TEAŞ iletim, üretim ve ticaret faaliyetlerinin birbirinden ayrıştırılmasıyla söz konusu faaliyetlerden sorumlu olacak şekilde sırasıyla Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ), Elektrik Üretim A.Ş. (EÜAŞ) ve Türkiye Elektrik Ticaret Taahhüt A.Ş. (TETAŞ) olarak üç farklı İktisadi Devlet Teşekkülüne ayrılarak yeniden yapılandırıldı.

16 BİN 300 ÇALIŞAN VE 22 BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ

2003 yılında Elektrik Piyasası Düzenleme Kurumundan alınan iletim lisansı çerçevesinde yeni piyasa yapısına uygun olarak Türkiye Elektrik İletim A.Ş. merkez birimleri, bölge müdürlükleri ve yük tevzi merkezleri ile faaliyetlerini sürdürüyor. ENTSO-E, Avrupa Birliği ülkelerinin şebeke entegrasyonu ile ortak bir iç elektrik piyasası modeli oluşturmak ve bu sayede enerjide arz güvenliğini arttırarak, elektrik üretim, iletim, dağıtım verimliliğini en üst düzeye çıkarmak ile çevre sorunlarını en aza indirmek amacıyla 2009 yılında kuruldu. 36 ülkeden 43 iletim sistemi işleticisi ENTSO-E’nin üyesi durumunda. TEİAŞ, 14 Ocak 2016 tarihinde ENTSO-E ile imzalanan anlaşmayla ENTSO-E’nin ilk ve tek gözlemci üyesi oldu. Türkiye Elektrik İletim A.Ş. internet sitesinde ayrıca, “Bugün, Türkiye'nin enerjisini 16 bin 300 çalışanımız, 22 bölge müdürlüğümüz ve 10 yük tevzi merkezimiz ile 7/24 ülkemizin dört bir yanına iletiyoruz” ifadeleri yer alıyor.