‘Pandemi akıl sağlığı sorunlarını artırdı’

Rusya-Ukrayna arasındaki gerilimin ardından Avrupa’yı saran “savaş korkusu”, enerji krizi ve rekor kıran enflasyonun ruh sağlığını nasıl etkileyeceği ise merak konusu

Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, Avrupa'da yaklaşık 155 milyon insan akıl sağlığı sorunları yaşıyor. Bu rakam her 6 kişiden birinin ruh sağlığı problemi yaşadığını gösteriyor. Avrupa’daki bu rakamlar Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Avrupa Bölgesi Akıl Sağlığı Danışmanı Dr. Ledia Lazeri’nin Ankara’da katıldığı bir toplantıda gündeme geldi. Pan-Avrupa Ruh Sağlığı Koalisyonu’nun toplantısına katılan Lazari, Türkiye’nin ruh sağlığı alanında verdiği hizmetleri de değerlendirdi.

Peki Avrupa ülkeleri için verilen “Her 6 kişiden biri akıl sağlığı sorunu yaşıyor” bilgisi ne ifade ediyor? Psikiyatri uzmanı Prof. Dr. Bedirhan Üstün uzun yıllar Dünya Sağlık Örgütü’nde (DSÖ) görev yapan isimlerden biri. Üstün 1989-2016 yılları arasından DSÖ’de yer aldı. Her ülkede yüzde 12-30 arasında ruhsal rahatsızlık yaşayanların olduğunu belirten Üstün, “Ruhsal hastalıklar Çin, Japonya gibi ülkelerde düşük olurken ABD gibi ülkelerde yüksek çıkabiliyor. Anket gibi çalışmalar hazırlanarak kişilere ruh haliyle ilgili sorular soruluyor. Bu sorulara evet yanıtları da toplumlara göre farklı olabiliyor. Kendini ifada etmeyi sevmeyen toplumlarda farklı sonuçlar çıkabiliyor. Avrupa’nın kuzeyi mutlu iken, Avrupa’nın güneyinden şikayet daha fazla gelebiliyor” dedi.

PANDEMİ DÖNEMİNDE YÜKSELDİ

Kovid-19 döneminde akıl sağlığı sorunlarında artış yaşandığını vurgulayan Prof. Dr. Üstün şunları söyledi: “Pandemi döneminde insanlar evlere kapandı. Çalışanlar işe gidemedi. Çocuklar okula gidemedi. Hastalık korkusu yaşandı. Hatta bazı aileler yakınlarını kaybetti. Bir ailede 7-8 kayıp yaşayanlar bile olduğunu biliyorum. Kaygılar yaşan. Dünyanın genelinde akıl sağlığı problemi yaşayanlarda bir artış oldu. Herkes bir evin içinde yaşadı. Dışarıda olmamanın getirdiği yalnızlık da sıkıntıları tetikleyen etkinlerden biri oldu.”

YOKSULLAŞMA RUH SAĞLIĞINI BOZUYOR

Pandemi döneminde artışa geçen akıl hastalıklarını en fazla etkileyen durumlardan birisi de ekonomi. Yaşam şartlarının kötü olması, yoksullaşmanın artması beraberinde ruhsal bozuklarda da artışı getiriyor. “Savaş korkusu, enerji krizi, enflasyonun rekor kırması Avrupa’dakilerin ruh halini nasıl etkiler?” Sorusuna yanıt veren Üstün, “Avrupa’da yoksullaşıyor. Almanya refah toplumu olarak bilinen bir ülke. Devlet halkın birkaç ay doğal gaz ihtiyacını karşılayacağını açıklıyor. Avrupalılarda 2. Dünya Savaşı’ndan buyana böylesi zor bir durum ile karşılaşmadı. Nasıl bir dayanma mekanizması geliştirecekler göreceğiz. 2. Dünya Savaşı’nda bazı Avrupa ülkelerinde ciddi gıda krizleri yaşandığını biliyoruz. 1940’lı yıllarda doğan bu çocuklarda yemeğe eksikliğine bağlı olarak birçok doğumsal problemlerde yaşanmıştı. Şimdi bu çocuklar 80’li yaşlarında. Ekonomik durum. Yoksulluk ruh sağlığını her zaman etkiliyor” ifadelerini kullandı.