Polonya’da 2022 çelişkilerin yılı oldu

olonya, NATO’nun üzerindeki ağırlığını arttırdığı, ülkedeki sığınmacı ve göçmen krizinin sürdüğü, hayat pahalılığı ve kamusal memnuniyetsizliğin yükseldiği bir yıl geçirdi.

DİNLEME SKANDALI

Polonya'da hükümete muhalif kişilerin telefonlarının, İsrail merkezli NSO Grup tarafından geliştirilen "Pegasus" casus yazılımıyla hacklendiği ortaya çıktı. Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki, haberlerin gerçeği yansıtmadığını, herhangi bir izlemeye dair bilgi sahibi olmadığını ve bunun Polonya istihbarat servislerinin işi olmadığını” söyledi. Polonya Adalet Bakanı Yardımcısı Michal Wos da Pegasus yazılımı hakkında bilgi sahibi olmadığını belirtti. Ancak Polonya'da muhalif kesimler, Pegasus yazılımının yasa dışı kullanıldığını ve bir şirket aracılığıyla devlete satıldığını savundu.

BAŞBAKANIN ÖZEL KALEMİ İSTİFA ETTİ

Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki'nin Özel Kalem Müdürü Michal Dworzik, elektronik postaları sızdırıldıktan sonra istifa etti. İstifa eden Dworzik, e-postaların “Rusya'nın dezenformasyon kampanyasının bir parçası olduğunu” ileri sürdü. Başbakan Morawiecki, Dworczik'in “Rusya Devlet Başkanı Putin'in tuzağına düştüğünü” iddia ederek e-postaları yayımlayan basını eleştirdi.

‘ÇİN’LE İLİŞKİLERİ BOZMAYACAĞIZ’

Polonya Dışişleri Bakan Danışmanı Jakub Kumoch, ABD’nin çağrısına karşın ülkesini 2022 Pekin Kış Olimpiyatlarına katılacağını açıkladı. "Sınırlarımızdaki salgın veya güvenlik durumu değişmedikçe, Polonya Cumhurbaşkanı, Çin'deki Olimpiyat Oyunları’nın açılışına katılmayı ve Polonyalı sporcuları bu şekilde desteklemeyi planlıyor." dedi. Polonyalı yetkililer, Polonya'nın ABD ile ilişkisinin, ABD Başkan Joe Biden'ın yönetimi altında kötüleştiğini belirtti. Yetkililer ayrıca, “yalnızca Amerikalıları memnun etmek için Çin'i eleştirmeye devam etmenin Polonya'nın çıkarına olmadığını” söyledi.

‘RUSYA’DA İSYAN ÇIKARILMALI, NATO DESTEKLEMELİ’

Polonya'nın Nobel Barış Ödülü sahibi eski Cumhurbaşkanı Leh Walesa, Rusya halkına “isyan çıkarması ve NATO’nun isyanı desteklemesi” çağrısı yaptı. Fransız basınına konuşan Walesa, Batı’nın Ukrayna’ya daha fazla müdahil olması gerektiğini ve “Batı’nın savaşı kazansa bile Rus tehdidinin sona ermeyeceğini” ileri sürdü. Rusya Duması Uluslararası İlişkiler Komitesi Başkanı Liberal Demokrat Partisi lideri Leonid Slutski, “NATO ve Batı'nın arzuladığı silahlı ve kanlı darbeler Rusya'da olmayacak” diyerek Walesa’nın açıklamalarına tepki gösterdi. "Suriye, Libya, Afganistan ve Irak'taki görüntüleri Rusya'da göremeyecekler" diyen Slutski, artan enerji ve gıda fiyatları yüzünden Varşova, Brüksel ve başka Avrupa şehirlerinde bu tür görüntülerin ortaya çıkabileceğini belirtti.

8 BİN KİŞİLİK TOPLU MEZAR BULUNDU

Polonya'da eski bir Nazi toplama kampının yakınında, 8 bin kişiye karşılık gelen insan külünün olduğu toplu mezar keşfedildi. Buluntular, başkent Varşova'nın kuzeyinde Dzialdowo olarak bilinen Soldau toplama kampı yakınında ortaya çıkarıldı. Araştırmacılardan Tomasz Jankowski, yaklaşık 17,5 ton insan külünün en az 8 bin kişinin öldüğünü gösterdiğini belirtti. Kalıntıların çoğunun, Polonyalı yönetici kesime ait olduğunu tahmin edildiği açıklandı. Pomeranian Tıp Üniversitesi genetik araştırmacısı Ossowski, küllerden örneklerin alındığını ve DNA testiyle kimlik tespiti için laboratuvarda çalışılacağını söyledi.

UKRAYNA’YA PT-91 TANKLARI GÖNDERİLDİ

Ukrayna Devlet Başkanlığı Ofis Başkanı Andriy Yermak, Polonya tarafından gönderilen PT-91 tanklarının Ukrayna’ya ulaştığını duyurdu. PT-91’in, Sovyet T-72 tankının altyapısı üzerine geliştirildiği ve Sovyet yapımı uçaksavara sahip olduğu kaydedildi. Tankın, dolu bir depo ve ilavelerle 560 kilometre menzile sahip olduğu açıklandı.

BM’DEN POLONYA’YA ÇİFTE STANDART ELEŞTİRİSİ

Birleşmiş Milletler (BM) Göçmen Hakları Uzmanı Felipe Morales, Polonya'nın savaştan kaçan 2 milyon Ukraynalı sığınmacıya kucak açtığını ancak aynı çatışmadan kaçan üçüncü ülke vatandaşlarının aynı yardımı alamadığını kaydetti. Bunun çifte standartlı bir yaklaşım olduğunu belirten Morales, sığınmacıların ayrımcılığa uğradığını söyledi. Morales ayrıca Polonya’nın sınıra çelik duvar örerek sığınmacıları zorla Belarus’a gönderdiğini ve sınırda 19 kişinin öldüğüne dikkat çekerek, Polonya’ya insan hakları ihlalinde bulunduğu vurgusu yaptı. Polonya ile Litvanya arasına yer alan Rus bölgesi Kaliningrad sınırına dikenli teller çekmeye başlayan Polonya, Belarus sınırına da 186 kilometrelik duvar inşa etmişti.

KAMU ENERJİ ŞİRKETİ ‘ACİL DURUM’ KREDİSİNE BAŞVURDU

Polonya'nın kamu enerji şirketi PGNiG, enerji piyasasında yaşanan fiyat artışları nedeniyle ülkenin en büyük ikinci bankası Bank Pekao (PKO S.A) ile 1 milyar avro tutarında (4,8 milyar zloti) kredi kullanmak için anlaştı. Rus enerji şirketi Gazprom, rubleyle ödeme sistemine uymadıkları için Bulgaristan ve Polonya'ya doğal gaz sevkiyatını tümüyle durdurduğunu bildirmişti. PGNİG de Rusya'nın doğal gaz sevkiyatını durdurduğunu teyit etmiş ve söz konusu adımın sözleşmenin ihlali olduğunu söylemişti.

‘NAZİ ALTINI’ AVINA İZİN

Nazilerin, zengin Alman ailelerden yağmaladığı ve Polonya'nın Minkowskie köyündeki 18'inci yüzyıldan kalma bir sarayın altına sakladığı belirtilen altınların çıkarılmasına devlet tarafından izin verildi. Hazineyi arayan Polonyalı Silesian Bridge Vakfı, altınların Nazi yetkilisi Heinrich Himmler emriyle toplatıldığını duyurdu. Altını arama çalışmasının, büyük ölçüde bir Nazi subayının günlüğü ile bir haritaya göre yürütüldüğü bildirildi.

EKOLOJİK FELAKET

Polonya’nın Almanya sınırındaki Oder Nehri’ne dökülen kimyasal atık nedeniyle 100 ton balık telef oldu. Hükümet, ekolojik felakete yönelik soruşturma başlattı. Başbakan Morawiecki, Oder Nehri’ne kasıtlı olarak büyük miktarda kimyasal atık döküldüğünü ve nehir ekosisteminin iyileşmesinin yıllar alacağını belirtti. Oder Nehri’nin temizlenmesi için askerler ve itfaiye görevlendirildi. Ülkenin batısındaki Zielona Gora kentindeki bir balıkçı derneği, kirlilik nedeniyle balıkçılık faaliyetlerinin durdurulduğunu açıkladı. Polonya İklim ve Çevre Bakanlığı, nehirden alınan örneklerin Çekya, İngiltere ve Hollanda’daki laboratuvarlara gönderildiğini açıkladı. Alman medyası kimyasal atığın cıva olduğunu belirtirken, Almanya’dan resmi bir açıklama yapılmadı.

ALMANYA, TAZMİNAT BAŞVURUSUNU REDDETTİ

Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, Polonya’nın başkentinde düzenlenen 7. Varşova Güvenlik Forumu’nda Polonyalı mevkidaşı Zbigniew Rau'ya hitap ederek ülkesi ile Polonya arasındaki İkinci Dünya Savaşı tazminatı konusunun kapandığını belirtti. Baerbock, Almanya’nın, savaştan sonra Doğu Bloku ülkelerine tazminat ödediğini ve Polonya'ya toprak verildiğini hatırlattı. Polonya Dışişleri Bakanı Rau, forum öncesinde Almanya’ya 1,3 trilyon avroluk tazminat talebini içeren diplomatik nota verildiğini duyurmuştu. Daha önce de iktidardaki Hukuk ve Adalet Partisi lideri Jaroslaw Kaczynski, Polonya'nın İkinci Dünya Savaşı’nda Alman işgali döneminde yaşadığı kayıpları belgeleyen raporun yayımlanmasının ardından tazminat başvurusunda bulunacaklarını açıklamıştı.

RUS VATANDAŞLARINA VİZE YOK

Polonya'nın Estonya, Letonya ve Litvanya ile aldığı ortak karar uyarınca 19 Eylül itibariyle Rus vatandaşları için vize işlemlerini dondurduğunu açıkladı. Uygulamanın, hükümete karşı sözde “Ukrayna’nın bağımsızlığı için savaşan Rus vatandaşları, diplomatları, bağımsız gazetecileri ve ailelerini” kapsamayacağı açıklandı. Düzenleme uyarınca Rus vatandaşlarının 4 ülkeye kabul edilmemesinin yanı sıra AB ülkelerine bu ülke topraklarından transit geçişlere izin verilmeyeceği kaydedildi.

PİNK FLOYD'UN KONSERİ İPTAL EDİLDİ

Ünlü İngiliz rock grubu Pink Floyd'un Polonya konseri, grubun solisti Roger Waters'ın Ukrayna krizine dair ifadeleri nedeniyle iptal edildi. İptal kararında Waters'ın Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski'nin eşi Olena Zelenska'ya yazdığı mektup gerekçe gösterildi. Waters mektupta, Ukrayna'daki "aşırı milliyetçilerin Ukrayna'yı yıkıcı savaşa sürüklediğini belirtmiş ve Zelenskiy’in seçim kampanyasında Donbas bölgesine barış getirme sözünü tutmadığına dikkat çekmişti.

DÖRT AB ÜLKESİNDEN ‘DİNAMİK TAVAN FİYATI’ ÖNERİSİ

İtalya, Polonya, Yunanistan ve Belçika, AB’ye “doğal gaz için dinamik tavan fiyat” uygulanmasını öneren gayrı resmi bir belge imzaladı. Teklifin, ham petrol fiyatı gibi dış parametreler temelinde revize edilebilecek ve merkezi bir değer belirlemenin mümkün olacağı "dinamik bir koridor" oluşturulmasına yönelik olduğu bildirildi. Atlantikçi politikalarıyla bilinen İtalya’nın Müstafi Başbakanı Mario Draghi teklife ilişkin yaptığı değerlendirmede AB’nin birlikte hareket etmesi gerektiğini aksi halde AB’de birliğin kaybedileceğini belirtti.

KÖMÜR KRİZİ

Nisan ayında kömür alımlarının durdurulduğu ülkede hükümet, halk baskısına direnemedi. Bogdanka kömür madeninin önünde kilometrelerce araç kuyruğu oluştu. Günlerdir sırada bekleyen Polonyalılar, aksaklıklara isyan etti. Yıllık 55 milyon ton kömür üretiminin yapıldığı Polonya'da, ihtiyacın kalanı Rusya'dan ithal ediliyordu. Ancak Ukrayna'daki savaş sonrası Rusya'ya karşı alınan ambargo kararları, kömür ithalatını da olumsuz etkiledi.

3 NÜKLEER SANTRAL İNŞA EDİLECEK

Polonya Başbakanı Morawiecki, ülkesinin nükleer enerji programı kapsamında toplam 6 reaktöre sahip 3 nükleer santral inşa edeceğini söyledi. Morawiecki, nükleer santrallerin ülkenin piyasa ve borsadan bağımsız olmasını sağlayacağını belirterek, nükleer santrallerin enerji güvenliği için önemli olduğunu vurguladı. Nükleer enerjiye yapılan yatırımın yenilenebilir enerji kaynakları geliştirmeyeceği anlamına gelmediğini aktaran Morawiecki, "Ancak bugün kömürle sağlanan istikrarlı enerjiye ihtiyacımız var" diye konuştu. Ülkedeki ilk nükleer santralin, Amerikan Westinghouse Electric Company tarafından inşasına 2026'da başlacağı ve ilk reaktörün 2033'te faaliyete geçeceği açıklandı.

TERÖR DEVLETİ SUÇLAMASINA YANIT: ‘RUSYA KARŞITI HİSTERİ’

Polonya meclisinin alt kanadı Sejm, Rusya’yı “terör sponsoru devlet” olarak tanıyan bildiri yayımladı. Sejm’in kararında ayrıca Rusya’nın Smolensk kentinde 2010’da Polonya Hava Kuvvetleri’ne ait bir uçağın düşmesi sonucu dönemin Polonya Cumhurbaşkanı Lech Kaczynski, diğer üst düzey yetkililer ve NATO askeri komutanları dahil uçaktaki 96 kişinin tamamının hayatını kaybetmesinden Moskova sorumlu tutuldu. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, kararın Varşova’nın “Rusya karşıtı histerisinin” devamı olduğunu söyledi.

UKRAYNALI SIĞINMACILARDAN PARA ALMA KARARI

Hükümetin, ülkedeki barınma merkezlerinde 4 aydan uzun süre kalan Ukraynalı sığınmacılardan yiyecek ve barınma için ücret almaya yönelik hazırladığı taslak Bakanlar Kurulunda onaylandı. Devlet tarafından finanse edilen okul yurtları ve otel odalarında 120 günden uzun süre kalanlar, günlük 40 zlotiden (8,83 dolar) fazla olmamak koşuluyla maliyetin yüzde 50'sini karşılamak zorunda kalacağı açıklandı. 180 günü dolduranların ise 60 zlotiden (13,25 dolar) fazla olmamak kaydıyla maliyetin yüzde 75'ini karşılayacağı bildirildi. Meclis tarafından kabul edilmesi halinde Mart 2023’te yürürlüğe girmesi ön görülen uygulamaya yaşlılar, engelleri nedeniyle çalışamayanlar ve hamilelerin dahil edilmeyeceğin belirtildi. Ülkede yaklaşık 1,5 milyon Ukraynalı sığınmacının olduğu tahmin ediliyor.

PATRİOTLAR UKRAYNA YERİNE POLONYA’YA

Polonya Savunma Bakanı Mariusz Blaszczak, Almanya’nın elindeki ABD yapımı Patriot hava savunma sistemlerini Ukrayna’ya vermeyi reddettiğini, sistemlerin Polonya’ya yerleştirileceğini açıkladı. “Karardan dolayı hayal kırıklığına uğradığını” söyleyen Bakan Blaszczak, “sistemlerin Batı Ukrayna'ya konuşlandırılması hem Polonya hem Ukraynalılar için güvenliği artırabilirdi” dedi.