Prof. Dr. Doğan Perinçek: Bölgede iki ay içinde 6 büyüklükte artçılar olabilir…

Depremin büyüklüğüyle ilgili hep bir tartışma sürüyor. Konuyu, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Bölümü'nden emekli olan Prof. Dr. Doğan Perinçek’e sorduk.

• Sizden bilimsel bir açıklama alabilir miyiz?

Depremin büyüklüğü 11 falan olamaz. O mümkün değil. Ama depremin bu kadar etkin olmasının nedeni Ölüdeniz ve Doğu Anadolu fayının aynı anda aktif hale gelmesi. Olay bu. Yoksa depremin büyüklüğü 7,7, o tartışmasız, ikincisi de 7,6.

İKİ FAYIN BULUŞMA NOKTASI

• 7,7 olması değil de iki fayın birden hareketlenmesi mi yıkımı büyüttü?

Aynen öyle. Bana göre ilk deprem, Pazarcık'taki deprem, Arabistan kıtasının kenarında, Ölüdeniz fayında oldu. İkinci Elbistan depremi ise Doğu Anadolu fayı üzerinde oldu bana göre. Yani bu iki fayın Ölüdeniz fayıyla Doğu Anadolu fayının buluşma noktasında. Bununla ilgili yıllar önce yaptığım çalışmalarım var.

Depremin olduğu sabah etkilediği alan uzunluğunu üç yüz yetmiş kilometre demiştim. Daha sonraki depremlerle 640 kilometreye çıktı. 640 kilometre uzunluktaki alanda depremler hâlâ olmaya devam ediyor.

Yüzyılın depremi deniyor. Bana göre bin yılın depremi bu. Yani Ortadoğu için bin yılın depremi. 1939 Erzincan depreminden daha yıkıcı.

DEPREMLER ÜÇ DÖRT YIL SÜRECEK

• Peki benzer, 7’lik depremler devam edecek mi?

Yedilik beklemiyorum ama altı büyüklükte bir artçı olursa ben buna şaşırmam.

• İnsanların evlerinde kalmaya devam etmesi sakıncalı mı?

Hayır, eğer evleri sağlamsa, rahatlıkla evlerinde kalabilirler. Kolonlarda ve kirişlerde çatlak yoksa kalabilirler. Sıva çatlağı sorun değil. Bütün evleri boşaltmak gibi bir lüksümüz olamaz zaten.

Bu önümüzdeki iki ay içinde altı büyüklükte artçılar olabilir. Ama depremler üç dört yıl sürecek. Çanakkale Ayvalık'ta deprem olduğunda iki yıl sürmüştü, hâlâ ufak ufak depremler görüyoruz. Elazığ'da da öyle. Buradaki çok daha geniş bir alanı etkilediği için, ben üç dört sene artçıları göreceğimizi sanıyorum. Üç dört sene sürecek ama önümüzdeki iki ay içinde 6 büyüklükte deprem yaşayabiliriz.

ÇANAKKALE, MARMARA AYDIN GERMENCİK YÜKSEK RİSKLİ ALAN

• İlk yıkıcı depremi Çanakkale'de düşünüyordum demiştiniz. Bunlara ilişkin bir vade söylenebilir mi?

Hayır ben veyahut meslektaşlarımın hiçbiri zaman tarih veremez. Zaman verenler, şarlatandır. Ben Türkiye'nin en riskli dört bölgesini sıraladım. Birinci Çanakkale, ikinci orta Marmara, üçüncü bu deprem alanı idi. Dördüncü de Aydın Germencik, Nazilli civarı. Ondan sonra ikinci 4 alan var. Toplam sekiz bölge. İçlerinde Hakkari Yüksekova, Şemdinli de var. Ama ilk dört tanesini yüksek riskli alan olarak sıraladım. Üçüncüsünde deprem oldu. Bu açıklamam depremden iki gün önce ama bu bir tesadüf. Ben iki gün sonra olacak demedim. Kimse bunu diyemeyiz. Tarih veremeyiz. Küçük de olsa günümüzde olan depremlerden, yaşadığımız depremlerden ve eski depremlerden - tarihsel depremlerden yola çıkarak bir takım tahminler yapabiliyoruz.

DEPREM ÇANTASI VE ‘ÇÖK KAPAN TUTUN’ ACİL

• Acil olarak yapılması gereken bütün bu depremlerle ilgili nedir sizce? Kısa ve uzun vadeli planlamalarla pek çok iş var tabii ama acilen ne yapmak lazım?

Hemen, eğer yoksa deprem çantası hazırlayacaksınız. "Çök Kapan Tutun" için evinizde, odanızda eğer bir yer planlaması yapmadıysanız onu yapacaksınız. Bunlar hemen anında yapılması gereken işler. Uzun vadeli işler artık bu yöneticilere düşüyor. Sağlam olmayan evlerin yenilenmesi ve mümkün olduğu kadar da alüvyon alanlarından uzakta yapılaşmaya gidilmesi gerekiyor.