Prof. Dr. Doğan Yaşar Avrupa'da artan sıcaklığı yorumladı: Isınma bereket soğuma açlık demek

Avrupa, tarihinin en sıcak günlerini yaşıyor. Kuraklıkla birlikte artan orman yangınları on binlerce hektar alana zarar veriyor. Avrupalılara zorunlu olmadıkça evlerinden dışarı çıkmamaları uyarısı gelirken, hayatını kaybedenlerin sayısı bin 100’ü aştı. Başta Fransa, İspanya, İtalya ve Portekiz olmak üzere orman yangınlarının yoğun olduğu bölgelerde bahçe sulamaktan araba yıkamaya kadar bazı yasaklar yürürlüğe girdi. Portekiz'in Pinhao kentinde perşembe günü 47 derece sıcaklık kaydedilirken, Fransa'nın güney kesimlerinde sıcaklıkların 40 dereceye kadar çıkacağı ifade edildi.

‘SERİNLİK DEMEK KURAKLIK DEMEKTİR’

Aydınlık Avrupa’ya konuşan Dokuz Eylül Üniversitesi Deniz Bilimleri Enstitüsü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Doğan Yaşar, küresel ısınma adı altında yaratılan algıya karşı uyarıcı bilgiler verdi. Yaşar, dünyanın zaten 18 bin yıldır küresel ısınma sürecinde olduğunu ve bunun zaman zaman sıcaklık değişimlerine sebebiyet verdiğini belirtti. Avrupa’daki durumu değerlendiren Yaşar, Avrupa’daki yüksek sıcaklığı İzlanda Alçak Basıncı ile (L) Afrika Yüksek Basıncı’nın (H) yer değişimleri nedeniyle yaşandığını açıkladı. Türkiye’nin serin olmasının sebebini de Avrupa’nın tersine, pozitif indekste yer alması olarak belirten Yaşar, “Türkiye daha serin yani kurak iken Batı Avrupa daha sıcak ve yağışlıdır” dedi. Bilinenin aksine serinliğin kuraklık getirdiğini vurgulayan Yaşar, sıcaklık olmadığı zaman buharlaşmanın azaldığını ve yağmurun daha az yağdığını belirtti. Serin dönemlerin sonrasında kuraklığın başladığının altını çizen iklim bilimci Prof. Dr. Yaşar, “Bundan önceki ekonomik kriz dünyada 2008 yılında yaşanmıştı. Türkiye'de o kış son 80 yılının en soğuk üçüncü kışı yaşanmıştı. Buğday fiyatı 4'e katlanmış ve petrol ise 170 dolarlara fırlamıştı” değerlendirmesini yaptı.

‘ISINMADAN DEĞİL SOĞUMADAN KORKACAĞIZ’

Serin havalardan endişe duyulmasını ısınmanın ise bereket getirdiğini söyleyen Prof. Yaşar, “Soğumadan korkacağız, soğuma demek kuraklık ve açlık demek. Isınma demek ise yağmur ve bereket demek” ifadelerini kullandı. Bu durumu da verilerle temellendiren Yaşar, Türkiye’de geçen yıl yaşanan enerji krizini bu kapsamda değerlendirdi. Türkiye’nin, geçen yıl mart ayındaki soğumanın bedelini önce enerjide ödediğini belirten iklim bilimci, “Kuraklık nedeni ile barajlar boşalınca kömüre yöneldik ve tüm dünya kömüre yönelince kömürün tonu 50-60 dolardan 300 dolara fırladı” dedi. Yaşar, ısınmadan değil soğumadan korkulması gerektiğinin altını çizdi.

‘ORMANDA BULUNMAMASI GEREKEN TEK CANLI İNSAN’

Geçen sene Türkiye orman yangınları açısından en kötü dönemini yaşadı. Türkiye'de geçen yıl çıkan 2 bin 793 orman yangınında 139 bin 503 hektar alan zarar gördü. 2021 yılından önceki 9 yılda ise zarar gören alan miktarı 87 bin 342 hektar olarak hesaplandı. Şimdi ise Avrupa aynı şekilde orman yangınlarıyla mücadele ediyor. Orman yangınlarının kaynağının yüzde 80-90 oranında insandan kaynaklandığını belirten Yaşar, “Ormanda bulunmaması gereken tek canlı insandır. Orman köylüleri ve görevliler dışında insanlar ormana girmemeli” uyarısında bulundu. Yaşar, piknik ya da doğada vakit geçirmek isteyen insanların, kendileri için oluşturulan piknik alanlarını değerlendirilebileceğini söyledi.

‘RÜZGARIN OLDUĞU YERDE UÇAKLAR İŞE YARAMAZ’

Orman yangınlarında birçok etken var. Bunların başında kuraklık, düşük nem, rüzgar ve en başında insan faktörü. Temmuzun en rüzgarlı ay olduğunu belirten oşinografi uzmanı Prof. Dr. Yaşar, “Biz denizciler, temmuz ayında genelde denize çıkmayız, iki gün çalışılır 5 gün yatılır” dedi. Kuraklıkla birlikte rüzgarın birleşmesiyle, en ufak bir kıvılcım ile hızla yangının yayıldığını söyleyen Yaşar, rüzgarlı havalarda yangın uçaklarının döktüğü suların yangın bölgelerine ulaşmadan dağıldığını belirtti. Bu tarz durumlarda karadan müdahalenin daha etkili olduğunu vurgulayan Yaşar, son yaşanan yangında kaybedilen alanın daha çok rüzgardan kaynaklandığını söyledi.

İNGİLTERE TARİHİNİN EN SICAK GÜNÜ

Öte yandan İngiltere şimdiye kadarki en sıcak gününü 19 Temmuz’da kaydetti. İngiltere Meteoroloji Ofisi, İngiltere'nin merkezindeki Coningsby'de 40,3 derecelik bir rekor sıcaklık kaydedildiğini açıkladı. Salı gününden önce, İngiltere'de kaydedilen en yüksek sıcaklık 2019'da ölçülen 38,7 dereceydi.

Ofis, pazartesi ve salı günleri tehlikeli sıcaklıklar için kırmızı alarm durumuna geçti. Yüzlerce tren seferi aksadı ve bu durum okulların kapanmasına neden oldu. Ayrıca bazı hastanelerin hizmetlerinde de aksamalar meydana geldi.

İngiltere Meteoroloji Ofisi’nden Stephen Belcher, “Burada yürütülen araştırma, İngiltere'nin kesintisiz bir şekilde 40 dereceyi yaşamasının neredeyse imkansız olduğunu, ancak sera gazlarının neden olduğu iklim değişikliğinin bu aşırı sıcaklıkları mümkün kıldığını gösterdi” dedi.

FRANSA YANGINA MÜDAHALEDE YETERSİZ

Güneybatı Fransa'nın Gironde bölgesinde, şiddetli yangınlar kuru çam ormanlarında yayılmaya devam ediyor. 2 binden fazla itfaiyeci ve yangın söndürme uçakları yangını hala kontrol altına alamadı. İtfaiye ekiplerinin devam eden yangınlarda bitkin düşmesi de yangınla mücadeleyi zorlaştıran bir diğer etken olurken alevlerin sabah atağa geçmesi ile dinlenen itfaiyecilerin tekrar alana geçtiği ifade ediliyor.

Meteo-Fransa'dan meteoroloji uzmanı Francois Gourand, Agence France-Presse'ye verdiği demeçte, “Fransa'nın güneybatısındaki bazı bölgelerde bir sıcaklık kıyameti olacak” ifadelerini kullandı.

Paris’te yangın kokusu

Fransa'nın güneybatısındaki Gironde'de La Teste-de-Buch ve Landiras bölgelerinde devam eden yangınların koku ve dumanının, yaklaşık 600 kilometre kuzeydeki başkent Paris ve çevresine ulaştığı belirtildi.

Franceinfo'daki habere göre, 12 Temmuz Salı günü Gironde'de başlayan yangınlar gece hız keserken gündüz yeniden etkisini sürdürmeye başladı.

Şu ana kadar Landiras ve La Teste-de-Buch bölgelerinde 21 bin hektara yakın ormanlık alan yanarken aşırı sıcak ve kuvvetli rüzgar nedeniyle alevlerin kontrol altına alınmasında güçlük yaşanıyor.

Ceket giyme zorunluluğu kalktı

Aşırı sıcaklar altında insanlar hayatlarını ve işlerini idame ettirebilmesi için bazı serinleme yöntemlerini uygulamak zorunda kalıyor. Bunların başında klimalı serin ortamlarda bulunmak, soğuk su ve gıda ürünlerini tüketmek geliyor.

İngiltere’de mağazalarda dondurmalar ve soğuk içecekler tükenirken, vantilatör ve klima taleplerinde inanılmaz bir artış yaşanıyor. Fakat bazı ilginç yöntemlere de başvuruluyor. Avam Kamarası'ndan yapılan açıklamada, aşırı sıcaklardan dolayı üyelerin ce