Putin’e karşı uluslararası mahkeme kurma hazırlığı

Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, önceki gün, Ukrayna’daki savaşta işlenen suçların soruşturulması için Hollanda’nın Lahey kentinde uluslararası merkez kurulacağını, bunun kurulacak özel savaş mahkemesinin ilk adımı olduğunu bildirdi.

Yayımladığı video mesajda, Rus güçlerin Ukrayna’da sivilleri hedef alan, enerji ve diğer altyapıya zarar veren saldırılar düzenlediğini ve işkence, kötü muamele, cinsel şiddet ve yargısız infazlar yaptığını iddia eden Von der Leyen, “Rusya, işlediği korkunç suçların hesabını vermeli. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin hesap vermeli. Failleri yargı önüne çıkarmak için elimizden geleni yapmalıyız.” dedi.

ORTAK EKİP KURULUYOR

Von der Leyen, bu sebeple AB’nin Uluslararası Ceza Mahkemesinin (UCM) rolünü desteklediğini belirterek, “Rusya’nın işlediği suçların yargılanacağı özel bir mahkemenin gerekli olduğuna inanıyoruz.” diye konuştu. AB Komisyonu Başkanı von der Leyen, Ukrayna’da bu hafta sonu düzenlenen konferansla Hollanda’nın Lahey kentinde savaş suçlarının soruşturulmasına yönelik uluslararası merkez kurulması hakkında anlaşma imzalanmasının, kurulması istenen özel savaş mahkemesinin ilk adımı olacağını vurguladı.

AB Komisyonundan verilen bilgiye göre, Ukrayna’da düzenlenen konferansta AB’nin ceza yargılaması işbirliği kurumu olan Eurojust bünyesindeki mevcut ortak soruşturma ekibi hakkında yeniden düzenlenmiş bir anlaşma imzalanacak.

Ortak soruşturma ekibi, Ukrayna’da işlenen uluslararası suçların soruşturulması ve kanıt toplamakla görevli olacak. Ekipte UCM, Ukrayna, Litvanya, Polonya, Estonya, Letonya, Slovakya ve Romanya’dan uzmanlar bulunacak.

UCM’DEN KİEV ZİYARETİ

Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin üst düzey yetkilisi Karim Khan, geçen hafta salı günü Kiev’i ziyaret ederek Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile görüştü. UCM’nin en kıdemli savcısı olan Khan, sivil hedeflere yapılan saldırıların arkasındaki örüntüyü araştırdıklarını söyledi. Reuters’e demeç veren Khan, Rus hükümetinin temas girişimlerine olumsuz yanıt verdiğini “Ukrayna’dan kanıt aldım ama Rusya’dan alamadım. Onlarla görüşmeye hazırım ancak tango için iki kişi gerekir.” ifadeleriyle açıkladı.

Zelenskiy, UCM’nin Ukrayna’daki savaşta işlenen suçların adalete teslim edilmesi ve uzun vadeli güvenliğin sağlanmasında “tarihi” bir rol oynayacağını söyledi. Ukraynalı lider, “Rusya’nın bu saldırganlığı karşısında işlediği suçlara tam olarak hukukun üstünlüğü çerçevesinde ve uluslararası bir mahkemenin gücüyle karşılık vermek, hem Ukraynalıların hem de diğer halkların gelecekteki uzun vadeli güvenliğinin teminatlarından biri olacaktır.” şeklinde konuştu.

Khan’a bombalı saldırıların bulunduğu yere kadar Ukrayna Başsavcısı Andriy Kostin eşlik etti. Kendi ofisleri ile UCM arasındaki işbirliğini öven Kostin, “Bunların yüzde doksan dokuzundan fazlası yargılanacak ve Ukrayna mahkemelerinde yargılanacak.” dedi.

ABD ADALET BAKANI SORUŞTURMAYI BAŞLATTI

ABD Adalet Bakanı Merrick Garland da 3 Şubat Cuma günü Ukrayna’ya sürpriz bir ziyaret gerçekleştirdi. Ukraynalı yetkililerle çeşitli görüşmelerde bulunan Garland, Lviv’de düzenlenen Adalet İçin Birlik Konferansı’na da katıldı. Zelenskiy’nin de katıldığı konferansta konuşan Garland, Rusya’yı iddia edilen savaş suçları nedeniyle cezalandırma sözü verdi.

Garland geçen hafta yaptığı açıklamada Adalet Bakanlığı savcılarından oluşan bir ekibin Ukraynalı meslektaşlarıyla birlikte “sivil hedeflere yönelik saldırılar da dahil olmak üzere Rus güçleri tarafından işlenen belirli suçları” soruşturmak üzere çalıştığını söylemiş ve ABD Kongre’sinin savaş suçlusu iddialarını kovuşturma yetkimizi genişlettiğini kaydetmişti.

ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris’in 18 Şubat’ta Münih Güvenlik Konferansı’nda Moskova’nın “insanlığa karşı suç” işlediğini iddia etmesinden ve “faillerden hesap sorulacağını” söylemesinden sonra ABD yetkilileri söz konusu çalışmaları hız verdi.

NATO BİLDİRİSİNDE GEÇİYOR

ABD’nin konuyla ilgili niyeti, NATO’nun savaşın birinci yılı sebebiyle yayımladığı açıklamaya da yansıdı. Açıklamanın üçüncü maddesinde şu ifadeler yer aldı:

“Rusya’nın işlediği savaş suçları ve diğer zulümler cezasız kalamaz. Tüm sorumlular, özellikle Ukrayna’nın sivil nüfusuna karşı işlenen ve çocukların sınır dışı edilmesi ve çatışmayla bağlantılı cinsel şiddet de dâhil olmak üzere, insan hakları ve uluslararası insancıl hukuk ihlallerinden sorumlu tutulmalıdır.”