QUAD dörtlüsü Çin’e karşı toplanıyor

QUAD olarak bilinen Dörtlü Güvenlik Diyaloğu, Amerika Birleşik Devletleri’nin yıllardır Pasifik’te Çin’i çevrelemeye yönelik mücadelesinin bir parçası. Bu kapsamda kimi çevreler tarafından “Asya’nın NATO’su” olarak adlandırılan ABD, Japonya, Hindistan ve Avustralya arasındaki ittifak, 2017’de Trump döneminde yeniden canlandırılmıştı. Biden yönetiminin Pentagon’da Çin’e karşı “Çin Görev Gücü” oluşturmasıyla Trump dönemi Çin’e yönelik stratejinin benzer şekilde devam edeceği görüldü. Önceki gün ise Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada, bu hafta sonu QUAD liderlerinin ilk kez bir araya gelecekleri toplantının telekonferans yoluyla gerçekleşeceği duyuruldu.

Beyaz Saray basın sekreteri Jen Spaki’nin önceki gün yaptığı açıklamada QUAD zirvesine yönelik “Başkan Biden’ın eskiden beri bileşeni olduğumuz bu topluluğu, çok taraflı anlaşmalardan biri haline getirerek Hint-Pasifik’te müttefiklerimiz ve ortaklarımızla yakın işbirliğine verdiğimiz önemi gösteriyor” ifadelerini kullandı.

JAPON VE HİNTLİ LİDERLER TELEFONLA GÖRÜŞTÜ

Japonya Dışişleri Bakanlığının önceki gün yayımlanan basın bildiriminde, Japon Başbakan Yoshidide Suga’nın Hintli mevkidaşı Narendra Modi ile telefon görüşmesi yaptığı bilgisi yer aldı. İki liderin görüşmede, özgür bir Hint-Pasifik inşa etmek için birlikte çalışmanın artan öneminin vurgulandığı bildirildi. Bakanlığın açıklamasında iki ülkenin ABD ve Avustralya ile işbirliğini artırmaya yönelik karar aldıkları da belirtildi.

40 dakikalık telefon görüşmesinde Japon ve Hintli liderlerin gündeminin önemli bir kısmını Çin oluşturdu. Basına verilen bildirimde, Japon lider Suga’nın Çin’in Doğu ve Güney Çin Denizi’nde mevcut durumu değiştirmeye yönelik çabaları ve Hong Kong ile Sinciang bölgelerindeki durumla ilgili endişelerini aktardığı ifade edildi.

TRUMP DİRİLTTİ BIDEN DEVAM ETTİRİYOR

İlk olarak 2004’te Hint Okyanusunda gerçekleşen Tsunami ve depremden sonra ortaya çıkan QUAD, amacını Asya’da bir Hindistan, Kore yarımadası, Orta Asya ülkeleri ve Pasifik bölgesini içine alan bir “demokrasi yayı” oluşturmak olarak açıklamıştı. Yayın dışında kalan hedef ülke olarak ise Çin belirlendi. QUAD’ın oluşturulmasından birkaç sene sonra Çin’in gruba yönelik diplomatik protestosu sonrası üzerine Çin ile karşı karşıya gelmek istemeyen Avustralya, diyalog birliğinden geri çekildiğini açıklamıştı. Daha sonra 2007 yılında Japonya Başbakanlığı görevine gelen Yasuo Fukuda, Çin ile ilişkilerde daha ılımlı adımlar atmıştı ve 2008 yılında Çin’in başkenti Pekin’i ziyaret etmişti. Böylece ABD’nin Çin’i çevreleme stratejisi olan QUAD birlikteliği de ilk evrede dağılmıştı.

Trump’ın ABD Başkanlığına gelmesi ile önce “2+2 Diyalog Toplantıları” adı altında QUAD birlikteliği yeniden inşa edildi. En son Ekim 2020’de Japonya’nın başkenti Tokyo’da bir araya gelen dört ülke, resmi bir toplantı sonuç bildirgesi açıklamamıştı. Ayrıca geçen sene Bengal Körfezi’nde gerçekleşen Malabar askeri tatbikatlarına QUAD ittifakını oluşturan bütün ülkeler katılmıştı.

Biden, Trump’tan devraldığı bu bayrağı taşımaya devam ediyor. Göreve geldikten sonra Tayvan Boğazı’nda iki düzineden fazla savaş uçağı uçurttu ve Güney Çin Denizi’ne uçak gemisi gönderdi. Trump döneminde canlandırılan QUAD’ın Biden ile birlikte Çin’e karşı Asya-Pasifik stratejisinin önemli bir parçası olacağı görülüyor. ABD Dışişleri Bakanı Blinken da birkaç geçen hafta yaptığı açıklamada Çin ile ilişkileri “21.yüzyılın en büyük jeopolitik testi” olarak nitelendirerek “sadece müttefiklerimiz ve ortaklarımızla Çin’i angaje edebiliriz” demişti.

Avustralya Başbakanı Scott Morrison, geçen hafta yaptığı bir basın toplantısında “QUAD, ABD’nin olduğu gibi bizim de bölgedeki politikalarımızın merkezinde yer alıyor” açıklaması yaptı. Morrison’un yaptığı açıklamada önemli bir detay daha vardı. QUAD’ın gittikçe resmileşen bir yapıya bürüneceği beklenirken, Avusturya Başbakanı açıklamasında “QUAD, Hint-Pasifik angajmanının önemli bir parçası haline gelecek. Ancak büyük bir sekreterya ve benzeri şeylere sahip olan bir bürokrasisi olmayacak. Barış, refah ve istikrar için birlikte yapıcı şekilde çalışmaya devam edeceğiz” vurgusu yaptı.

‘GÜNEY KORE QUAD’A KATILABİLİR’

Güney Kore’de Başkanlık Politik Danışma Kurulundan Hwang Ji Hwan, Güney Kore’nin ABD ile Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti (KDHC) politikasını etkilemek amacıyla QUAD’a katılabileceğini “düşündüğünü” açıkladı. Hwang, Güney Kore’nin QUAD’ı Çin karşıtı bir organizasyon olmaktan ziyade, ABD’nin KDHC ile müzakerelerini etkileme amacı ile değerlendirdiğini ve bu bağlamda QUAD içerisinde yer alabileceğini ifade etti.