RCEP yürürlükte: Asya’dan şekillenen yeni ekonomik düzen

RCEP, mal ve hizmet ticareti ve yatırım için pazara erişimin yanı sıra ticareti kolaylaştırma, fikri mülkiyet, e-ticaret, rekabet politikası ve devlet alımları için kuralları kapsayan 20 bölümden oluşuyor. Anlaşma, Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN) üyelerinden altısı (Brunei, Kamboçya, Laos, Singapur, Tayland ve Vietnam) ile Çin, Japonya, Yeni Zelanda ve Avustralya dâhil olmak üzere 10 ülkeden oluşan ilk grupla yürürlüğe girdi. ASEAN Sekreterliği tarafından cumartesi günü yapılan açıklamaya göre anlaşma, Güney Kore için 1 Şubat’ta yürürlüğe girecek. ASEAN’ın kalan 4 ülkesi Endonezya, Malezya, Myanmar ve Filipinler de anlaşmayı uygulamak için ilgili yerel yasama prosedürlerini tamamladıklarında, dünyanın en büyük bölgesel ticaret düzenlemesinde yerlerini alacaklar.

TEDARİK ZİNCİRİ KRİZİNE ÇÖZÜM

Yürürlüğe girdiğinde RCEP bileşeni ülkeler arasında ticareti yapılan malların yüzde 90’ından fazlasının tarifeleri kaldırması, yatırım için pazar erişimini genişletmesi, kural ve düzenlemeleri uyumlu hale getirmesi ve devasa serbest ticaret bölgesi içindeki tedarik zincirlerini güçlendirmesi bekleniyor.

Bazı mal ve hizmetler için gümrük vergisi muafiyetleri olacak. RCEP’nin en çok faydayı tekstil, giyim ve hafif sanayilerine sağlaması bekleniyor. Tekstil ve giyim gibi ihracata yönelik sanayiler için, birleşik serbest ticaret bölgesi, karşılaştırmalı avantajlara dayalı bir tedarik zinciri ve değer zinciri oluşturmasına yardımcı oluyor. Malların, teknolojinin, hizmetlerin, sermayelerin akışına ve insanların sınır ötesi hareketine serbestlik veriyor. Tedarik zincirinin üye ülkeler arasında bütünleşmesinin üstünlüğüyle, dış yatırımcılar için daha fazla seçenek sunuyor.

BİLEŞENLER, ASYA’NIN DEVLERİ

Toplam 15 Asya-Pasifik ülkesi, Kasım 2020’de RCEP anlaşmasını imzaladı: Çin, Japonya, Güney Kore, Avustralya ve Yeni Zelanda ve 10 ASEAN (Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği) üyesi.

Anlaşmanın kurucu ortaklarından Hindistan ise son dakika anlaşmadan çekilmişti. Uzmanlar Hindistan’ın geri çekilmesinin, diğer RCEP katılımcılarının, özellikle Güneydoğu Asya’daki gelişmekte olan ekonomilerin birbirleriyle ve Japonya ve Güney Kore ile daha yakın ekonomik entegrasyonun faydalarından yararlanmaları için çok ciddi bir engel teşkil etmeyeceğini belirtiyor. Tam tersine Hindistan’ın bu ülkelerdeki pazar payının ciddi daralacağı tahmin ediliyor.

‘KOBİ’LERE BÜYÜK DESTEK’

ASEAN Genel Sekreteri Dato Lim Jock Hoi, imzacı devletlerin hızlı onay sürecini “Bölgedeki ve dünyadaki insanların yararına adil ve açık çok taraflı ticaret sistemine olan güçlü bağlılığımızın gerçek bir yansımasıdır.” diye nitelendirdi. Lim, RCEP’in ortak kuralları ile basitleştirilmiş gümrük prosedürlerini, ticareti kolaylaştırmayı ve işletmeler için daha fazla şeffaflık, adalet ve öngörülebilirlik sağlayan tutarlı ticaret kurallarını genişleterek bölgesel ekonomik entegrasyonu güçlendirdiğini söyledi. ASEAN Genel Sekreteri, “Bütün bunlar, ASEAN işletmeleri, özellikle küçük ve orta ölçekli işletmeler için ticaret maliyetlerinde ve işlem sürelerinde önemli bir azalmaya dönüşecek” diye ekledi.

Mega serbest ticaret anlaşması, Asya-Pasifik bölgesi tarafından, birden fazla küresel belirsizliğin olduğu bir zamanda daha derin bölgesel entegrasyon ve serbest ticaret ve çok taraflılık için dünya çapında yenilenen bir ivme için önemli bir adım olarak görülüyor.

RCEP ile Kovid-19 pandemisinin olumsuz etkilerine karşı ekonomik dayanıklılık oluşturma ve insanların geçimini iyileştirmedeki kritik rolünün artacağı vurgulanıyor. ASEAN Sekreterliği’nin Piyasa Entegrasyonu Direktörü Le Quang Lan, “Pandemi sonrası ekonomik toparlanma iyi bir durumda değil, daha fazla ticaret ve yatırım gerekiyor. RCEP’in bu noktada katkıda bulunması bekleniyor.” dedi.

YENİ DÜNYA’NIN YÜKSELİŞİ

Güneydoğu Asya ülkelerinin Kovid-19’dan oldukça olumsuz etkilendi. Ülkelerin çoğunda artan işsizlik, sermaye kaçışı, kapanan fabrikalar ve mali zorluklar yaşanıyor. 2020’de, 6 Güneydoğu Asya ülkesi negatif ekonomik büyüme kaydetti, yani ekonomileri daraldı.

Kasım 2020’de Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, Çin’in kalıcı barış, ortak refah ve kültürel uyum için bölgesel entegrasyon ve ekonomik işbirliğinden yararlanma vizyonunu ortaya koyarak ortak bir geleceğe sahip bir Asya-Pasifik topluluğu inşa etme çağrısında bulundu. Bu vizyonu en iyi özetleyen bir şey varsa, o da RCEP olacaktır. Anlaşma yürürlüğe girerken, ortak bir geleceğe sahip Asya-Pasifik topluluğu da daha somut bir şekilde ortaya çıkıyor.