Riyad'ın devlerle dansı

Riyad, ABD'den güvenlik garantileri karşılığında “İsrail ile ilişkileri normalleştirmek istiyor.” Bu sözler Amerikan Başkanı tarafından pazartesi akşamı dile getirildi. Biden şu iddiada bulundu: "Suudilerden bir telefon aldım. İsrail'i tamamen tanımak istiyorlar." Riyad, aylardır tartışılan mesele üzerine kamuoyu önünde hiç bu kadar ileri gitmedi. Aksine Krallık bugüne kadar yaptığı açıklamalarda Filistin Devleti'ne giden yolu açmayı kabul etmediği sürece İsrail ile ilişkilerini normalleştirmeyeceğini ısrarla vurguladı. Binyamin Netanyahu da kesin bir dille bu koşulu defalarca reddetti.

FA: MESELE GAZZE'DEN ZİYADE İRAN

Nitekim ABD Başkanı konuşmasında Filistin şartından bahsetmiyor. Bunun yerine Suudi Arabistan'ın İsrail'le ilişkileri normalleştirme karşılığında istediği şeyin "diğer Arap ülkeleri veya hemen köşedeki devlet tarafından saldırıya uğramaları halinde ABD'nin kendilerine silah sağlayacağına dair bir garanti" olduğunu ileri sürüyor.

“Hemen köşedeki devlet” ile kastedilen elbette ki İran. ABD dış siyasetine yön veren yayınlardan Foreign Affairs (FA) geçen hafta, Suudilerin Filistin Devleti şartını öne sürmesinin altındaki motivasyonun Gazze'nin koruyuculuğu rolünü İran'a tümüyle kaptırmamak ve halktan gelen baskıları hafifletmek olduğunu yazmıştı. Bu sebeple İsrail, Filistin Devleti'ni tanımadan Riyad'ın normalleşmeyi asla kabul etmeyeceği ifade edilmişti. Washington'a dolambaçlı yollar yerine Gazze'deki savaşı bitirmeye odaklanması tavsiye edimişti.

HEM EJDERHA HEM SAM AMCA

Joe Biden, Washington'un Suudi Arabistan'da ABD ordusunun işleteceği sivil bir nükleer tesis kuracağını ve böylece Riyad'ın fosil yakıtlardan uzaklaşabileceğini de belirtti. ABD Başkanı, bu gelişmelerin "Tüm bölgede büyük bir oyun değiştirici" olacağını da öne sürdü.

Bloomberg ise Suudilerin Şangay merkezli çok uluslu şirket Envision Energy Co ile bu hafta içinde bir enerji anlaşması imzalayabileceğini yazdı. Riyad'ın uzun süredir ekonomisini petrol üretiminin ötesinde çeşitlendirmeye, tedarik zincirlerini yerelleştirmeye yöneldiği ve Çin ile ekonomik bağlarını genişletmeye çalıştığı biliniyor.

Envision halihazırda Suudi Arabistan'da önemli yatırımlara sahip. Çinli firma, elektrik üretimine yarayan hidrojen üretmek üzere güneş ve rüzgar enerjisini kullanacak yaklaşık dokuz milyar dolarlık yatırım değeri olan NEOM Green Hydrogen Co ile de işbirliği yapıyor.

'TEK EŞLİ İLİŞKİ SONA ERDİ'

Suudi Arabistan son yıllarda Çin ile ekonomik ve diplomatik ilişkilerini önemli ölçüde geliştirdi ve Pekin, Riyad'ın en büyük ham petrol alıcısı haline geldi. Suudiler ve diğer bazı Batı Asya ülkeleri son yıllarda "küresel ortaklıklarını çeşitlendirmeyi" tercih etmeye başladı. Bu da zamanla körfez ülkelerinin ABD menfaatlerine karşı adımlar atmasına yol açtı. Suudi analist ve yazar Ali Şihabi, "ABD ile geleneksel tek eşli ilişki artık sona erdi" diyor. "Krallık için akıllıca olan, hepsi de farklı şekillerde güvenliğine ve refahına katkıda bulunan bir stratejik ilişkiler portföyü oluşturmaktır." diye ekliyor.