Ruble ile ticaret yüzde 230 arttı

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Soçi'de Rusya Devlet Başkanı Putin ile yaptığı görüşmede iki ülke arasındaki ekonomik ilişkiler ağırlıklı konulardan biri oldu. Putin konuşmasında ikili ticaret ve karşılıklı yatırımlara atıf yaparak, "Yerli para birimi kullanımı konusunda kararlılığımızı teyit ettik. Dolar ve avroyu daha az kullanma konusunda hemfikiriz." mesajı verdi. Cumhurbaşkanı Erdoğan da, görüşme öncesi yaptığı açıklamada, iki ülke merkez bankalarının başkanları arasında bir toplantı yapılacağını, bunun Türkiye ile Rusya arasında ulusal para birimleriyle ticaretin geliştirilmesinde önemli bir adım olacağını söyledi.

Rusya Merkez Bankası Başkanı Elvira Nabiullina ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan iki liderin görüşmesi sonrası bir toplantı yaptı. Toplantıda iki ülke arasında ulusal paralarla ticaretin artırılması için teknik görüşmeler yapıldığını öğrenildi. Ancak öteden beri konuşulan SWAP hattı kurulmasının gündeme gelip gelmediği öğrenilemedi. Türkiye daha önce Çin, Azerbaycan, Katar, Birleşik Arap Emirlikleri, Güney Kore gibi ülkelerle SWAP anlaşmaları yapmıştı.

TİCARETTE İLK ÜÇTE

Ticaret Bakanı Ömer Bolat da, Karma Ekonomik Komisyon Eşbaşkanı ve Rusya Federasyonu Başbakan Yardımcısı Aleksandr Novak ile bir araya geldi. Bolat yaptığı açıklamada, "İkili ticaret hacmimizin dengeli bir şekilde sürdürülmesine ilişkin önceliklerimizi, lojistik, gümrükler ve ticaret alanındaki beklentilerimizi karşılıklı olarak dile getirdik." mesajı verdi. Bu yılın ilk sekiz ayında Rusya'ya 7 milyar 465 milyon dolar tutarında ihracat yapıldı. Bu ülkeden aynı dönemde yapılan ithalat ise 31 milyar 804 milyon doları buldu. Rusya'dan ithalat yılın ilk sekiz ayında enerji fiyatlarının dengelenmesi sayesinde yüzde 17.2 oranında azalırken ihracat ise yüzde 62.8 oranında arttı. Rusya, Türkiye'nin en fazla dış ticaret hacminin olduğu ilk üç ülkeden biri. Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın verilerine göre, Türkiye’ye ilk 7 ayda en çok ziyaretçi gönderen ülkeler sıralamasında Rusya ilk sırada yer aldi. Bir önceki yılın aynı dönemine göre bu ülkeden gelen ziyaretçi sayısı yüzde 59.22 artarak 3 milyon 498 bin 614 kişiye çıktı.

ÖDEMELERDE SORUN YOK

Rusya'ya yönelik Batı yaptırımları yüzünden ülkenin ticari işlemlerinde döviz kullanımı kısıtlı. Bu yüzden Çin ve Hindistan gibi ülkeler ulusal paralarla ticarete ağırlık verdi. Enerji ödemelerinde Çin yuanının ağırlığı arttı. Bu sayede yuanının küresel ödemelerdeki payı SWIFT verilerine göre yüzde 3'lere kadar çıktı. Türk firmalar da Rusya ile ticarette ulusal paraları kullanabiliyor. Kamu bankalarının kurduğu sistem üzerinden transfer işlemleri yapılıyor. Bir dönem Rusların Türk bankalarda yoğun hesap açılışları dikkat çekmişti. Birçok Rus firma merkezini İstanbul'a taşısa da Türkiye'nin Batı tehditleri sonrası Rusya ile ekonomik ilişkilerde cesur adımlar atamaması yüzünden ağırlık Dubai'ye kaydı. MİR ödeme sisteminin yaptırımlar yüzünden devre dışı kalması sonrası Türk ödeme sistemi TROY üzerinden kartlı ödemeler yapılması hedeflemiş iki ülke merkez bankaları arasında görüşmeler yapılmıştı. Rubledeki değer kaybına karşın Rus turistlerin tatil yörelerine, Rus satın alıcıların Türkiye'deki fuarlara katılımındaki artış ödemeler konusunda sorun yaşandığını gösteriyor. Yakın zamanda konuştuğumuz iş insanları da Rus e-ticaret şirketleri üzerinden ülkeye satışlarını artırarak ruble ile tahsilat yaptıklarını bildirdiler.

Nitekim TÜİK verilerine göre bu yılın ilk yedi ayında 428.8 milyon dolarlık ihracatın ödemesi ruble ile yapıldı. Geçen yılın tamamında bu tutar 395.3 milyon dolardı. 2021'de de bu tutar 210.1 milyon dolar düzeyindeydi. İthalat tarafına baktığımızda ise bu yılın ilk yedi ayında 267.8 milyon dolarlık ithalatın ödemesi ruble ile yapıldı. Geçen yılın tamamında bu tutar 218.7 milyon dolardı. 2021'deki tutar ise sadece 68.4 milyon dolardı. Bu yılın ilk yedi ayı itibarıyla incelediğimizde ruble ile ihracat ödemeleri geçen yılın aynı dönemine (152.2 milyon dolar) kıyasla yüzde 181.2 atarken, ithalat ödemeleri (59.2 milyon dolar) de yüzde 352.3 oranında arttı.

ULUSAL PARA SPEKÜLASYONU ÖNLER

BRICS Zirvesinde Aydınlık ve Ulusal Kanal'a konuşan Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zaharova, ulusal para birimlerinin daha istikrarlı olduğunu mesajını vermişti.

ASKON Genel Başkanı Orhan Aydın ise milli paralarla ticaret konusunda yaptığı açıklamada, TL ile ihracatın bir önceki yılın aynı göre yüzde 99.8’lik artış gösterdiğini belirterek, “166 ülke ile 9 bin 698 firmamızın TL ile ihracat yapmamız memnuniyet vericidir. Bu veriler yüzümüzü güldürmüştür. Bu adımlar dövizin risklerinden bizi koruyacağı gibi, ihracatçılarımızı daha öngörülebilir kılarak, cari açığın artışını da kısmen önleyecektir.” dedi.

Aydın, “Malum olduğu üzere dövize bağımlılığımızdan kaynaklanan ekonomik sorunlar nedeniyle dış ticarette Türk lirasının kullanımı ülkemiz ekonomisi açısından her daim önem arz etmiştir. Sermaye hareketlerinin serbestliği kapsamında uluslararası ekonomik ve mali ilişkilerimize hız kazandıracak olan ve doların riskinden kaçınmamızı sağlayarak, dövize olan bağımlılığımızı azaltacak bu adımları son derece önem taşımaktadır. Dış ticarette ulusal paramızı kullanmamız, sıkıntısını ziyadesi ile yaşadığımız döviz ihtiyacımızı azaltarak kurlarda spekülatif müdahalelerin önlenmesinde önemli bir role sahip olacağı gibi, ayrıca uluslararası ticaretin ulusal paramız ile yapılması ihracatçılarımızın öngörülebilirliklerini sağlayarak, cari açığın artışını da kısmen önleyecektir.” mesajı verdi.