Rus Anayasası'na Avrasyacı müdahale

Rusya Devlet Başkanı Vlademir Putin’in, Aralık 2019’da gündeme getirdiği Rusya Anayasasında bazı değişikliklere ilişkin referandum 25 Haziran ve 1 Temmuz tarihleri arsasında bir haftalık bir sürede tamamlanarak yapıldı. Rusya Federasyonu halkı yeni değişikliği yüzde 78’lik bir “evet” oyu ile onayladı. Referandum Kovid virüsünün yaygınlaşması nedeniyle bu tarihe ertelenmişti. Yoksa 22 Nisan’da yapılacaktı…

Söz konusu Anayasa değişikliği tüm dünyada ciddi yankı bulmuş ve tartışılmıştı. Türkiye’de ise bu konuda bir yorum veya analiz yazısı pek yayımlanmadı. Sadece haber bültenlerinde Anayasa değişikliği ile Putin’in görev süresinin 2036 yılına kadar uzatıldığı (Madde 81-3) beyan edildi.

42 MADDEDE DEĞİŞİKLİK YAPILDI

Öncelikle yeni bir anayasanın yazılmadığını, bu değişiklik kapsamında toplamda 42 maddenin yeniden yazıldığını ya da eklentilerle değişikliğe uğradığını söyleyelim.

Bu bağlamda, “Federal Yapı” başlığı ile düzenlenen maddelerde değiştirilen madde sayısı 10, “Cumhurbaşkanlığı” başlığı altında 6. “Federal Meclis” başlığı altında 10, “Federal Hükümet” başlığı altında 7, “Yargı Erki” başlığı altında 6, “Yerel Yönetim” başlığı altında 3 olmak üzere toplamda 42 maddede değişiklik yapılmıştır. Bu değişiklikler 5 ana başlıkta değerlendirilebilir:

Rus siyaseti.

Milletlerarası anlaşmaların uygulanması.

Ortodoks Ruslar dışında kalan toplulukların hakları.

Aile, çocuk ve gençlik siyaseti.

Tarihsel hafızanın korunması ve ülkesel bütünlük.

Bu kümelerin her biri ayrı ayrı bir makalenin konusu olabilir, ama hayli uzun bir metin olacağından biz yazımızda sadece özel hayatın düzenlenmesi, aile, çocuk ve gençlik terbiyesi ile tarihsel hafızanın korunması hususlarına kısaca değineceğiz. Bu husustaki değişiklikler 67, 71,72 ve 114’üncü maddelerde yapılmıştır.

AİLENİN KORUNMASI ESAS

Madde 67.1’e yapılan ekle “çocukların, Rusya devlet politikasının en önemli önceliği olduğu ve devletin, çocukların kapsamlı manevi, ahlâki, zihinsel ve fiziksel gelişimleri; vatanperverlik eğitimleri, vatandaşlık ve yaşlılara saygı eğitimleri/terbiyeleri için gerekli şartların hazırlanacağı” belirtilmiştir. Madde 71’de yapılan değişiklikle, çocuk bakım, terbiye ve eğitimiyle ilgili Rusya Federasyonu çapında “ortaklaşmış/tek tip hukuki çerçevelerin” oluşturulması öngörülmüştür.

Görüleceği üzere ruh terbiyesi kapsamında yaşlılara saygı ve hürmet edilmesi anayasal düzenleme haline getirilmiştir. Bu oldukça dikkat çekicidir. Yine Madde 72’deki bir diğer değişiklikle, yargı kurumuna çocuk bakımı, terbiye ve eğitimi ve gençlik politikasıyla ilgili sorumluluklar yüklemiştir. Madde 114’te yapılan bir başka değişiklik ise Rusya Federasyonu Hükümetine “ailenin desteklenmesi, güçlendirilmesi, korunması ve geleneksel aile değerlerinin muhafazası” yönünde “ortaklaştırılmış/tekleştirilmiş toplumsal içerikli/topluma yönelik devlet politikası” uygulama sorumluluğu vermiştir.

Çocukların aile ve toplum içindeki eğitim ve terbiyelerine müdahalenin yasal zeminini oluşturmuştur. Söz gelimi anne ve babası uyuşturucu bağımlısı olan bir Rus çocuğu kendi kaderine terk edilmemekte, devlet bu çocuğun trajik bir durumla karşılaşmasının önüne geçmek için ilgili kurumlarla harekete geçmektedir. Bunun yanında, ailenin korunması ve “geleneksel aile değerlerinin muhafazası” şeklindeki ifadelere ek olarak, Madde 72’ye yapılan bir ekle “ailenin, anneliğin, babalığın ve çocukluğun korunması” ile “kadın ve erkek arasında bir birlik olan evlilik kurumunun korunması” belirtilmiştir.

Böylece aile kurumu, kadın ve erkek arasındaki bir birliktelik olarak tanımlanmış, eşcinsel, nikâhsız ve olası diğer tür ‘geleneksel olmayan’ birliktelikler aile tanımı dışında bırakılmış ve suç kabul edilmiştir. Referandum öncesi Rus televizyonlarında yayınlanan propaganda videolarında eşcinsel çiftlerin yetimhaneden çocuk evlat edinmeleri konu edilmiş ve bunun yaratacağı toplumsal yıkım işlenmiştir.

TOPLUMSAL HAFIZANIN KORUNMASI

Anayasanın 67. maddesine yapılan ekle şu düzenleme getirilmiştir:

1. Rusya Federasyonu, SSCB'nin kendi topraklarındaki yasal halefidir ve ayrıca SSCB'nin uluslararası örgütlere üyelik, organları, uluslararası anlaşmalara katılım ve ayrıca SSCB'nin toprak dışındaki uluslararası anlaşmalarla sağlanan yükümlülükleri ve varlıkları ile ilgili olarak yasal halefidir.

2. Rus devletinin gelişimindeki sürekliliğin yanı sıra idealleri ve Tanrı'ya inancını bize aktaran ataların hatırasını koruyan, bin yıllık bir tarihle birleşmiş olan Rusya Federasyonu, tarihsel olarak kurulmuş devlet birliğini kabul etmektedir.

3. Rusya Federasyonu, Anavatan savunucularının anısını onurlandırır, tarihsel gerçeklerin korunmasını sağlar. Anavatanı savunmada halkın kahramanlık eyleminin önemini azaltmaya izin vermez.

Görüleceği üzere yeni değişiklikle Çariçe I. Katerina’dan Brejnev’e, Çarın Generali Kuduzov’dan Stalin’in Generali Jukov’a kadar tüm Rus tarihi ve tarihi kişilikler bir bütün olarak sahiplenilmekte ve korunmaktadır. Böylelikle bütünlüklü ve ardışık bir tarihsel hafıza inşa edilmektedir. (Bizde hâlâ Abdulhamit, Enver Paşa, Atatürk üzerinden yapılan tartışmaların ne kadar yanlış olduğunun dikkate alınması açısından çarpıcıdır.)

AVRASYACI FİKİRLER

Tüm bu değişiklikler, Rusya’da ciddi bir değerler dizisi değişikliğine işaret ediyor. Kuşkusuz burada esas olarak neo Avrasyacı fikirlerin etkisinden söz edebiliriz.

Avrasyacılık bizde daha çok dış politikaya dair bir jeopolitik strateji olarak biliniyor, oysa bu çok eksik bir bilgi. Bugün Avrasyacılığın en temel unsuru Batı Avrupa’nın ideolojisini oluşturan liberal kültür ve liberal ahlâkla savaştır.

Avrasyacılık salt bir jeopolitik program değildir. Psikolojik ve felsefi bir programdır. Rusya’da Avrasyacılık esas olarak bu eksende varlık buluyor. Eşcinsellik, feminizm, uyuşturucu ve pornografi, pedofili, kürtaj, ideolojik ateizm, çevrecilik, emperyal pop kültürden oluşan bir liberal düşkünleşme kümesi ile mücadeleyi esas alıyor.

Terk edilmiş çocuklar, fahişelik, eşcinsellik ve kürtaj gibi sorunlarla başa çıkma adına geleneğe ve muhafazakâr değerlere vurgu yapılıyor.

Yine dikkat çeken başka bir husus da köylülüğün korunmasıdır. Geleneksel Rus kimliğinin ve kültürünün bir taşıyıcı unsuru olarak köylülük Rus Avrasyacıları tarafından önemsenmektedir.

Avrasyacılık fikrinin savunucuları Başta Martin Heidegger olmak üzere, Julies Evola, Rene Guenon, Carl Schmidt, Emanuel Levinas gibi Batı’nın liberal medeniyetine karşı muhalefet eden geleneği, otoriteyi ve ruh dünyasını savunan fikir adamlarına atıf yapıyorlar.

Sonuç itibariyle Rusya Anayasasında yapılan değişiklikler, Rusya’yı tıpkı Avrasyacıların savunduğu gibi otoriter, merkeziyetçi, milliyetçi ve gelenekçi bir değerler dizisine yasladığını söylemek yanlış olmaz.

Rusya yüzünü Batı’dan kendi köklerine ve geleneğine çevirdikçe toparlanıyor ve güçleniyor. Daha da şahsiyet kazanıyor.

Kaynaklar:

http://duma.gov.ru/

http://duma.gov.ru/news/48953/