İDDMİB Denetim Kurulu Üyesi Turhan: Türk-Rus ortaklığını Çin Modeli ile kuralım

Türk-Rus Hükümetlerarası Karma Ekonomik Komisyonu Sanayi Çalışma Grubu 14. dönem toplantısı bayram öncesi Yekaterinburg'da toplandı. Toplantıda Türk heyetinin başında Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Baş Danışmanı, Türk - Rus Sanayi Çalışma Grubu Eş Başkanı Hasan Büyükdede yer aldı. Ayrıca Ticaret Bakanlığı ve Türkiye İhracatçılar Meclisi'ne bağlı ihracatçı birlik üyesi iş insanları da heyette bulundu. İstanbul Maden ve Metaller İhracatçı Birlikleri (İMMİB) adına heyette yer alan İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği (İDDMİB) Denetim Kurulu Üyesi ve Armatür Derneği Başkanı Gökhan Turhan, Rusya gözlemleri hakkında sorularımızı yanıtladı.

THY İLAVE SEFER KOYMALI

Öncelikle dünya durgunluğa doğru giderken Türkiye'nin ana ihracat pazarlarında oluşabilecek küçülme dikkate alındığında Türk sanayisinin kapasitesinin daralmaması için Rusya'daki durumdan kaynaklı yeni bir fırsat penceresinin açıldığını anlatan Turhan, Rusya'ya özel bir ticaret yapısının kurulmasını önerdi. Rusların geçen süreçte Türkiye'den birtakım taleplerinin olduğunu ancak bunların karşılanamadığı yönünde geri bildirimler aldıklarını kaydeden Turhan, “Rus firmalar, Batı yaptırım uyguladığı için özellikle Makine tarafında takım tezgahları sanayisinden ürün ithal etmek istiyorlar. Ama muhatap bulamamışlar. Çinliler bu sorunu bir eşleştirme merkezi kurarak çözmüş. Biz de bunu yapabiliriz. Rusların ihtiyacını karşılayacak bir eşleşme merkezi Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) çatısı altında kurulabilir.” dedi. Gözlemlediği sorunları ve çözüm önerilerini aktaran Turhan, “Rusya-Türkiye uçak seferlerinde yer sıkıntısı var ve fiyatlar yüksek. Biz ürün satmaya gidiyoruz. Türk Hava Yolları (THY) Yeşil Pasaportu bulunan ihracatçılara özel indirimli bir fiyat tarifesi yapabilir, ilave uçuş seferleri düzenleyebilir.” diye konuştu.

TAKAS SİSTEMİ KURULABİLİR

Rusya tarafından Türkiye'deki ihracatçı birliklerine birtakım taleplerin iletildiğini ancak Rus muhatapların, birliklere iletilen bu taleplere dönüş olmadığını kendilerine aktardıklarını söyleyen Gökhan Turhan, bunun yanında ödemeler konusunda da takas sistemi konusunda da önerilerin olduğunu belirtti. “Döviz ve enflasyondan bağımsız takas sisteminin kurulması gerekiyor.” diyen Turhan, ayrıca bir sonraki çalışma grubu toplantısının TİM çatısı altında yapılmasının da faydalı olacağını ifade etti. Rusya ile bir dil probleminin de yaşandığını kaydeden Turhan, “Ruslar, İngilizce öğrenmek istemiyorlar. Onların tercihi böyle. Dil bariyerini aşmak için Rusça bilen tercümanlar gerekiyor.” ifadelerini kullandı. Turhan'ın verdiği bilgiye göre Türkiye-Rusya Ticari İşbirliği Heyeti'nde özel sektörden 170'ten fazla firma yer aldı.

ÇİN ÖN ALMAYA BAŞLADI BİLE

Türkiye ve Rusya arasında 35 milyar dolarlık ticaret hacmi olmasına rağmen Rusya’dan ağırlıklı olarak ithalatın enerji kaynaklı olmasından dolayı ülkemizin net ithalatçı konumda bulunduğunu hatırlatan Turhan, bu ülke ile ticaret hacminin 100 milyar dolara çıkarılması yönünde tarafların niyeti olduğunu da sözlerine ekledi. Toplantılar kapsamında heyette bulunan temsilcilerin, Rusya'ya yönelik yaptırım uygulayan müttefiklere rağmen Türk-Rus işbirliğinin önemini ve gerekliliğini vurguladıklarını aktaran Turhan, “Rusya’nın endüstriyel kapasitesini kısıtlamaya yönelik yaptırımlar, Rusya’nın teknolojiye erişiminin engellenmesi, Rus ekonomisini oldukça olumsuz etkileyecektir. Pek çok ürünün üretiminde kullanılan çipler Rusya’da üretilmiyor.” dedi.

Rusya'nın ithalatında makine kategorisinin ilk sırada yer aldığını, ikinci sırada ise otomotiv ürünlerinin bulunduğunu belirten Turhan, “Otomotiv sektöründe Çin şirketlerinin Rus pazarındaki payı artıyor. Rus bankaları SWIFT sisteminden çıkarılsa da hem Çin hem de Rusya'nın kendi ödeme sistemini kurması, bu iki ülkenin kolay bir şekilde yerel para birimleri üzerinden ticaret yapabilmesini sağlıyor.” diye konuştu.

DÜNYAYA BİZİMLE AÇILABİLİRLER

“Rusya'nın şu anda çıkış kapılarından biri Türkiye diğeri de Çin. Onun dışında Rusya'nın ihtiyacı olan maddeleri almasının çok fazla imkânı yok.” ifadelerini kullanan İDDMİB Denetim Kurulu Üyesi Gökhan Turhan, “O anlamda bakınca bizim için bir avantaj görünüyor. Avrupa ambargo uyguluyor ama enerji almaya da devam ediyor. Temel ihtiyaç maddelerinden tutun da lüks tüketime kadar yaptırımlar var. Avrupalıların işlettiği birçok fabrika boşalmış durumda. O işletmeleri Türklerin devreye almasına sıcak bakıyorlar. Özellikle demir-çelik sektöründe işbirliğine açıklar.

“Rusya mühendislik anlamında çok ileri bir altyapıya sahip. Bizim Akkuyu Nükleer Santralini onlar yapıyor. Eksik tarafı ise dünya ile tam entegre olamamışlar. Bizim 90'larımız gibi. Bugüne kadar Rusya ve o çevresi anlamda biz bize yeteriz diye bakmışlar ama onun doğru olmadığını anladılar. Dünyaya açılmaları lazım. Onun için de işbirlikleri yapmalılar. Burada en yakın Türkiye geliyor. Ekonomik anlamda bazı sorunlarımız olsa da Türk sanayisi çok hızlı ve teknolojiye çok açık. Biz de Rusya'nın dünyaya açılmasının Türkiye ile yapılabileceğini anlattık.” diye konuştu.

AVRUPA'DAN HAYIR GELMEYECEĞİNİ ANLAMIŞLAR

“Giderken kafamızda bir Rusya imajı vardı. Avrupa gibi görmüyorduk ama Rusya'nın medeniyeti Avrupa'dan ileri.” diyen Gökhan Turhan, şunları anlattı: “Makine sektöründe işbirliği yapmak istiyorlar. Beyaz eşyada istiyorlar. Takım tezgahları özellikle ve iletişim araçlarında da. Fuar ziyaretimizde hidrojen teknolojisinin çok gelişmiş olduğunu gördüm. Toplu taşımada ve özel araçlarda hidrojen devreye girmiş. Ruslar, yeşil enerji diye tutturan Avrupa'nın enerji krizinde kömüre dönüşünü de konuşuyor.”

Yaptırımlar sonrası Rusya'daki hava hakkında da gözlemlerini paylaşan Turhan, “Ruslar çok akıllı bir millet. Orada artık geri dönülemez bir mantık değişimi var. Artık Avrupa ve ABD'nin Ruslara karşı düşmanca davrandığını ve onlardan hayır gelmeyeceğini anlamış durumdalar. Böyle bakınca da yakınlarında Çin ve Türkiye var.” ifadelerini kullandı.

TÜSİAD KADAR KAYGILI DEĞİL

Rus muhataplarının taleplerine ilişkin sorumuzu yanıtlayan sanayici Gökhan Turhan, şu bilgileri verdi: “Makine alacağım ama nereden, kimden alacağım bilmiyorum. İlgililere ilettik ama dönüş alamadık.' diyorlar. Hangi marka, ne kalitede, nerede üretiyor vs. bizde de pek bilinmiyor. Çünkü bir sanayi envanterimiz yok. Öte yandan TÜSİAD'ın da bir raporu yayınlandı: Türkiye, Rusya ile işbirliğine açık ama dikkatli olmak lazım, yaptırım kararı alınırsa burada ürün sağlayan firmalarımıza ceza gelir, diye! Bu riskin olacağını sanmıyorum. Batı'nın da ikili ilişkileri dengeli sürdürmesi lazım. Bu işi, çok fazla reklamını da yapmadan kendi avantajımıza kullanabiliriz.”

BANKALAR ARASINDA İLETİŞİM KOLAYLAŞMALI

Türk heyetinin Rusya'dan talepleri konusundaki sorumuzu da yanıtsız bırakmayan İDDMİB Denetim Kurulu Üyesi, İstanbul Sanayi Odası Meclis Üyesi ve Armatür Derneği Başkanı Gökhan Turhan, şunları aktardı: “Para transferinde sıkıntı var. Türk ve Rus bankaları arasında iletişimin rahat olması lazım. Takas yapısı da olabilir. Ruble ve TL ile çalışılsın talepleri var veya sabit bir para olsun veya altına endeksli vs. Vadesiz olması lazım çünkü vade olduğunda iki taraf da zarar görür. Vadesiz al sat olacaksa bu TL ile bile olur ama Türkiye'de döviz fiyatının yükselmesi bu ticareti de baltalıyor. Türk lirası stabil olursa ticaret daha da artar.”