Rusya'yla mayına önlem gücü oluşturalım

Karadeniz, her ne kadar dünya denizlerinin yalnızca 10 binde 13'ü büyüklüğünde bir iç deniz görünümünde olsa da, Avrupa ve Asya'daki akarsu havzalarında bulunan 21 ülkeden toplam 2 milyon 300 bin kilometrekarelik geniş bir bölgenin tüm etkilerini bünyesinde barındırıyor. Tuna-rain-main kanalının açılması ile Baltık ve Kuzey Denizi ile birleşerek tüm dünyanın kullandığı bir su yolu haline gelen Karadeniz, Don-Volga Kanalı ile de Hazar Denizi’ne çıkış sağlayan anahtar bir nokta olarak görülüyor. Hem Avrupa'nın içlerine hem de Asya'nın derinliklerine inebilen bu deniz üzerinde her yıl trilyonlarca dolarlık ticaret yapılıyor. Yalnızca bölge ülkeleri arasındaki yıllık ticaret hacmi 2 trilyon doların üzerinde. Araştırmalara göre Karadeniz Havzası yılda yüzde 7'nin üzerinde büyüme göstererek Asya-Pasifik’ten sonra dünyanın en hızlı büyüyen 2. ekonomik bölgesi. Bunun yanında Batı Asya'dan sonra en büyük enerji kaynaklarına sahip ve dünyanın en önemli enerji taşıma ve geçiş koridoru olan Karadeniz Havzası, tarıma elverişli geniş ve verimli topraklarıyla, maden, demir-çelik, orman, orman ürünleri ve gelişime açık sanayi ve endüstriyel yapısı ile Avrupa ve Asya arasında gerçek bir çekim merkezi...

TÜRKİYE VE RUSYA İÇİN HAYATİ

Bu nedenle Karadeniz'in huzuru, bölge ülkelerinin ekonomik güvenliği için hayati. Rusya’nın stratejik petrol ihracatı dahil dış ticaretinin yüzde 60’ı Karadeniz ve Türk boğazları üzerinden yapılıyor. Her yıl Türk boğazlarından geçen 80 binin üzerinde gemi Türkiye'ye 150 milyon dolar gelir bırakıyor. Bunun yanında Türkiye’den Rusya’ya aylık yaklaşık 600 milyon dolarlık bir ihracatımız var. Rusya'nın Ukrayna operasyonu ile bu ay ticarette 300 milyon dolarlık bir azalma yaşansa da, ihracatçılar bunu aşmak için Ro-Ro gemilerini devreye sokmaya hazırlanıyor. Bugünlerde TIR’ların Karadeniz’den gemilerle taşınması planlanırken, güvenli bir mavi hattan başlatılacak Ro-Ro seferleri için de Novorossiysk-Samsun ve Novorossiysk-İstanbul hattıyla ilgili çalışmalar yapılıyor.

GEMİ SAHİPLERİ TEDİRGİN

Özellikle Türkiye ve Rusya için sivil ticaretin çok yoğun yaşandığı bu bölge, son günlerde Ukrayna'nın serseri mayınları ile tehdit altında. Önceki gün bu mayınlardan bir tanesi İstanbul Boğazı açıklarında tespit edilerek imha edildi. Fakat uzmanlar, özellikle geceleri tehdidin çok daha büyük olduğuna dikkat çekiyor. Satıhta gezenlerden ziyade birkaç metre derinlikte bulunan mayınlar da olabileceği belirtiliyor. Ukrayna'nın hala daha serseri mayınlarla ilgili bir açıklama yapmaması eleştirilirken, Kiev'in bu mayınları temizleme kabiliyeti olmadığına da dikkat çekiliyor. Kabaca bir hesapla mayınları temizlemenin, döşemekten 200 kat daha maliyetli olduğu belirtiliyor. Ticari gemilerde çalışan mürettebat ile gemi sahipleri de büyük bir panik yaşadıklarını ve bu psikolojik etkinini Karadeniz'e olan ilgiyi azaltacağını vurguluyor. Armatörler, bir an önce Karadeniz'in güvenliğinin sağlandığından emin olunmasını istiyor.

ORTAK MEKANİZMA MEVCUT

Karadeniz'deki ticari yolların güvenliğinin sağlanması için daha önce kurulmuş bazı işbirliği mekanizmaları mevcut. Özellikle Türkiye'nin öncülüğünde 2000 yılından itibaren denizde güven ve güvenlik artırıcı işbirliği projeleri hayata geçirilmiş. Bunlar içinde Karadeniz Deniz İşbirliği Görev Grubu (BLACKSEAFOR), Karadeniz Uyumu Harekatı (Blacksea Harmony), Karadeniz Sahil Güvenlik ve Sınır Güvenlik İşbirliği Forumu (BSCF), Karadeniz’de Güven ve Güvenlik Artırıcı Önlemler (CSBM in the Naval Field) gibi kıyıdaş ülkelerin ortak faaliyet alanları mevcut. Şimdilerde yaşanan serseri mayın tehdidine karşı da bu görev grupları bünyesinde ortak mayın gücünün oluşturulması mümkün.

Rusya'nın Karadeniz'de 4 adet son teknoloji Alexandrit Sınıfı mayın avlama gemisi ile 4 adet Natya-1 Sınıfı açık deniz mayın tarama gemisi bulunuyor. Türk Deniz Kuvvetlerinin ise 5'i Engin Sınıfı, 6'sı Aydın Sınıfı olmak üzere toplam 11 mayın avlama gemisi var. Özellikle Aydın Sınıfı gemiler, NATO’nun en modern mayın avlama gemileri olarak tanımlanıyor. Tam donanımlı bu 6 gemi, gelişmiş sonarıyla 400-600 metre mesafeden mayınları tespit edebiliyor ve PAP insansız sualtı cihazları ve mayın harbi dalgıçları ile bunları etkisiz hale getirebiliyor.

Bu iki gücün ortak bir çalışma yürütmesi, Karadeniz'in güvenliğini yeniden tesis edebilir.