Sahel’deki ülkelerden kader birliği

Mali’de geçiş hükümetinin Cumhurbaşkanı Assimi Goita, X sosyal medya platformundan açıklama yaptı. Nijer, Mali ve Burkina Faso ile “Sahel Devletleri İttifakının (AES)” kurulmasına olanak veren Liptako-Gourma Şartı’nın imzalandığını duyurdu. Şarta göre, imzacı ülkelerden birine yapılan saldırı, diğer tüm ülkelere de yapılmış kabul edilecek. Silahlı güç kullanımı da dahil tüm taraflar tek tek ya da toplu olarak karşılık verebilecek. İttifakın, Nijer’e askeri operasyon yapma ihtimali bulunan Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu’nun (ECOWAS) olası askeri müdahalesine karşı önlem amacıyla kurulduğu tahmin ediliyor.

ASKERİ VE EKONOMİK BİLEŞİM

İttifakı kuran Liptako-Gourma Şartı’nda “Bir ya da daha fazla akit tarafın egemenliğine ve toprak bütünlüğüne yönelik herhangi bir saldırı, diğer taraflara yönelik bir saldırı olarak kabul edilecek ve tüm taraflara ‘silahlı güç kullanımı’ da dahil olmak üzere [...] yardım ve yardım yükümlülüğü getirecektir” denilmektedir. Söz konusu ittifaka dahil gazetecilere açıklama yapan Mali Dışişleri Bakanı Abdoulaye Diop, “bu ittifak üç ülke arasındaki askeri ve ekonomik çabaların bir bileşimi olacak.” dedi. Ayrıca, “İttifak alanı dışındaki bir harekât sahasında ulusal kapasitede konuşlandırılmış olanlar da dâhil olmak üzere, bir ya da daha fazla akit tarafın savunma ve güvenlik güçlerine yönelik her türlü saldırıyı da kapsar” maddesine dikkat çeken Malili Bakan, önceliklerinin üç ülkede terörizmle mücadele etmek olduğunu belirtti.

ECOWAS’A KARŞI HAMLE

Bu yeni ittifakın kurulması, bir yanda kurucu üyeler ve diğer yanda ECOWAS arasında artan gerilimlerin yanı sıra, ordu tarafından yönetilen üç ülkenin eski bir sömürge gücü olan Fransa ile ilişkilerinin bozulduğu bir zeminde gerçekleşti. Nijer’de 26 Temmuz’da gerçekleşen ihtilalin ardından ECOWAS defalarca silahlı müdahale tehdidinde bulundu ve ülkeye ağır ekonomik yaptırımlar uyguladı. Örgüt, askeri yetkililerin “anayasal düzeni derhal yeniden tesis etmesi” ve görevden alınan Devlet Başkanı Muhammed Bazum’u görevine iade etmek üzere serbest bırakması gerektiğine inanıyor.

İLK DESTEK MALİ VE BURKİNA FASO’DAN GELMİŞTİ

Dönemin Cumhurbaşkanı Muhammed Bazum’u görev aldığında, ECOWAS ve Fransa müdahale tehdidinde bulunmuştu. O tarihte, bu tehdide karşılık olarak, Mali ve Burkina Faso ortak açıklama yaptı. Gine’nin de desteklediği açıklamada, Nijer’e sahip çıkıldı. Ortak açıklama metninde, “Nijer’e saldırıyı savaş nedeni sayarız!” ve “İkinci bir Libya istemiyoruz!” vurguları öne çıktı. ECOWAS’ın, Benin’in Nijer sınırına asker konuşlandırdığı ve askeri müdahaleye hazırlandığı iddia ediliyor.

LİPTAKO-GOURMA

Liptako, Batı Afrika’nın tarihi bir bölgesidir. Bugün doğu Burkina Faso, güneybatı Nijer ve güneydoğu merkezi Mali’nin küçük bir kısmına düşüyor. Gourma ise Est Bölgesi’ndeki Burkina Faso’nun 45 ilinden biridir. Nijer, Mali ve Burkina Faso’nun paylaştığı ortak sınır bölgesi Liptako-Gourma ismiyle biliniyor. Almanya’nın yüzölçümünden büyük olan Liptako-Gourma’da yaklaşık 7 milyon kişi yaşıyor. Bölge, 2015’ten bu yana El Kaide ve DEAŞ bağlantılı terörist grupların saldırısına uğruyor.