Suriye’yi yağmalayacaklar
Suriye’nin yeni Ekonomi Bakanı Bassel Abdulaziz, gümrük sistemini kaldıracakları, ekonomiyi küresel sisteme bağlayacakları mesajını verdi. Şam Üniversitesi Öğretim Üyesi Mehmet Yuva, 'Bunun sonu devlet kurumlarının tasfiyesi.' dedi
Şam’da yönetimi ele geçiren Heyet Tahrir Şam (HTŞ) 2022’de İdlib’deyken belirlenen sözde yönetimi Suriye’nin başına geçirdi. Sözkonusu yönetimdeki isimlerin, 2025’in Mart ayına kadar görevi sürdüreceği açıklandı. Bakanlardan biri İdlib’deyken İslam hukukunda ticaretle ilgili vaazlarıyla bilinen İmam Bassel Abdulaziz. Ekonomi Bakanı olarak tanıtılan Bassel Abdulaziz’in mezuniyeti mühendislik.
Abdulaziz göreve gelir gelmez izleyecekleri politikayla ilgili mesajı verdi: Suriye ekonomisini küresel sisteme bağlamak, piyasayı kamudan çıkarıp serbestleştirmek ve tüm kapıları sıcak paraya açmak.
‘REKABETE DAYALI SERBEST PİYASA’
Ayrıntılar Reuters’ın, Şam Ticaret Odaları Başkanı Bassel Hamwi ile yaptığı röportajda yer aldı. Habere göre Hamwi, Bassel Abdulaziz başkanlığındaki hükûmet heyetiyle görüştü. Abdulaziz kendisine “boğucu gümrük sisteminin kaldırılacağını” bildirdi.
Hamwi “Odalara kayıt yaptıran herkes, belirli bir sistem dahilinde istediği malı piyasaya sürebilecek. Bu, rekabete dayalı serbest piyasa sistemi olacak.” diye anlattı. Haberde şu ifadeler yer aldı:
“Suriye'nin yeni hükûmeti, iş dünyası liderlerine, onlarca yıllık yozlaşmış devlet kontrolünden büyük bir değişimle serbest piyasa modelini benimseyeceğini ve ülkeyi küresel ekonomiye entegre edeceğini söyledi. Suriye'nin en büyük iş lobisinin başkanı (Hamwi’yi kastediyor) Salı günü yaptığı açıklamada, hükûmetin bu yöndeki kararlılığının iş dünyası liderlerine bildirildiğini aktardı.”
SURİYE SALDIRILARA KAMUCULUKLA DİRENDİ
Değişimden söz edilirken eskiyi bilmekte de fayda var. Suriye’de Baas yönetimi kamucu politikalarla öne çıkıyordu. Ulus devletleri korumanın en önemli araçlarından biri olarak kamuculuk, 13 yıllık savaşa rağmen sürüyordu. Ülkeye giren para girişi ve çıkışı devlet kontrolündeydi. Enerji tamamen kamudaydı. Petrol, doğal gaz, elektrik, su gibi stratejik kurumlar kamu aracılığıyla yürütülüyordu. Ülkeye yönelik görülmemiş ambargolar ve ABD’nın sıkı yaptırımları da vardı. Bu koşullarda ekonomi sürdürülürken tedarik ve hizmetlerde mecburi aksamalar yaşanıyordu.
Şam Üniversitesi Öğretim Üyesi Mehmet Yuva, yeni yönetimin bu kararını, Suriye’nin ordusundan ve hükûmetinden sonra kamu kurumlarını da yok etme sürecinin bir parçası olarak değerlendirdi.
Suriye’de Baas döneminin ekonomisini tarif eden Yuva “Atatürk dönemindeki durum vardı Suriye’de. Baas döneminde sosyalist kamu ekonomisi vardı. Ama küçük ve orta ölçekli özel sermaye vardı. Tekelci holding olamıyorlardı.” dedi.
‘İLK AŞAMADA RAHATLIK GELECEK’
Yeni dönemde verilen mesajı ise şöyle yorumladı:
“Kısa vadede nispi bir rahatlık, bolluk getirir. Sıcak paralar gelecek, çok mal girişi olacak, Pazar canlanacak. Eskiden insanlar gaz bulamıyordu, bir hafta bekliyordu. Bu olmayacak. ‘Devlet kurumları hantal’ diyecekler. Elektrik kurumu gidecek. Bizdeki AK Parti ne yaptıysa onu yapacaklar. Çünkü bütün bunları Türkiye’de ve Katar’da öğrendiler.
‘SÜRECİN SONU DEVLET KURUMLARININ TASFİYESİ VE ÖZELLEŞTİRME’
“Orta ve uzun vadede, nasıl ki İsrail Suriye’nin bütün askeri tesislerini, donanmayı yok ettiyse, Suriye’deki bütün devlet kuruluşlarını da böyle tasfiye edecekler. Fabrikalarını özelleştirecekler. Güçlü olan gelsin alsın işletsin. Bakın Türkiye’nin şu an dış borcu 512 milyar dolar… Biz her sene faiz ödüyoruz. Nereye kadar? Ne varsa satacaksın. Suriye’de de onu yapacaklar.”
RESMİ HESAPTAN FOTOĞRAF PAYLAŞTILAR
İdlib’de oluşturulan yönetim ekibine bugün Şam’da ‘geçici başbakan’ sıfatıyla Muhammed el-Beşir başkanlık ediyor. Açıklanan kadro şöyle:
Ekonomi Bakanı Bassel Abdulaziz, Adalet Bakanı Şadi el Veysi, İçişleri Bakanı, Muhammed Abdulrahman, Sağlık Bakanı Mazen Duhan, Ziraat Bakanı Muhammed el Ahmed, Yerel Yönetimler Bakanı Muhammed Müslim, İletişim Bakanı, Muhammed el Umar, Vakıflar Bakanı Husam haj Hüseyin, Eğitim Bakanı Nedim Kadri, Yükseköğretim Bakanı Abdulmumin Abdulhafız, Kalkınma Bakanı Fadi el Kasım.
Bakanların bir kısmı doktor ya da mühendis. İçlerinden Adalet Bakanı Şadi el Veysi’nin bir sıfatı bulunmuyor. Veysi, İdlib’de gençleri savaşa hazırlayan konuşmaları yazan imamdı…
Yeni yönetim, bakanlar kurulu toplantı salonunda ilk pozunu verdi. Esad Hükûmetinde görev yapan isimlerle yeni yöneticilerin toplantı yaptığı notuyla fotoğraflar paylaşıldı. Fotoğrafların paylaşıldığı hesap ise X’te daha önce de kullanılan resmi Suriye Başbakanlığı sayfası. Suriye’nin resmi hesaplarının şifrelerini alan yeni yönetim paylaşımlarını buralardan yapıyor.
NUSAYRİLERE VE AZINLIKLARA KATLİAM İDDİASI
Beşar Esad’ın devrilmesinin ardından Şam ve Suriye’nin büyük çoğunluğunda iktidarı ele geçiren Heyet Tahrir Şam (HTŞ)’ın Nusayrilere ve diğer azınlıklara yönelik katliama başladığı iddia edildi.
HTŞ destekçisi grupların Telegram kanallarından yayınladıkları videolarda hassas görüntüler ortaya çıktı. Konuşmalara ve paylaşım notlarına göre HTŞ militanlarının sivil giyimli kimseleri Nusayri ve Beşar Esad yanlısı oldukları gerekçesiyle hakaretlerle vahşice öldürdüğü görüldü.
Bir videoda canlı şekilde arabaların arkasına bağlanan gençlerin sokaklarda linç edilerek sürüklenmesi dikkat çekti. Başka bir videoda teslim olan sivil giyimli bir grup dövülerek kurşunlandı. Bir diğer videoda da oğlunun üzerine kapanan bir annenin evladıyla birlikte lince maruz kaldığı görüldü. Videolarda esir olduğu ileri sürülen kimliği belirsiz kişilerin hastane yatağında infaz edildiği anlar da yer aldı.
SURİYELİ HRİSTİYANIN TEPKİSİ
İdlib, Şam, Lazkiye, Hama ve Humus’ta çok sayıda benzer durumun yaşandığı öne sürüldü.
Öte yandan Mirella Abu-Shanab isimli Hristiyan bir Suriyeli kadın gazeteci Şam’ın merkezinde kendisine “Alevi, Hristiyan, Dürzi veya Şii olup olmadığının sorulduğunu” söyledi. Sorgulamaya bir çok kez denk geldiğini belirten Hristiyan gazeteci, bunu yapanların yeni yönetimin militanları olduğunu düşündüğünü ve Şam’da ilk kez böyle bir durumla karşılaştığını aktardı.