Satranç ve hayat: Satranç siyaset ve ekonomi

Acaba satrancın bir ülkenin gelişmesinde etkisi var mıdır?

Ekonomiyle doğrudan bağlantısı olmasa da satranç, insan zekasına sağladığı olumlu etki nedeniyle toplumun düşünsel gelişimine katkıda bulunur. Plan kurma, doğru karar verme, hesap yapma, düşünme disiplini gibi önemli kavramları insana kazandıran satranç, tüm topluma yayıldığında bir ülkenin sosyoekonomik gelişimine mutlaka ciddi faydalar sağlayacaktır.

Dünya tarihine bir göz atalım...

16 ila 17. yüzyıllarda İspanya ve İtalya dünya siyasetinde söz sahibidir. Keşifler, yeni görüşler ya da ekonomik gelişmeler bu ülkeleri öne çıkarmaktadır.

Satranç tarihine baktığımızda anılan yüzyıllarda yaşamış bazı ünlü satrançcıların ne hikmetse bu ülkelerde yetiştiğini görebiliriz.

Örneğin; Gioachino Greco (1600 – 1635) İtalyan satranç ustası. Özellikle satranca yeni başlayanlar hala Greco'nun oyunlarıyla satranç kitaplarında sıkça karşılaşırlar.

İspanyol açılışı ya da "Ruy Lopez Savunması” turnuvalarda en çok oynanan başlangıçlardan birinin adıdır. Bu açılış ismini yaklaşık beş asır önce yaşamış İspanyol din adamı ve satranç ustası Ruy Lopez’den (1530 – 1580) alır.

18. yüzyılda yaşamış bir başka satranç ustası François-André Danican Philidor (1726 – 1795) Fransız vatandaşıdır. Onun dönemi de, Fransa'nın dünya siyasetinde öne çıktığı zamana denk gelmektedir.

19. yüzyılda  siyasette Almanya’nın yıldızının parladığını görürüz.

Bu dönemde Almanların unutulmaz ustası Adolf Anderssen (1818 – 1879) dünyanın en iyi satranççılarındandır.

1894 yılında dünya şampiyonu olan Emanuel  Lasker  unvanını 27 yıl aralıksız korumayı başarmış tek şampiyondur ve o da Alman vatandaşıdır.

Amerikalı taçsız şampiyon Paul Morphy (1837 – 1884),  tam da ABD’nin ekonomik yönden gelişmekte olduğu yüzyılda ortaya çıkmıştır. Bobby James Fischer (1943-2008) ise Amerika’nın dünya siyasetini ele geçirdiği Kissinger döneminin şampiyonudur ve soğuk savaşı ABD lehine çeviren isimlerden biri sayılmaktadır. Bu arada 20. yüzyılda Sovyetler Birliği döneminde Rusya ve ona bağlı ülkelerden birçok usta çıkmıştır.

Yüzyılın önemli bölümünde bu ustalar dünya şampiyonluğunu kimselere bırakmamışlardır.

Rus mahallesine girebilen tek yabancı 1972 yılında dünya şampiyonu olan Amerikalı Fischer olmuştur. Botvinnik, Smyslov gibi isimler ilk Sovyet şampiyonlarıdır. Onları Tal, Petrosian ve Spassky takip etmiştir. 20. Yüzyılın büyük ustası Alekhine, her ne kadar unvanını Fransa bayrağı altında kazanmış olsa da yetiştiği ülke Rusyadır. Dolayısıyla onu da Rus mahallesinin sakinleri arasında saymak gerekir. Sovyetler Birliği 20. yüzyılda ekonomik açıdan önemli bir güç olmanın yanı sıra sanat ve kültür alanında da önlerdedir. Böyle bir dönemde satranç şampiyonlarının Ruslardan çıkmasının nedeni bizce ekonomik olmaktan ziyade bu kültürel gelişimle açıklanabilir. Yalnız satranç alanında değil, jimnastik, güreş, boks gibi dallarda, Sovyet sporcuları olimpiatların en çok kürsüye çıkan yarışmacıları olmuşlardır. Günümüzde Japonya ve Çin'den de bir çok satranç ustası yetişmektedir. Çin’li Ding Liren dünya sıralamasında ilk 4’te yer almakta, BU günlerde devam eden dünya şampiyonluğu unvan maçında mücadele etmektedir. Hikaru Nakamura ABD bayrağı altında yarışmakla birlikte, Japonya doğumludur. Dünya sıralamasında ilk ikiye kadar yükselmiştir.  Sonuç olarak şunu söyleyebiliriz ki, satranç şampiyonlarının yetiştiği ülkeler, savımızı doğrulayacak şekilde eş zamanlı olarak dünya sahnesinde de öne çıkmaktadırlar.

BULMACA

Schwicker - Bourde .
Frankreich,  1981

Beyaz oynar kazanır

Beyaz Taşlar:

Şh1, Vd2, Ka1, Kg4, Fe4, Pa4, b2, c2, f5, g2, h2.

Siyah Taşlar:

Şg7, Vc7, Ke8, Kh6, Ad7, Pa6, b6, d5, f6, g6.

ÖNCEKİ SORUMUZUN YANITI

Cevap 2:

 1… Vxh2+!!

Beklenmedik vezir fedası beyazın savunmasını çökertiyor.

 2. Şxh2 Ag4+ 3. Şh1 Kh3+!

Siyah vezirden sonra kalesini de feda ederek ikinci yatayı boşaltıyor ve son savunma engelini aşıyor.

 4. Fxh3 Kh2+ Mat.

Cevap haftaya köşemizde.
Bize ulaşmak için:
selimaltinok@gmail.com
kerimaltinok@gmail.com