Sayıştay raporu: Meslek okulları üretmediğini satmasın

Sayıştay, bazı meslek okullarının kendi üretmediği bilgisayar, yazıcı vb. ürünleri piyasadan temin ederek satışını yaptığını bildirdi. “Öğrencilerin beceri eğitimi almalarına herhangi bir katkısı olmayan üretim dışı faaliyetlerin kontrol altına alınması” uyarısında bulunulan Sayıştay Başkanlığı, Bakanlığın konuyla ilgili olarak Sayıştay’a verdiği bilgiyi de rapor etti. Buna göre Bakanlık, döner sermaye işletmesi bulunan kurum yöneticilerini, işletmeler tarafından üretilmeyen ürünlerin piyasadan temin edilerek satışının yapılmaması konusunda yazıyla uyardı.

MEVZUATTA OLMAYAN İŞLER DİSİPLİN ALTINA ALINSIN

Sayıştay Başkanlığı, ‘Milli Eğitim Bakanlığı Mesleki ve Teknik Öğretim Okulları Döner Sermaye İşletmeleri 2022 Yılı Düzenlilik Denetim Raporu’nda ayrıca, söz konusu okulların döner sermaye işletmelerine ilişkin mevzuat güncellemesine ihtiyaç duyulduğunu bildirdi. Okullarla ilgili mevzuatta yer verilmeyen bazı iş ve işlemlerin faaliyet alanına dahil olduğına dikkat çeken Sayıştay, söz konusu işlerin hukuki anlamda güvence ve disiplin altına alınmasını istedi.

Bakanlığın, mevzuat değişikliği ihtiyaçlarının tespit edilmesi için gerekli çalışmaları başlattığı, bu amaçla Bakanlığın ilgili birimleri ve döner sermaye işletmesi bulunan okul müdürlüklerinin katılımıyla bir çalıştay düzenlendiği konusunda Sayıştay’a bilgi verdiği, Raporda not edildi. Sayıştay, mesleki ve teknik okulların amacının, iş içinde eğitim olduğuna da şu satırlarla dikkat çekti: “Bu işletmelerde öğrenci ve kursiyerler, meslekleriyle ilgili bilgileri gerçek iş üzerinde uygulamalı olarak öğrenmekte olup üretim süreçlerine ilişkin eğitim almaktadırlar. Mesleki ve teknik eğitimde; eğitim, istihdam ve üretim ilişkisini güçlendirmeye, kamu ve özel sektör ile yapılan işbirliği çerçevesinde nitelikli insan kaynağı yetiştirmeye yönelik önemli adımlar atılmaktadır.” Mevcut yasayı ve yönetmelikleri sıralayan Sayıştay, Raporunda “Uygulamalı eğitim sisteminin daha etkin ve verimli yürütülmesi” için günümüz koşullarını da dikkate alarak mevzuatta yeni düzenlemeler yapılmasının elzem olduğunu savundu.

İHRACAT YAPAR KONUMA GELDİLER

Sayıştay, söz konusu okulları yerinde incelediğini belirterek “İşletmelerin üretim alan ve kabiliyetlerinin genişlediği ve ihracat yapar konuma gelen döner sermaye işletmelerinin olduğu görülmüştür.” dedi.

Raporda, “Gerek üretim faaliyetlerinin artması gerekse teknolojik gelişmelere bağlı olarak otaya çıkan ihtiyaçlara ve uygulamada yaygın olarak karşılaşılan sorunlara ilişkin tespit ve değerlendirmeler” şöyle sıralandı:

HAMMADDE VE NAKİTTE ZORLUK ÇEKİLİYOR

“İşletmeler, hammadde temininde gerekli sermaye yeterliliği ve nakit akışını sağlamakta zorluklar yaşamakta, il döner sermayeleri ya da öğretmenevleri gibi borçlanma imkânları da bulunmamaktadır. Ayrıca alınan yüklü miktarda siparişlerde mevzuat şartları uygun olmadığından kamu kurumlarından avans talep edememektedirler. İşletmelere tahsis edilecek toplam sermaye tutarı 3423 sayılı Kanun’da belirlenmiş olup limite ulaştığından, işletmeler Bakanlıktan sermaye talebinde bulunamamaktadır.”

ÜRETİM SONRASI SÜREÇLERİNDE BELİRSİZLİK VAR

“ İşletmelerin üretim sonrası süreçlerinde belirsizlik söz konusudur. Zira üretimi yapılan makine/teçhizatlar için verilen garanti ve taahhütler sebebiyle doğabilecek yükümlülüklere, bu süreçlerde görevlendirilecek kişilere ve oluşacak giderlerin mali sınırlarının belirlenmesine ilişkin meri mevzuatta bir düzenleme bulunmamaktadır.

“Marka ve patent/faydalı model işlemlerinin yönetimi ile internet yoluyla uzaktan satışa ilişkin faaliyetler yürütülürken tereddüt edilen hususların bertaraf edilmesi açısından tüm işletme yönetimlerinin bilgilendirilmesi gerekmektedir.

“ İhracat işlemlerine ilişkin vergisel konular ile sevk ve müşavirlik masrafları gibi parasal alanlarda, istisna ve teşviklere ilişkin izlenecek yöntemlerde mevzuata dayalı işlemler yapabilmek ve uygulamadaki bilgi eksikliğini gidermek amacıyla düzenlemelere ihtiyaç duyulmaktadır.”

İŞLETME UYGULAMALARINDA FARKLILIKLAR GİDERİLMELİ

“İşletmeler tarafından üretilmeyen bilgisayar, yazıcı vb. ürünlerin piyasadan temin edilerek satışının yapıldığı görülmektedir. Öğrencilerin beceri eğitimi almalarına herhangi bir katkısı olmayan üretim dışı faaliyetlerin kontrol altına alınmasını sağlayacak düzenlemelere gereksinim duyulmaktadır. Bu kapsamda, işletme uygulamalarındaki farklılık ve aksaklıkların giderilerek verimin artırılması amacıyla bu işletmelerin; çalıştırılması, sermaye kaynakları, faaliyet alanları, üretilen mal ve hizmetlerin değerlendirilmesi, idari, mali, muhasebe, denetim ve diğer hususlarla ilgili esas ve usullerinin gözden geçirilmesi gerekmektedir.

“Yukarıda açıklanan nedenlerle, döner sermaye işletmelerinin kuruluş kanununun günümüz ihtiyaçlarına istenilen düzeyde cevap vermesini ve mevzuatta yer verilmeyip faaliyet alanına dahil olmuş konularda yapılan iş ve işlemlerin hukuki anlamda güvence ve disiplin altına alınmasını sağlayacak düzenlemelerin yapılması gerektiği değerlendirilmektedir.”