Sırbistan’ın asker yerleştirme talebini kabul etmedi
Yugoslavya’yı parçalayan ABD Kosova’yı kullanarak bölgeyi yeniden karıştırıyor. Sırp nüfusa yapılan baskılar bölgede tansiyonu yükseltti. Sırp belediyesine NATO devriyeleri eşliğinde el koyuldu. Sırbistan, gerilimi düşürmek için Kosova'nın kuzeyine asker konuşlandırmak istiyor
Sırbistan yönetimi asker yerleştirme talebini NATO'nun Kosova Gücü'ne iletme kararı aldı. Washinton ise Sırbistan’ın gerilimi azaltacak bu talebine karşı çıktı.
Sırbistan ile Kosova arasında dinmeyen gerginliğin fitili yeniden ateşlendi. Bu defa sebep; Kosova’nın kuzeyindeki 4 belediyede 18 Aralık'ta yapılması planlanan erken yerel seçim ve Sırp polis memuru Dejan Pantic’in Kosova makamlarınca tutunlanması.
Batı Balkanlar'da Kosova ile Sırbistan arasındaki son gerginliğin arkasında ülkenin kuzeyinde yer alan ve Sırp nüfusun yoğun olarak yaşadığı 4 belediyede seçim yapılacaktı.
Seçimler öncesinde Priştine'nin Sırp nüfusun yoğun olduğu bölgelerde güvenlik güçlerinin mevcudiyetini artırma kararına Sırplar tepki gösterdi. Ancak Kosova tarafı seçim öncesi bölgedeki güvenliği sağlama niyetinde olduğunu söyledi. Bölgede tansiyonun yükselmesinin ardından Kosova yönetimi seçimin Nisan 2023'e ertelendiğini duyurdu.
TUTUKLAMAYA TEPKİ GÖSTERDİLER
Ülkedeki son gerilimin fitili ise istifa ettikten bir ay sonra tutuklanan Sırp kökenli polise destek gösterileriyle atıldı. Tutuklanan polise anayasal düzene saldırı ve terör gibi suçlamalar yöneltildi. Sırp protestocular sınır kapılarına giden yolları da kapattı.
Gösterilerin başlamasının ardından Kosova'nın kuzeyinde görev yapan Avrupa Birliği'ne (AB) bağlı Hukukun Üstünlüğü Misyonu (EULEX) polisine ait bir zırhlı araca yapılan saldırı ise, bölgede gerginliği had safhaya çıkardı.
SIRP BELEDİYESİNE EL KOYDULAR
Priştine’de etnik Arnavut yetkililer, Kosova’nın kuzeyindeki en büyük Sırp belediyesine el koydu. Kuzey Mitrovica’da geçen ay protesto amacıyla Sırp yetkililer istifa etmişti. Kuzey Mitrovica’nın yeni belediye meclisi, polis koruması altında çarşamba günü yemin ederek göreve başladı. Sırbistan, bu hareketin etnik temizlik anlamına geldiğini söyledi.
RT Balkans’ın haberine göre on altı yeni üye yemin ederken Sırp bayrakları konsey salonundan kaldırıldı. NATO’nun barış gücü KFOR’a ait çok sayıda zırhlı araç binanın dışında devriye gezdi.
VUCİC, KOSOVA’NIN KUZEYİNE
ASKER KONUŞLANDIRMAK İSTİYOR
Sırbistan, gerilimi düşürmek için Kosova'nın kuzeyine asker konuşlandırmak istiyor. Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic, NATO'nun Kosova Gücü’ne başvurma kararı aldıklarını açıkladı. Vucic, NATO'ya Sırp ordusu ve polisinin Kosova'nın kuzeyine konuşlandırılması için başvuru yapacaklarını söyledi.
Kosova’nın kuzeyinde Sırp Ordusunun konuşlanmasının gerginliği azaltacağını belirten Vucic, "Kosovalı Sırpların korunması ve sınır geçişlerindeki kontrolün sağlanması adına önemli olduğu kanaatindeyim” dedi. Sırbistan Cumhurbaşkanı, NATO’nun bu talebe olumlu yaklaşmayacağını da sözlerine ekledi.
ABD’DEN ANINDA YANIT GELDİ
Sırbistan’ın talebini ABD anında reddetti. Sırbistan'ı ziyaret eden ABD’nin Batı Balkanlar Özel Temsilcisi Gabriel Escobar, Washington’un Sırbistan'ın Kosova'nın kuzeyine asker konuşlandırmasına karşı olduğunu açıkladı. Sırbistan'ın talebine ilişkin ABD'nin Belgrad Büyükelçisi Christopher Hill, “sorunlar siyasi sorun siyasi bir çözüm gerektiriyor. Sırp Belediyeler Birliği'nin kurulması durumu normale döndürebilir" ifadelerini kullandı.
‘BİZ AMERİKAN YANLISIYIZ
ONLAR ASYA YANLISI’
Kosova Başbakanı Albin Kurti protestocuları "suç çetesi" diye niteleyerek NATO'nun Kosova Gücü'nden (KFOR) olaya müdahale edip barikatları kaldırmasını istedi. Kurti, ”KFOR’u seyahat özgürlüğünü garanti etmeye ve barikatları kaldırmaya çağırıyoruz. KFOR bunu sonlandırmak için biraz daha fazla zaman istedi, bekliyoruz" ifadesini kullandı.
Kosova Başbakanı ayrıca yaptığı değerlendirmede ülkesiyle Sırbistan’ı karşılaştırdı. Kendilerinin “Avrupai, demokratik ve Amerikan yanlısı olduğunu, çatışma istemediğini ve barış ile ilerleme istediğini”, Sırbistan’ın ise“otokratik ve Asya yanlısı olduğunu” söyledi.
ABD VE AB’YE TEPKİ
Sırbistan Başbakanı Ana Brnabic ise ABD, Büyük Britanya, Fransa, Almanya ve İtalya'dan Quint ülkelerini ve AB’yi eleştirdi. Brnacic şunları ifade etti: “Görünüşe göre Quint, AB, Josep Borrell ile birlikte Kosova ve Metohija'nın kuzeyindeki barikatların yasa dışı oldukları için kaldırılması gerektiğini belirtiyor. İlginçtir ki, Sırpların tutuklanmasının yasa dışılığıyla ve Kosova polisinin tüfeklerle, uzun namlularla kuzeydeki Sırpların çoğunlukta olduğu belediyelere girerek Brüksel Anlaşması’nı ihlal etmesi konusunda sesleri çıkmıyor."
ABD VE AB SIRPLARI KINADI
NATO VE AB’den yapılan açıklamalarda Sırp eylemcilere olumsuz tavır alındı. AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, AB'nin Hukukun Üstünlüğü Misyonu'na (EULEX) Sırplarca kurulan barikatlar yakınında ses bombasıyla saldırıya uğradığı bildirerek"AB, EULEX'e saldırıları ya da kuzeydeki şiddet içeren suç eylemlerini tolere etmeyecek." ifadesini kullandı.Borrell "Barikatlar, Sırp gruplarınca derhal kaldırılmalıdır. Sükunet yeniden sağlanmalıdır. EULEX, Kosova makamları ve KFOR ile koordinasyonu sürdürecektir. Tüm aktörler gerilimin tırmanmasından kaçınmalıdır"dedi.
NATO Sözcüsü Oana Lungescu da Twitter'dan, NATO müttefiklerinin, EULEX'i dün geceki devriyesi sırasında hedef alan saldırıları kınadığını duyurdu.Paylaşımda, "Bu tür saldırılar kabul edilemez ve sorumlulardan hesap sorulmalıdır" denildi.
Kosova’yı hangi ülkeler tanıyor?
NATO'nun 1999'daki Yugoslavya harekatıyla başlayan süreç sonucunda 2008'de Sırbistan'dan tek taraflı bağımsızlığını ilan etti. Sırbistan, Kosova'yı devlet olarak tanımıyor. Kosova, basını ABD ve Avrupa ülkelerinin çektiği aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 117 ülke tarafından bağımsız devlet olarak tanınıyor. Rusya ve Çin ise Kosova’yı tanımıyor.
Yaklaşık 1,8 milyon nüfusa sahip Kosova'da nüfusun büyük çoğunluğunu Arnavutlar oluştururken ülkenin kuzeyindeki Sırbistan’a komşu bölgede Sırp yoğunluk yaşıyor. Yugoslavya döneminde Sırbistan Federal Cumhuriyeti'nin bir parçası olan Kosova'ya, 1974'te özerklik statüsü verildi. Bu karar 1989'da Yugoslavya Başkanı Slobodan Milosevic tarafından iptal edildi.
Yugoslavya’nın dağılmasının ardından nihai çözüme kavuşmamış bir bölge olarak kalan Kosova’da Kosova Kurtuluş Ordusu'nun (UÇK) ile Sırp polisi arasındaki çatışmalar 1998'de başladı. 1999’da ABD müdahalesiyle Yugoslavya bölündü.
Dönemin BM Genel Sekreteri Kofi Annan, 2005’te Kosova Özel Temsilcisi olarak Martti Ahtisaari’yi görevlendirdi. Ahtisaari, 2007'de Kosova'nın bağımsız olması gerektiğini belirttiği raporu BM Güvenlik Konseyi’ne sundu. Sırbistan ise "denetimli özerklik"önerisinde bulundu. Ahtisaari Planı ve BM'nin 1244 sayılı kararı doğrultusunda Kosova Meclisi 17 Şubat 2008'de tek taraflı bağımsızlığını ilan etti.
‘Kosova yöneticileri ABD valisi gibidir’
Bölgede yaşanan gelişmeleri Vatan Partisi Sırbistan Temsilcisi Ahmet Şinasi Dalak Aydınlık Avrupa’ya değerlendirdi. Dalak şunları söyledi:
“Kosova’nın kuzeyindeki Kosovska Mitrovica bölgesinin yüzde 60-70’i Sırplardan oluşuyor. Kosova hükümetinin amacı buradaki Sırpların kovmak, göç ettirmek. Sırbistan ise bunu savaş nedeni olarak gördüğünü açıkladı.
Yaşananları anlamak için şunu bilmek gerekiyor: Kosova tamamen ABD denetiminde bir ülkedir. Kosova yöneticileri ABD valisi gibidir. Zaten ABD temsilcilerinin Sırbistan’a gelip neredeyse Kosova adına diyebileceğimiz görüşmeler yapması da bunu gösteriyor.”
KOSOVA’DAN ULUSLARARASI TERÖRİST LOJİSTİĞİ
“ABD Kosova’da Bondsteel Üssü’nü önemsiyor. Burası bir NATO üstsü ama ABD hakimiyeti çok yüksek. ABD burayı terör üssü olarak kullanıyorlar. Uluslararası terörist lojistiğinin yönetildiği yerlerden biri.
Son yıllarda Kosova ile Makedonya arasında yollar yapıldı, direkt Üsküp’e ve Kosova’nın merkezine bağlanan yollar. Bunlar ABD askerî lojistiği için bu yapıldı. Bu yollarda seyahat edenler ‘US Army’ yazılı konvoyları hep görürler.
Ayrıca Sırbistan; Avrupa’da Rusya ve Çin’in yanında yer alan ender ülkelerden. ABD Sırbistan’ı kuşatmak istiyor, Sırbistan da buna karşı mücadele ediyor.”