Şirketler enflasyonun üzerinde net kâr elde ediyor
Enflasyona karşı kendini koruma güdüsünün de fiyat artışlarına yol açtığına dikkat çeken iktisatçı Prof. Dr. Ege Yazgan, şirketlerin enflasyonun üzerinde net kâr artışı elde ettiklerine değindi
İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Merkezi (İTÜESAM) tarafından düzenlenen Sagalassos Çalıştayları'nın beşincisi “Türkiye siyasetinin yumuşak karnı: Enflasyon” başlığı ile Burdur Ağlasun'da toplandı. İTÜ İşletme Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Öner Günçavdı koordinasyonunda düzenlenen çalıştayın sponsorluğunu ise Elginkan Grubu bünyesindeki E.C.A üstlendi.
Çalıştayda “Türkiye’nin son enflasyonu: göreli fiyatlar ve gelir etkileri” adlı bir sunum yapan Bilgi Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ege Yazgan, yüksek enflasyon ortamına işaret ederek, “Böyle bir ortamda faizle talebi aşağı çekip servis sektörünü dizginleyebilmeniz aynı zamanda da kuru kontrol altına alabilmeniz çok zor. Hele ki büyümek de isterseniz o zaten olamaz.” ifadelerini kullandı.
YAZGAN'DAN TESPİTİMİZE ATIF
Sunumunda TÜİK'in sektör bilançolarına dayandırarak 14 Eylül'de kaleme aldığımız “Firmalar kâr katlıyor, fatura ücretliye çıkıyor.” başlıklı yazımıza atıf yaparak, “Brüt kârlar ve enflasyondaki artışlar.. fiyatlama davranışlarının bozulduğunun göstergesi bu.” dedi.
Söz konusu yazımızda, “2019'dan 2022'ye sektörlerin toplam net kâr artışını tamı tamına yüzde 506 olarak hesapladık. İmalattaki bu artış yüzde 556 ve perakendede yüzde 732 oldu. Eğitim sektörünün zararı söz konusu üç yıllık dönemde yüzde 2.5 artarken, gayrimenkuldeki zarar artışı yaklaşık 17 kat oldu. Aynı dönemde TÜFE'deki artış yüzde 156 düzeyinde kaldı. Yİ-ÜFE'deki artış da yüzde 345 seviyesinde kaldı. Ne TÜFE ne ÜFE firma net kâr artışlarına yaklaşamadı.” tespitini yapmıştık.
HEM BÜYÜME HEM DEZENFLASYON ZOR
Büyümek istendiği zaman enflasyonla mücadelenin zora girdiğini ve “tuzaktan çıkılamayacağını” kaydeden Prof. Dr. Ege Yazgan, “Fiyatlama davranışını öyle bir bozmuşsunuz ki piyasa o halde! Tüccarlarla konuştuğumda bazı mallar yok oluyor diyorlar; işte şu marka pirinç yok, onun yerine Anadolu'dan gelmiş olan bir takım mallar var diyorlar. Zaten doğru düzgün fiyat da ölçülemiyor.Kendini korumaya çalışmak güdüsüyle de fiyatlar yükseliyor. Ama o talep bir şekilde canlı gidiyor herkes ne bulursa hemen almak istiyor. Bu ya çok sert bir resesyonla veya oturup hep beraber anlaşmakla çözülür. Bizde ise öyle bir kültür yok. Kimse bana dokunulmasın diyor. İhracatçı geliyor enflasyon var bana kredi ver diyor, bu kuru da daha şey yap diyor...” dedi.
BETAM Uzmanı Dr. Ozan Bakış tartışma bölümünde, “Ücretli çalışanların suçlu olmadığını biliyorum. Ben ücret talep ediyorum. Biz zaten fiyat artışını yedik kendimizi korumamız lazım. Masa kurulduğunda önce firmalar kur şoku yediklerinde hepsini yansıtmayacaklar..” diye konuştu.
FİYAT İNDİRİN SÜRÜMDEN KAZANIN!
Öte yandan Ticaret Bakanı Ömer Bolat, fahiş fiyat, stokçuluk ve haksız ticari uygulamalarla kararlılıkla mücadele ettiklerini belirterek, piyasa bozucu ve tüketicilere zarar veren faaliyetlere yönelik yılın başından bu yana toplam 710 milyon lira idari para cezası uygulandığını bildirdi. AA'nın geçtiği habere göre Bakan Bolat, "İş Dünyası İstişare Toplantısı" kapsamında, iş dünyasının sivil toplum kuruluşları temsilcileriyle Haliç Kongre Merkezi'nde bir araya geldi. Basına kapalı gerçekleştirilen toplantı öncesinde Bolat, Ticaret Bakanlığı'nın 13 Ekim'de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın çağrısı üzerine özel sektör kuruluşlarına indirim çağrısı yaptığını hatırlattı.
Bakan Bolat, "Enflasyonu kısa vadede kendisi için yüksek kazanç gibi görenler, orta vadede pazar kaybı, satınalma gücü azalmasına bağlı talep düşmesi ve sermayenin erimesi tehlikesini unutmamalıdır. Ayrıca düşük fiyatlı ithal ürün rekabeti tehlikesi de başka bir risktir. Başka bir deyişle, üretici ve satıcı bindiği dalı kesmemelidir. Bugün artık birbirine bakıp fırsatçılık anlayışıyla sürekli zam yapıp fiyatları arttırma dönemi değil, fiyat indirerek sürümden kazanma dönemi olmalı." diye konuştu.
MÜCADELE SÜRECEK MESAJI
Fahiş fiyat, stokçuluk ve haksız ticari uygulamalarla kararlılıkla mücadele ettiklerini belirten Bolat, şöyle devam etti:
"Aralıksız devam eden denetimlere ilave olarak gerekli hukuki düzenlemeleri hızlıca hayata geçiriyoruz. Bu kapsamda, Ticaret Bakanlığımız ve bünyesinde yer alan Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu ile Reklam Kurulu tarafından, perakende marketlerden otomotiv işletmelerine, emlak-gayrimenkul firmalarından hizmet sektörü firmalarına kadar fahiş fiyat artışı, stokçuluk ve tüketicilere yönelik aldatıcı ve yanıltıcı uygulamalar içindeki yüz binlerce işletmeye yapılan denetimler sonucu idari para cezaları uygulanmıştır. Piyasanın tabii işleyişini bozan, haksız rekabet doğuran ve tüketiciyi yanıltan uygulamalara hükümetçe asla müsamaha edilmeyecektir."