Sorun enflasyon sorumlu serbest piyasa

Konut, işyeri, arsa ve arazi fiyatlarındaki hızlı yükseliş sürüyor. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’un Hazine arazilerine ve ücret denetimine dair duyurduğu planlar henüz etkisini göstermedi. Emlak piyasasını başkent Ankara’nın kıdemli emlak müşaviri Salim Taşçı ve genç gayrimenkul danışmanı Birkan Yüce ile konuştuk. Geçmişi uzun yıllara dayanan Taşçı Emlak’ın sahibi Salim Taşçı, sorunun arz talep dengesindeki bozulmadan kaynaklandığını dile getirerek çözüm önerilerini sıraladı. Power Gayrimenkul Danışmanı Birkan Yüce de ilan sitelerine getirilen bildirim zorunluluğunun olumlu bir adım olduğunu aktararak, bu adımın harç ücretlerinin düşürülmesiyle desteklenmesi gerektiğini bildirdi.

'KİRACILAR HAKLARINI İYİ BİLMELİ'

Salim Taşçı, kiralık ev kriziyle ilgili kiracıların haklarını bilmeleri durumunda 2022’den önce yapılmış kontratlar için hiçbir sorun olmayacağını belirtti. Taşçı, “Mal sahipleri, borçlar ve kat mülkiyeti kanunlarına aykırı taleplerde bulunamaz.” dedi. Taşçı, ciddi tedbirlerden bahsetti:

“Ev sahibi kiracısını günü dolmadan çıkmaya zorlarsa bu tacize girer ve cezai hüküm doğar. Oğlum gelecek, kızım gelecek diyerek bir yanıltmayla kiracısını çıkarırsa bu da hüküm doğurur. Mesela 3 yıl içinde mal sahibi evini kiraya veremez. Diyelim ki kiraya verdi, yanılttığı kiracısına 1 senelik kira bedelini tazminat olarak verir. Mal sahiplerinin 5 yıl geçmeden TÜFE’nin üzerinde artış yapma hakkı bulunmuyor. Diyelim ki 5 yıl geçti yine TÜFE’nin üzerinde artış yapma özgürlüğüne sahip olamıyor. Kira tespit davası ile emsallere bakılarak ve hakim kanaatiyle bu belirlenebiliyor. 10 yılı doldurmuş olan bir işyeri veya hanede ise ev sahibinin 3 ay önceden bildirim yapma zorunluluğu vardır.”

'SERBEST PİYASANIN SONUCU'

Taşçı, sorunların 2022 yılı itibariyle yapılan kontratlarda yoğunlaştığına dikkat çekti. Sorunun enflasyon ancak sorumlunun serbest piyasa ekonomisi olduğunu vurguladı. Taşçı mal sahiplerine makul olma çağrısı yaptı, çözüm önerilerini sıraladı:

“Maalesef mal sahiplerimiz bu yıl itibariyle boşalan ve yeni kontratla yeni kiracıya verilecek olan mülklerine fazla ücret biçebiliyorlar. Her yerde fiyatlar yükseldi ancak göç artışı, evlilik artışı, öğrenci artışı gibi nedenlerle talebin çoğalması nedeniyle büyükşehirlerde fiyat uçuşları oldu. Serbest piyasa ekonomisinin bedelini hep birlikte ödüyoruz.”

BEŞ ÖNERİ

“Kanun 'TÜFE ortalaması yüzde 39,33’ diyor. Başka bakış açıları da 'TÜFE yüzde 120 arttı' diyor. Ancak herşey kanun, her şey enflasyon değil. Burada vicdanın kanun olması lazım. Bir, arz talep dengesini bozan bekletme ve davranışlara Maliye’nin müdahale etmesi lazım. İki, fiyatları vicdanlar belirlemeli. Üç, şehir merkezlerinde arazi kalmadı, tarım ve orman arazileri dışındaki bazı şehir dışı araziler imara açılmalı. Dört, bakanlık ve belediyeler bu arazilere ucuz konut yapmalı. Beş, aynı şekilde bakanlık ve belediyeler öğrenciler için yurt ve ev yapmalı.”

'DÜZENLEME FIRSATÇILARI ENGELLEYECEK'

Power Gayrimenkul’un danışmanlarından Birkan Yüce, piyasayı manipüle eden fırsatçılar olduğunu kaydetti. Yüce, ilan siteleri aracılığıyla yapılan işlemlere koyulan bildirim şartı düzenlemesinin artılarına işaret etti. Yüce şöyle konuştu:

“Şahit olduğumuz manzara TÜFE oranın üzerinde kira zamlarının talep edildiği ve yapıldığı. Konut stoklarındaki yetersizlik bu durumun ilk nedeni olarak görülebilir fakat her sektörde olduğu gibi emlak piyasasında da bu durumu manipüle etmeye çalışan fırsatçılar var. Bildiğiniz gibi artık ilan siteleri aracılığıyla satmak veya kiralamak istediğiniz gayrimenkulleri devlete bildirmek zorundasınız. Bu düzenlemenin birden çok faydası bulunuyor. Öncelikle sektörde kaçak olarak faaliyet gösteren kişilerin önüne geçecek ve yetkili çalışmak zorunlu hale gelecek. Gayrimenkul satış işlemlerinden alınan komisyon kazancını faturalandırmak zorunlu olacak, böylelikle haksız kazanç engellenecek ve vergi kaybının önüne geçilecek. Yani piyasayı sahte ilanlarla yükselten fırsatçılar engellenmiş olacak.”

'TAPU HARÇLARI DA İNDİRİLMELİ'

Genç emlak uzmanı Birkan Yüce, yeni düzenlemenin başarısı için tapu harçlarının de düşürülmesi gerektiğini savundu:

“Bir düzenlemenin de tapu harçlarında yapılması gerektiğini düşünüyoruz. Şu anda gayrimenkul satışlarından alınan harç bedeli yüzde 2’si alıcıdan, yüzde 2’si satıcıdan olmak üzere satış bedelinin yüzde 4’ü. Vatandaşlarımız bu oranları ödememek için satış bedellerini genellikle gerçek satış bedellerinin çok altında gösteriyorlar. Bu durum da büyük zararlara yol açıyor. Harç oranlarını düşürmek gayrimenkul fiyatlarının düşmesine neden olur. Piyasayı rahatlatır ve hareketlendirir. Hem de bugünden çok daha fazla vergi gelirini devletimiz kasasına koyar… Vatandaşlarımız serbest piyasa balonunun insafına bırakılmamalı.”