Süleymaniye'de ayrılma sesleri
Irak Merkezi Hükümeti ile Bölgesel Yönetim arasında 2021 bütçesinde yaşanan anlaşmazlık bütçenin Meclis'te onaylanmasını geciktirirken, Süleymaniye'nin ise bu durum karşısında petrol ve mali sorunlarını çözmek için Erbil’den bağımsız doğrudan Bağdat ile görüşmek istediği ifade ediliyor.
Irak Hükümeti, 2021 yılı bütçe tasarısını Bakanlar Kurulu'nda onayladıktan sonra Meclis'e gönderdi. Meclis de bütçeyi, Maliye Komisyonu'nun incelemesine sundu. Ancak, bütçe bir aydan uzun süredir Meclis koridorlarında görüşülüyor. Bütçenin Meclis oylamasına sunulmasının önündeki engellerden biri Kuzey Irak Bölgesel Yönetimi'ne (KIBY) ayrılan yüzde 12.67'lik pay bir diğeri de petrol gelirleri konusu. Erbil yönetimi bu oranı az bulurken, artırılması için Bağdat’taki Şii ve Sünni grupları ikna turlarında da sonuç alamadı. Bağdat ayrıca, Erbil’in ihraç ettiği petrolden günlük 250 bin varilin gelirini de teslim etmesini istiyor. Şii siyasi partiler de hükümete baskı yaparak, KIBY’nin sadece günlük 250 bin varil petrolü değil ihraç ettiği tüm petrol gelirlerini merkeze teslim etmesini istiyor ve bu gruplar, KIBY ile yapılan müzakerelere rağmen geri adım atmıyor. Şii gruplar, KIBY’nin petrol dışındaki alanlarda da elde ettiği tüm gelirleri Bağdat’a teslim etmesinden yana.
Irak Meclisi Maliye Komisyonu, Bölgesel Yönetim'in geçmiş yıllarda petrol ihracatından elde ettiği gelirleri de Bağdat’a ödemesini talep ediyor ve bunların borç olarak yazıldığını ifade ediyor. Bağdat ayrıca Erbil'in petrolü Irak Petrol Pazarlama Şirketi'nin (SOMO) belirlediği fiyat üzerinden satmasını isterken, KIBY ise petrolün varilini 10 ile 11 dolara satıyor. Kürt yetkililer söz konusu petrol miktarının (günlük 250 bin varil) teslim edilmesinde sıkıntı görmediklerini belirtiyor ancak gelirlerin tamamını teslim etmek istemiyor. Irak Hükümeti geçen yıl nisan ayında KIBY günlük 250 bin varil petrol gelirini Bağdat’a teslim etmediği için memur maaşlarını ödemeyeceğini açıklamıştı.
TALABANİ BAĞDAT'TA
Kuzey Irak Bölgesel Yönetimi Başbakan Yardımcısı Kubat Talabani liderliğindeki heyet iki gün önce Bağdat’a giderek, bütçe görüşmelerine yeniden başladı.
Heyetin ilk durağının, eski Başbakan Nuri el-Maliki olması dikkati çekti. Meclis'teki Şii siyasi gruplar KIBY bütçesinin artırılmaması ve oradaki petrol ve sınır kapısıyla gümrük gelirlerinin Bağdat’a teslim edilmesini istiyor. Şiilerin bu isteği Meclis'e gönderilen bütçe tasarısının 11’inci maddesinin 2’nci fıkrasında da yer alıyor. Şii gruplar, KIBY’nin petrol üretimi ve ihracatıyla orada çalışan petrol şirketlerine ödediği giderlerden de Merkezi Yönetim'in muaf tutulması yönünde baskı yapıyor. Talabani ve heyetinin İran’a yakın Maliki ile görüşmesinin, Maliki aracılığıyla Şii grupların tutumunda değişiklik amaçladığı şeklinde yorumlanıyor.
Görüşme sonrası KIBY hükümeti tarafından yapılan yazılı açıklamada, Maliki’nin 2021 bütçesi konusunda desteğini belirttiği ifade edildi.
SÜLEYMANİYE NE OLACAK?
Süleymaniye’den ise bütçe ve petrol konusunda anlaşmaya varılamaması halinde KIBY’den bağımsız şekilde mali konuları direkt Bağdat ile görüşme sesleri yükseliyor. Kentteki memur maaşlarının ödenememesi ve diğer mali krizler bölgedeki bazı çevreleri doğrudan Bağdat ile görüşme seçeneğine sevk etti. Irak’ın resmi gazetesi Sabah da 1 Şubat tarihli sayısında "Süleymaniye, mali sorunun çözümü için Erbil’den bağımsız olarak direkt Bağdat ile görüşecek" manşetine yer verdi. Gazeteye konuşan KYB Süleymaniye Vilayet Meclisi Üyesi Rikavt Zeki, şunları aktardı: "Bağdat ve Erbil arasında petrol konusunda anlaşma sağlanamazsa, Süleymaniye’deki yerel yönetim yasal olarak direkt merkezi yönetim ile görüşebilir. Böylece Süleymaniye petrol gelirlerini Bağdat’a teslim edecek orası da vilayetteki memur maaşlarını ödeyecek. Duhok ve Erbil de bu yola başvurabilir."