Tahıl anlaşmasının bitişi Ukrayna'yı derinden etkiledi!
Geçtiğimiz ay Karadeniz tahıl anlaşması Rusya'nın çekilmesinin ardından bozulmuş ve Ukrayna'nın tarım sektörü ve küresel gıda güvenliği üzerindeki etkileri konusunda endişelere yol açmıştı.
Rusya ve Ukrayna, Temmuz 2022'de İstanbul'da Türkiye ve Birleşmiş Milletler ile ayrı ayrı Karadeniz Tahıl Girişimi'ni imzalayarak Ukrayna'nın Karadeniz limanlarından tahıl ve diğer tarım ürünlerini ihraç etmesini sağladı. Anlaşma birkaç kez uzatıldı.
Uzmanlar ve yerel girişimciler, gıda maddeleri ihracatını sürdürmenin yollarının bulunacağını umuyor.
MUHTEMEL ETKİ
Ukrayna Sivil Diplomasi Fonu Başkanı Anton Naichuk, "'Tahıl Koridoru'nun kapatılması Ukrayna'nın ihracat fırsatlarına önemli bir darbe vurdu. Bunun çeşitli düzeylerde sonuçları olacaktır" dedi. Naichuk, 2022-2023 pazarlama yılında Ukrayna'nın tahıl ve baklagil ihracatının üçte ikisinin koridor üzerinden sağlandığını belirtti.
Uzman ayrıca anlaşmanın çökmesinin Ukrayna'nın bütçe gelirlerini azaltacağını, tarım endüstrisinde önemli kayıplara neden olacağını ve Ukraynalı çiftçileri gelecek yılın hasadını kesmeye zorlayacağını söyledi.
Öte yandan yerel girişimciler için tahıl anlaşmasının bozulması işletmelerinin işleyişini etkiledi.
Odesa bölgesindeki Experimental Base "Dachna" adlı tohum üreten bir işletmenin şefi Mykhailo Semenikhin, "Artık büyük alımlar yapılmıyor. İyi fiyata (tahıl tohumu) alan şirketler işlerini askıya aldı. Bu arada tüccarlar da malları düşük fiyattan satın alıyor" cümlelerini sarf etti.
Koridorun kapanması küresel gıda piyasasını da sarsabilir zira Ukrayna yıllardır en önemli tarım ihracatçılarından biri olarak yılda yaklaşık 400 milyon insanı besleyecek kadar gıda üretiyor.
Uluslararası Para Fonu, tahıl anlaşmasının askıya alınmasının küresel tahıl fiyatlarını yüzde 10-15 oranında arttırabileceği uyarısında bulundu.
ALTERNATİF ROTALAR
Ukraynalı yetkililer tahıl ihracatı için Romanya, Türkiye ve Bulgaristan karasuları üzerinden yeni bir "tahıl koridoru" oluşturmak gibi alternatif ticaret yollarını araştırıyor.
Siyaset uzmanı Volodymyr Volya bir Telegram paylaşımında, "Bu seçeneğin zayıf noktası, Ukrayna karasularına giren herhangi bir geminin (ki bu gemi limanlara giderken Ukrayna karasularına girecektir) Rusya tarafından ateş altına alınabilecek olmasıdır. Rusya, güvenliği garanti etmediği konusunda uyarıda bulundu" ifadelerini kullandı.
Ukrayna tahılını küresel pazara taşımak isteyen şirketler için diğer seçenekler demiryolu, karayolu ve Tuna Nehri limanları üzerinden Avrupa ülkelerine ihracat yapmak.
Ancak taşıma kapasitelerinin daralması, sınır geçişlerinde yaşanan sorunlar ve bu tür taşımacılıkta artan fiyatlar nedeniyle bu yollarla sınırlı miktarda tahıl ihraç edilebiliyor.
Polonya, Romanya, Macaristan ve Slovakya'nın çiftçilerini etkileyebileceği endişesiyle 15 Eylül'e kadar Ukrayna'dan tarım ürünü ithalatını yasakladığını belirten Naichuk, "Komşu ülkelerdeki siyasi durum nedeniyle durum biraz karmaşık" dedi.
UZLAŞMA ÇAĞRISI
Çarşamba günü bir telefon görüşmesi yapan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rus mevkidaşı Vladimir Putin'e Karadeniz Tahıl Girişimi'nin devam etmesi çağrısında bulunarak anlaşmanın uzun süreli olarak durdurulmasının "kimseye fayda sağlamayacağını" ve bundan en çok tahıl ihtiyacı olan düşük gelirli ülkelerin zarar göreceğini söyledi.
Putin Erdoğan'a anlaşmanın Rusya'yı ilgilendiren kısmı uygulanmadan uzatılmasının anlamsız olduğunu ve Batı anlaşmada belirtilen "tüm yükümlülüklerini yerine getirir getirmez" Rusya'nın anlaşmaya geri döneceğini söyledi.
Çin'in Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi Zhang Jun Perşembe günü yaptığı açıklamada Karadeniz Tahıl Girişimi ve Rusya'nın tahıl ve gübre ihracatına ilişkin mutabakat zaptının küresel gıda güvenliğinin sağlanmasında olumlu bir etki yarattığını belirterek Çin'in ilgili tüm tarafların birbirleriyle diyalog ve istişarelerini yoğunlaştırarak paket anlaşmanın mümkün olan en kısa sürede yeniden tesis edilmesine yardımcı olmalarını umduğunu ifade etti.
Bu arada Naichuk, tahıl anlaşmasının yeniden canlandırılması konusunun Erdoğan ile Putin arasında bu ay sonunda yapılması planlanan görüşmede ele alınacağını dile getirdi.
Naichuk sözlerine şunları ekledi:
Ukrayna, Türk tarafının anlaşmaları yeniden canlandırmak için çaba sarf etmesini bekliyor anlaşmanın yeniden canlandırılması halinde Ukrayna'nın 1 Temmuz 2023'ten 30 Haziran 2024'e kadar sürecek olan bu pazarlama yılında yaklaşık 50 milyon ton gıda maddesi ihraç edebilmesinin önünü açacak.
Kaynak: News.cn