Pakistan’da FETÖ benzeri bir örgütlenme: Tahiru’l-Kadri Hareketi-2! Faaliyet alanları

Pakistan eski başbakanlarından Benazir Butto Tahir-ül Kadri Hareketinin önde gelen bir üyesi olmuştur. Hareket bünyesinde 570 okul, 41 lise ve Lahor şehrinde Minhâc Üniversitesi gibi çok sayıda eğitim müessesesini ve "âğoş-(kucak)" adında yetimhaneleri bulundurmaktadır. Hareket lideri Kadri ülke çapındaki tanınırlığının akabinde Avrupa ülkeleri başta olmak üzere yurt dışında da faaliyetlerini yaygınlaştırmıştır. Hareket modern çağın sunduğu tüm imkânları kullanan dini bir yapılanma niteliğindedir.

Hareket bünyesinde toplumun farklı kesimlerine yönelik siyasi, ilmi, fikri ve dini çok sayıda STK ve platformlar kurulmuştur.(17)

Kadri’yi Pakistan gündeminde önemli kılan olaylar silsilesi Pakistan’da devrim yapma amacıyla 2012 sonlarında Kanada’dan dönmesiyle başlamıştır. Kadri, Aralık 2012'de ani bir kararla "siyasetini değil devletini koru" mottosuyla Pakistan'a dönmüş ve kalabalıklara mevcut yönetim sisteminin iflas ettiğini anlatmıştır. 10 Ocak 2013'e kadar reformlarla iyileşmeler yapılmazsa hükümetin yolsuzluklarına karşı 14 Ocak 2013'te protesto yürüyüşü yapacağı ve İslamabad'ı Tahrir Meydanı'na çevireceği tehdidinde bulunmuştur.

Bir milyon kişiyle İslamabad’da meclis binasının önünde oturma eylemi yaparak sivil güçlerle meclisi kuşatacağını söyleyen Kadri, meclisin de kendisini feshetmesini istemiştir.(2) Her ne kadar vadedildiği gibi bir milyon kişi olmasa da Kadri liderliğinde 25 bin kişilik bir kalabalık 14 Ocak 2013’te Lahor’dan İslamabad'a doğru yürüyüşe geçmiştir.

Yoldaki katılanlarla birlikte katılımın yaklaşık 50 bin kişi kadar olduğu ifade edilmiştir. İddia ettiği yüksek katılımı bulamayan Kadri, protestoların başlamasından dört gün sonra işlerin istediği gibi gitmediğini anlayınca hükümetin gönderdiği aracı ile müzakerelere oturmuş ve bazı seçim reformlarının yapılmasını içeren İslamabad Uzun Yürüyüşü Deklarasyonu’nu imzalamak zorunda kalmıştır.(1)

Deklarasyonun Kadri’ye protestoları bitirme imkânı sunmaktan başka işlevsel bir özelliği olmamıştır. Bu açıdan Kadri’nin hem istediği kalabalığı toplayamadığı hem de hedefine ulaşamadığı söylenebilir. Ancak bir hafta boyunca ülke gündemini meşgul etmeyi başarmıştır.(2)

Bu olaylar üzerine Pakistan’daki iktidar ve muhalefet partileri Newaz Şerif’in Lahor’daki evinde 16 Ocak’ta bir araya gelerek “siyasete dışarıdan müdaheleye karşı” ortak bir duruş benimsemişler ve tüm partiler Kadri’ye ülkenin istikrarına yönelik saldırılarını durdurmasını, aday olup şansını siyasette denemesini önermişlerdir.(18 Erişim Tarihi 28.01.2024) Böylece Kadri ile imzalanan deklarasyonun bir hükmü de kalmamıştır.

Kadri, Birleşik Milli Hareket (MQM) lideri Altaf Hüseyin ile ittifak yaparak Başbakan Newaz Şerif'in istifasını isteyen on binlerce kişinin katılımıyla 14 Ağustos'ta da parlamento binasına yürüyüşe geçmiştir. Binlerce kişi günler boyu meclis binası önünde sivil oturma eylemi yapmış ancak Kadri burada da yine iddia ettiği kadar kişiyi toplayamamıştır.

En iyimser rakamla yaklaşık 15 bin kişinin protestoya katıldığı varsayılmaktadır. Başbakan Newaz Şerif de Kadri'nin ithal bir gündem için döndüğünü savunmuştur. Protestocuların Başbakanlık Ofisi'ne girmeye çalışmaları üzerine yaşanan çatışmalarda 15'i kadın, 38'i polis olmak üzere 294 kişi yaralanmıştır.(1) Ancak yine umduğunu bulamamış ve 2013 genel seçimlerinden sonra aktif siyaseti bırakmıştır.(5)

Kadri’nin askeriye ve yargının güdümünde bir hükümet kurulmasını istemesi ülkede vesayet sisteminin devamlılığını isteyenlerin rolü olduğu iddialarını tartışmaya açmıştır. Kadri’nin yedi yıl aradan sonra Pakistan’a geri dönmesi ve Kanada’dan dönüşünden bir ay gibi çok kısa bir sürede büyük bir finansal imkan, iletişim ağı ve organizasyonel beceri gerektiren böylesine büyük bir yürüyüşü tertipleyebilmesi arkasında farklı güçler olduğu yönünde şüpheler uyandırmıştır.

Ayrıca bu yürüyüşler ve protestolar sırasında herhangi bir güvenlik problemi oluşmaması da Kadri’nin en azından güvenlik birimleri ile ilişkisinin varlığını düşündürmektedir.(2) Gerek Kadri’nin ses kayıtlarıyla ortaya çıkan milletvekilliği döneminde ordunun siparişiyle öncülük yaptığı dine hakaret yasasını hazırlamış olması gerekse 2013 yılı başlarında gerçekleşen genel seçimleri erteletme girişimi, milli iradeyi sekteye uğratmayı hedefleyen ve Pakistan Ordusu ile irtibatlı olduğunu düşündüren bir adım olarak değerlendirilmiştir.(18)

Pakistan’lı gazeteci Naveed Ahmad’a göre, Kadri, Pakistan siyasetinin bulanık ve tehlikeli sularına arka kapıdan giriş yapmış ve Kanada’dan hazırlıklı gelmiştir. Kadri’nin çok sadık bir sosyal medya ekibine, anonim kaynaklardan elde edilen büyük bir finansal kaynağa ve klimalı, kurşun geçirmez lüks bir araca sahip olduğunu belirtmiştir.(19)

Kadri tarafından kurulan Minhacü’l-Kur’an ve Davet-i İslamî ile Birelvîlik, uluslararası bir boyuta taşınmış ve entelektüel bir görünüm kazanmıştır. Tahir-ül Kadri hareketinin kuruluşlarından olan QTV (Qur’an TV) ve Madani Channel Pakistan’da günümüzde de yayınlarını sürdürmektedir.(7) Hareketin 100’ü aşkın ülkede merkezinin bulunduğu, 80’den fazla internet sitesi ve forum üzerinden çalışmalarını sürdürdüğü belirtilmektedir.(Detaylı bilgi için bkz. 20,21)

Tüm bunların yanı sıra Kadri Hareketini eleştiren kitaplar da yayınlanmış ve bu yayınlanan eserlerin büyük çoğunluğu Kadri'nin de mensubu olduğu Birelvi ekolü uleması tarafından yazılmıştır.(17)

FETÖ İLE BENZERLİKLERİ

Pakistan'ın paralel yapısı olarak nitelenebilecek Tahir-ul Kadri Hareketi de Türkiye’deki FETÖ gibi dini bir yapılanmaya dayanmaktadır. ABD’den bağlılarını yöneten Gülen de olduğu gibi Kadri de uzun yıllar Kanada'dan hareketini yönetmiştir. Her ikisi de toplumun karşısına din alimi görünümünde çıkmıştır.

FETÖ lideri Gülen, Nurculuğu ve Said Nursi’yi paravan olarak kullandığı gibi (Gülen’in Said Nursi ve Nurcu Hareketle ilişkisi hakkında detaylı bilgi için bkz. 22) Kadri de kendisini Birelviliğe ve lideri Ahmet Rıza Han’a yakın göstermiştir.

Okulları, camileri, sivil toplum örgütlenmeleriyle toplumun, stratejik kurumlara yerleştirdiği elemanları ile devletin kılcal damarlarına kadar sızan, uzun yıllar Atlantik'in batı yakasında yaşayan Kadri, tıpkı Gülen gibi vaazları, sohbetleri, konferansları ile toplumu etkilemiştir.

Türkiye ve etkili olduğu hinterlanttaki coğrafyada Gülen’in dinler arası diyaloğun öncülüğünü yapmasına benzer şekilde Hint alt kıtasında da Kadri, dinler arası diyaloğun öncülüğünü yapmıştır. Her ikisi de seçilmiş hükümete karşı halkı sokağa dökmeyi amaçlamıştır.(23) Gülen, Pensilvanya'dan Türkiye'yi, Kadri de Toronto'dan Pakistan'ı kaosa sürüklemiştir.

Kadri'nin yıllar içinde ordu, polis ve yargıya sızdırdığı elemanları faaliyetlerinin devamlılığında önemli rol oynamıştır. Anayasa Mahkemesi kadrosunun Kadri taraftarlarınca ele geçirilmiş olması aynı zamanda işlediği suçların örtbas edilmesini de sağlamıştır. Uluslararası alanda 90 kadar ülkede teşkilatlanan Tahir-ül Kadri üniversiteye, yüzlerce okula ve yardım teşkilatlarına sahip organizasyonuyla tıpkı Gülen gibi çok sayıda genci kendisine bağlarken aynı zamanda büyük bir ekonomik gelir de elde etmiştir.

Kadri de tıpkı FETÖ gibi ılımlı İslam veya Müslümanlığın sevimli görüntüsü imajlarıyla tüm dünyaya yayılma imkanı bulmuştur.(24) Kadri ve hareketi, uluslararası güçlerle iş birliği içinde ülkesine ihanet eden FETÖ’nün benzerlerinin başka ülkelerde de olduğunu göstermesi bakımından önemlidir.

Türkiye’de FETÖ, Irak’ta Kesnizani, Pakistan’da Tahir-ül Kadri Hareketi uluslararası bağlantıları ve ülkelerini kaosa sürüklemeleri ile belirli bir merkezden yönetildiklerini göstermektedir. Özellikle İslam dünyasında ılımlı İslam projesi kapsamında CIA kontrolündeki bu tür yapılanmalar, sömürgeci Batı’nın vekalet savaşçıları olarak rol üstlenmektedirler.

Tüm bu benzerliklerin yanı sıra FETÖ ile Tahir-ul Kadri Hareketinin arasındaki önemli farklılık, FETÖ lideri Gülen’in aktif siyasete girmek yerine risk almadan siyasilerle çıkar ilişkisine girmesine (Gülen’in siyasi partiler ve liderleri ilişkisi üzerine detaylı bilgi için bkz. 22) rağmen Kadri’nin bizzat parti kurarak siyasete aktif dahil olmasıdır.

Ancak Tahir-ul Kadri de siyaset denemelerinden umduğunu bulamayınca aktif siyasetten uzaklaşmış, Gülen de olduğu gibi özellikle 2012-2015 tarihleri arasında yüksek yargı üzerinden Pakistan siyasetine dışarıdan yaptığı müdahaleler ve blokajlarla sistemi kilitlemeye çalışmış ve bu tutumları yüzünden dış güçlerin maşası olmakla suçlanmıştır.

Hatta uzun yıllar yaşadığı ve vatandaşı olduğu Kanada üzerinden İngiltere ile kurduğu uluslararası ilişkilerin gücüyle Pakistan aleyhine çalışmakla eleştirilmiştir. Ancak tüm bu gelişmelere ve eleştirilere rağmen Kadri de tıpkı Gülen’in yaptığı gibi her fırsatta terörizme karşı barışçıl bir hareket yürüttüğünü vurgulayarak farklı bir yüzle toplum karşısına çıkmaktan geri durmamıştır.(25,26)

DEVAM EDECEK