Taner Tarhan'ın ardından

Eskiçağ tarihi konusunda uzman Arkeolog Prof. Dr. Taner Tarhan, 81 yaşında hayatını kaybetti. Tarhan'ın cenazesi, dün öğle saatlerinde Ataköy 5. Kısım Camii’nde öğle namazının ardından kılınan cenaze namazı sonrası Edirnekapı Şehitliği’ne defnedildi.

Prof. Dr. Taner Tarhan’ın “Tarih Yazımında Arkeolojinin Önemi” adlı kitabı, 1994 yılında Arkeoloji ve Sanat Yayınları tarafından yayımlanmıştı. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Eskiçağ Tarihi Anabilim Dalı Başkanı olduğu dönemde kaleme aldığı bu metin, Türk Tarih Kurumu’nca 1994 yılında Ankara’da düzenlenen Türk Dünyası Tarih Araştırmaları Kongresi’nde bildiri olarak sunuldu. Tarhan, kitabını arkeolog ve editör Nezih Başgelen’e şu sözlerle ithaf etmişti: “Kendini Türk Arkeolojisine adamış olan Nezih Başgelen’e ithaftır…”

Aydınlık’a konuşan Nezih Başgelen, Tarhan ile ilgili şu değerlendirmeyi yaptı:

“Bugün sonsuzluğa uğurladığımız hocamız Taner Tarhan, uzun kariyeri boyunca, gerek araştırmacı, gerek hoca, gerekse idareci olarak, yetişen kuşakların anılarında hayırla andıkları güzel izler bırakmış bir eski çağ bilimcisiydi.”

ARKEOLOJİ KÜRSÜSÜNÜN ÖNDE GELEN ARAŞTIRMACısı

2 Şubat 1941'de İstanbul'da doğan Arkeolog - Eskiçağ tarihçisi Prof. Dr. Taner Tarhan, evlâd-ı fatihan’dan bir aileye mensuptu. Babası Gazi Mustafa Sami bey (1892-1943), annesi Şerife Muazzez hanım (1913-2005). İlk ve orta öğrenimini İstanbul Bakırköy Kartaltepe İlkokulu, Bakırköy Ortaokulu, İstanbul Erkek Lisesi ve Pertevniyal liselerinde tamamlayarak İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Prehistorya ve Klasik Arkeoloji Bölümünden 1966 yılında mezun oldu. 1965’te Ord. Prof. Dr. Arif Müfid Mansel yönetiminde hazırladığı mezuniyet tezi, “Side Müzesi Antik Taş Heykeltraşiye ait Eserler Katalogu”ydu. Eskiçağ Tarihi Kürsüsü'nce açılan sınavı kazanarak 1966’da Asistan olarak göreve başlayan Tarhan’ın 1966-1972 arasında Prof. Dr. Afif Erzen yönetimindeki doktora tezi ise “Eskiçağ’da Kimmerler Problemi” (1972) üzerineydi. 1978’de “M.Ö. XIII. Yüzyılda Uruatri ve Nairi Konfederasyonları” teziyle Doçent, 1988’de de “The Old City of Van and the Van Fortress-Turkey” teziyle Profesör unvanına hak kazandı.

İDARİ GÖREVLERDE BULUNDU

İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesinde asistan temsilcisi (1966-72), fakülte yönetim kurulu üyesi (1980-1994), Van Bölgesi Tarih ve Arkeoloji Araştırmaları Merkezi Müdürü (1983-93), Dekan Yardımcısı (1984-91), Eskiçağ Tarihi Anabilim Dalı Başkanı (1994-07), Senato Üyesi (1997-2000), Dekan (2000-04), Kültür Bakanlığı İstanbul I No.lu Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu Üyesi (1994-95) ve Başkanı (1995-1996) olarak görev yapmıştır.

VAN’DA ÖNEMLİ ÇALIŞMALARI OLDU

Arkeoloji kazı çalışmaları itibariyle; Çukurova ve Toroslar/Antik Kilikia Bölgesi şehir ve nekropollerindeki tespit ve tescil çalışmaları (1962), Aydın-Geyre Aphrodisias antik kenti kazıları (1963), Antalya-Side kazıları (1964), Van-Çavuştepe Urartu kazıları (1965), Van-Çavuştepe, Van Kalesi ve Edirne-Enez (Ainos) kazıları (1966-1979), Elazığ-İmikuşağı Höyüğü (1983-1984) ve Van-Dilkaya (1983-1991) kazılarında yer alan Tarhan, Sait Başaran’ın Enez kazısında danışman olarak bulundu (2000-2001).

Ayrıca Kazı başkanı olarak; Van Kalesi ve Eski Van Şehri Kazıları (1987-1991) Van-Gevaş Tarihî Türk Mezarlığı Kurtarma Kazılarına katıldı. Bu kazı çalışmaları sırasında, yıllardır çok ağır tahribat gören ve yıkılmak üzere olan Eski Van Şehri’ndeki anıt yapılardan Kızıl Cami’nin minare kaidesi bütünüyle restore edilip kurtarıldı, Kale’deki Süleyman Han Camii de onarıldı. Prof. Dr. M. Taner Tarhan’a, uzun yıllar Van Bölgesi’nde yaptığı bu çalışmalar ve proje uygulamaları nedeniyle Van Belediye Başkanlığı tarafından 1997 yılında “Hemşehrilik Beratı” verildi.

2 Şubat 2008'de yaş haddinden emekli olan Tarhan’ın Aysel (Özbal) hanımla olan evliliğinden bir kızı ve bir torunu vardır. M. Taner Tarhan’ın Makaleleri; Tarih Dergisi, Tarih Enstitüsü Dergisi, Anadolu Araştırmaları, Belleten, Höyük, Cultura Turcica, ArkeoAtlas: Yaşayan Geçmişin Dergisi, Anatolian Studies, Istanbuler Mitteilungen, Tel Aviv, Arkeoloji ve Sanat Dergisi, Sanat Olayı, Toplumsal Tarih, Haftalık, Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Belleteni, BASAD Kültür ve Sanat Dergisi, Mersin-Mozaik, İçel’de Kültür gibi birçok dergide yayımlandı.