Tarık Akan unutulmadı: Jön Türk’süz 8 yıl
Türk sinemasının Jön Türk’ü Tarık Akan, 8 yıl önce yaşama veda etti. Ömrü boyunca 120 filmde yer alan usta oyuncu ‘Canım Kardeşim’, ‘Hababam Sınıfı’, ‘Ah nerede’, ‘Sürü’, ‘Maden’, ‘Yol’, ‘Deli Deli Olma’ gibi filmlerle Türk sinema tarihinde unutulmaz bir yer edindi.
Türk sinemasının usta oyuncularından, yer aldığı unutulmaz filmlerle akılda kalan Tarık Akan’ın vefatının ardından 8 yıl geçti.
13 Aralık 1949'da dünyaya gelen Akan Yıldız Teknik Üniversitesi Makine Mühendisliğinden mezun olduktan sonra mühendisliğin kendisine uygun olmadığına karar vererek İstanbul Üniversitesi Gazetecilik Enstitüsüne girdi. Burada akşam bölümünde okuyan Akan gündüzleri de Zeki İrfanoğlu’yla birlikte Ataköy Plajı'nda gazoz satıp kayık kiraladı. Yine İrfanoğlu’yla birlikte Dolmabahçe Stadyumu'nda gazoz satıp sokaklarda işportacılık yaptı.
Tarık Akan’ın hayatı 1970 yılında arkadaşı Zeki İrfanoğlu’nun kendisinden habersiz “Ses” dergisine onun adına başvurmasıyla değişti. 200 kişi arasından birinci olan Akan, Yeşilçam’ın en önemli oyuncularından biri haline geldi.
SES DERGİSİYLE BAŞLAYAN SİNEMA YOLCULUĞU
1971 yılında sinemaya Solan Bir Yaprak Gibi filmiyle başlayan Akan, 1972'de Suçlu adlı filmde oynayan Akan, bu filmle 1973'te Antalya Altın Portakal Film Festivali'nde En İyi Erkek Oyuncu Ödülü'nü aldı. 1973 yılında Yeşilçam’ın duygusal filmlerinden “Canım Kardeşim” filminde Halit Akçatepe ile birlikte rol alan Akan, 1974 yılında yine Ertem Eğilmez’in yönettiği “Hababam Sınıfı” filminde Damat Ferit rolüyle geniş kitlelerce tanındı.
Oynadığı filmlerde genellikle "Ferit" adını kullanan Akan, Gülşen Bubikoğlu ile "Ah Nerede", Emel Sayın ile "Mavi Boncuk", Hülya Koçyiğit ile "Sev Kardeşim", Hale Soygazi ile "Gece Kuşu Zehra" filmlerinde rol aldı. Filmler, sinemaseverlerin yoğun ilgisiyle karşılandı.
ŞÖHRETİNİ HALK İÇİN KULLANDI
Politik tavrını göstermekten ve açıklamaktan korkmayan Akan, 1977’de Sürü filminde rol aldı. 1978’de Cüneyt Arkın’la birlikte Maden filminde rol alan usta oyuncu, 1982 yılında da Yılmaz Güney’in “Yol” filminde oynadı. Akan, Arkın’la beraber rol aldığı “Maden” filmi için verdiği bir röportajda şu ifadeleri kullanmıştı:
“O dönem Türkiye'nin en çok seyredilen filmi ve benim de en çok para kazandığım filmdir. O dönemde tüm sendikaların, işçi sendikalarının her yerinde, dağ başlarına kadar çıkartılıp oynatılan bir filmdir. Görevini çok güzel yerine getirmiştir. Sendikacılık, işçilik, işçi olmak, emek, sermaye nedir, açık ve net olarak altı çizilmiş olarak veren filmlerden biridir.”
12 EYLÜL’DE HÜCREDE KALDI
12 Eylül 1980 darbesinin hedef aldığı sanatçılardan birisi de Tarık Akan oldu. Akan, Almanya’da yaptığı bir konuşma nedeniyle tutuklandı ve 2,5 ay hücre cezası aldı. Bu günlerini “Anne Kafamda Bit Var” kitabında anlattı. Sinema hayatı boyunca 120 filmde yer alan usta oyuncu 7 kez Altın Portakal ödülü kazandı. Bunun haricinde 1985'te Berlin Uluslararası Film Festivali'nde mansiyon, 1992'de Adana Altın Koza Film Festivali'nde “En İyi Erkek Oyuncu”, 2006'da Sinema Yazarları Derneği "Onur Ödülü", 2007'de ise Çağdaş Sinema Oyuncuları Derneği'nde “Sinema Emek Ödülü” kazandı.
KEMAL SUNAL’LA UNUTULMAZ DOSTLUKLARI
Tarık Akan’ın rol arkadaşı Kemal Sunal’ın eşi Gül Sunal iki oyuncu arasındaki dostluğu Youtube kanalında anlattı. Sunal, Akan’la ailecek görüştüklerini, sık sık bir araya geldiklerini belirtti. Akan’la Kemal Sunal’ın dargın oldukları dönemde dahi aynı masada oturduklarını belirten Sunal şu ifadeleri kullandı:
Tatlı Dillim filminde arkadaş oldular. Yalancı Yarim’de, Hababam Sınıfı’nda birlikte oldular. Birçok filmde birlikte oldukları için Kemal’le çok güzel dostlukları olurdu. Çiçek Bar’da bir köşeleri vardı onların orada otururlardı. Birbirlerine kızdıkları dönemde aynı masada oturmaya devam ederlermiş.
“Kemal’i kaybettiğimizi duyduğunda Fatma Girik’in söylediğine göre Tarık bir sandalyenin üstüne oturmuş kalmış. Eve geldi, ‘Biliyor musun dedi biz Kemal’le dargındık, dedi. Söylemediler mi? Bu adam nasıl bir asil adam, başkası olsa beni şikâyet ederdi sana, dedi.’ ‘Biz politika tartışıyorduk, Kemal sessiz duruyordu. Neden fikrini beyan etmiyorsun dedim o da bana cevap vermedi. O cevap vermedikçe ben sinirlendim. Rengini belli etmiyorsun diye söylendim. Beni dinledi, kızdı bana, çekti gitti. Bu böyle sürüp gitmezdi ama bir müddet belki birbirimize ceza verdik gibi oldu. Keşke böyle olmasaydı dedi”
TÜRK ORDUSUNA DÜZENLENEN KUMPASA KARŞI ÇIKTI
Usta oyuncu Tarık Akan Nisan 2009’da Müjde Ar’ın NTV’deki programına konuk olmuş ve o dönemde TSK’ya yönelik yapılan karalama kampanyalarına karşı çıkmıştı. FETÖ eliyle Ergenekon-Balyoz kumpaslarının yapıldığı süreçte Akan, Türkiye’yi ayakta tutan gücün TSK olduğunu ifade etmişti:
“Gençler ordu aleyhine birtakım laflar söylüyorlar, yanlış. Bugün Türkiye Cumhuriyeti ordusu bugün Türkiye’nin temellerini oluşturan, her şeye hâkim olan, sahip çıkan bir kurumdur, en güçlü gücümüzdür. Ben ki 12 Eylül’de işkence görmeme rağmen -o bir döneme ait olan yanlışlıktır- bunu 2009 yılında konuşuyorsanız yanlıştır, bir yerlere hizmet ediyorsunuzdur. Ordumuza en köküne kadar sahip çıkmak mecburiyetindeyiz. Bugün Atatürk’ün atmış olduğu temellere sahip olacak tek güç odur. Emperyalizm onu parçalayamadığı için de ayaktayız.” Sanatçının tarafsız olamayacağını kaydeden Akan, “Benim siyasi düşüncelerime karşı çıkan insanlar filmime gitmeyebilir. Ama ben kendi öz çıkarımı düşünerek iki taraflı oynayan bir insan değilim. Sanatçıysanız zaten tarafsınız.” ifadelerini kullanmıştı. Tarık Akan’ın bu sözleri o dönemde kanal tarafından sansürlenmişti.
SANATÇI POLİTİKTİR
Sanatçının hiçbir zaman politikadan uzak olamayacağını kaydeden Akan kendi sanat görüşünü de şu sözlerle açıklamıştı:
“Sanatçı dediğin andan itibaren; dünyaya bakışı, yaşamı, görüşleri, her şeyi politiktir. Bu politik düşünce hiçbir zaman gerici, muhafazakâr, tutucu bir politika değildir.”
DOĞUM GÜNÜNDE BARİKATIN ÖNÜNDEYDİ
13 Aralık’ta doğan usta oyuncu 2012 yılında Ergenekon kumpaslarına karşı Silivri Cezaevi önünde düzenlenen mitinge katılmış ve barikatların en önünde yer almıştı. 9 Kasım 2008’de Kars’ta düzenlenen 3.Altın Kaz Film Festivali’nde konuşma yapan Akan, FETÖ’nün Ergenekon tertibi için “Tutulacak hiçbir tarafı yok ki bunun. Ama bu konuşmanın burada suç olduğunu sanıyorum. Bu kadarıyla keseyim. Bütün Türk halkı da biliyor. Birazcık aydın olan insanlar çok daha fazlasını biliyor. Bu bir rezalettir. Sonunu göreceğiz.” ifadelerini kullanmıştı. Türk sinemasının Jön Türk’ü Tarık Akan 16 Eylül 2016’da 66 yaşında hayatını kaybetti.