Domateste ihracat kısıtlaması: Pazarı ve üreticiyi kaybederiz

Tarım ve Orman bakanlığı Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü’nde 2 Mart’ta yayımlanan tebliğ ile domates ihracatı, 14 Nisan tarihine kadar durduruldu. Domates fiyatlarında son günlerde yaşanan fiyat artışı ve 11 ili doğrudan etkileyen deprem nedeniyle gıda arz güvenliği ile fiyat istikrarının sağlanması amacıyla alınan karar, üretici ve sektör temsilcilerinin tepkilerine neden oldu.

Antalya Ticaret Odası Başkanı Ali Bahar, “Bakanlığın bu tebliği geri çekerek sektörle istişare etmesi doğru olacaktır.” dedi. Görüşmelere başladıklarını belirten Bahar, “Bugüne kadar zor koşullarda kazandığımız pazarımızı kaybetmek durumunda kalacağız. Böyle bir kararın alınmasını şaşırtıcı ve hatalı buluyoruz. İhracatı zor koşullarda yapılan ürünlerden bahsediyoruz. Tarımsal ürünler ihracatı kolay olan ürünler değildir. Önemli pazarlara yapıyoruz bu ihracatları. Bence belli bir kota ayrılmalıydı, sektörle istişare edilmeliydi. En azından 48 saat süre tanınmalıdır, ihracatçı firma bazında bir kota sunulmasını istiyoruz, aksi taktirde ihracatımızda geri dönüşü olmayan yaralar açılacaktır.” diye konuştu.

AĞIR YAPTIRIMLARI OLACAK

Ülkemizdeki deprem felaketi nedeniyle ağır tahribat gören Hatay, Adıyaman bölgesine de olumsuz etkilerinin altını çizen Bahar şunları söyledi: “İhracat, paketleme ve seralarda toplama faaliyetlerinde on binlerce işçi istihdam ediliyor. Bu bir nebze de olsa yaralara merhem oluyor ancak bu kısıtlama ile çalışamayan işletmeler işçilerini çıkarmak zorunda kalacaklar ve yaralar daha da derinleşecektir. Bu pazarların kaybı da bir sonraki yılın üretim planlamasını çok ciddi şekilde etkileyecektir. İhracat izni verildiğinde ihracat yapacak maddi güçte ihracatçı sayısı ciddi azalacaktır. Sektör ağır tahribat görecektir.”

Bahar, kuraklık nedeniyle temel gıda ürünlerinde önümüzdeki aylarda bu tür başka tedbirler alınabileceğini ama bu ürünlerin örtü altı üretim ürünleri olmaması gerektiğini belirtti. Domates fiyatlarının mevsim itibariyle zaten düşeceğini ifade eden Bahar, “Böyle bir yasaklama yapılması üreticide de ağır tahribatlara neden olacaktır. 14 Nisan’da açılsa dahi yabancı zincir marketler başka tedarikçi ülkelerle anlaşmalar yaparak taahhüt verecektir ve Türkiye için dönüşü uzun yıllar alacaktır.”

SORUN GİRDİ MALİYETLERİNDE

Batı Akdeniz İhracatçılar Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Ümit Mirza Çavuşoğlu da ihracat kısıtlamasının fiyat istikrarını sağlamasının mümkün olmayacağını belirtti. Türkiye'de üretilen domatesin sadece çok düşük bir kısmının ihraç edildiğini belirten Çavuşoğlu, şunları kaydetti:

"Üretimin yarıdan fazlası, yüzde 70, yüzde 80 gibi oranlarda ihracat yapılıyor olsaydı, fiyat istikrarının bozulmasından bahsedebilirdik. Ancak ne yazık ki ihracat, üretimin yüzde 5'i bile değil. Domates ve diğer tüm gıda ürünlerinde fiyatların artmasına neden olan husus girdi maliyetlerinin yükselmesidir. Sadece domates, yaş sebze meyve ürünleri değil ülkemizde üretilen tüm ürünlerin fiyatı artmıştır. Yaklaşık 40-45 günlüğüne getirilen kısıtlama büyük emekler harcanarak elde edilen pazarlarda yine kalıcı tahribat yaşamamıza neden olacaktır."