TARSİM krizi hızla çözülmeli
Kayısı diyarı Malatya’da çiftçi TARSİM’le prim krizi yaşıyor. Sürprim nedeniyle çiftçi sigorta yapamıyor, bütün riskleri kendi üstleniyor. Sigorta şirketinin eksper sistemine de karşı çıkan çiftçiler, her iki tarafın da güven duyacağı bir sistem oluşturulmasını istiyor
Kayısı üreticisi yeni sezona hazırlanıyor. Bu hazırlıkların en önemlilerinden biri de tarım sigortası. Her sezonun don, hastalık ve dolu vurması gibi bir sürü risk var. Bu risklere karşı tarım sigortası TARSİM bir ihtiyaç. Don olaylarının sık yaşandığı bölgelere karşı uygulanan sürprim bedeli, ürün bedelini aşıyor, haliyle çiftçi sigorta yapamıyor, TARSİM de riskli bölgelerde sigorta yapılmasını istemiyor. TARSİM eksperleriyle ilgili de yaygın şikâyetler var. Hasar durumunda gelen eksperin raporuna itiraz edildiğinde sigorta şirketinin başka bir eksperinin gelmesine de çiftçi aynı rapor verildiği gerekçesiyle tepki gösteriyor.
‘PRİM ÜRÜNÜ GEÇİYOR’
Kayısı üreticisinin TARSİM’le ilgili sorunlarını ve çözüm önerilerini Malatya Yeşilyurt Ziraat Odası Başkanı Doğan Solmaz’la konuştuk. Kayısı üreticisinin TARSİM’in ilk kurulduğu dönemde rekor düzeyde kayıt yaptırdığını ancak sonraki yıllarda bu rakamın git gide gerilediğini belirten Doğan Solmaz, şunları söyledi:
“Çiftçi mecbur olmasa yaptırmıyor, bankadan kredi çekenler mecburi sigorta yaptırıyor. Yoksa şu anda dörtte biri kadar çiftçi TARSİM’e başvurmayacak. Sürprim de çiftçiyi iyice TARSİM’den uzaklaştırdı. Her yıl prim yükselterek çiftçinin sigorta yapmasını engelliyorlar. Çünkü çiftçinin sigortaya ödeyeceği prim, üründen alacağı parayı geçiyor. TARSİM, sürprim uyguladığı bölgede ek maddeler de talep ediyor ki o zaman prim de iyice artıyor. Şu an çiftçi zaten mağdur durumda, kendi ürettiği ürünü gidip çarşıdan almaya gücü yetmiyor. Herkesin eli çiftçinin cebinde.”
ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
Sürekli don olan bölgelere dikkat çeken Solmaz, çözüm olarak şunları söyledi: “Her sene don olan bölgeler, Tarım Bakanlığınca komisyon oluşturularak kayısı haricinde ürünlere yönlendirilirse daha faydalı olur. 2005 yılından beri tüm veriler TARSİM’in elinde toplandı. Tarım Bakanlığı bu verileri alarak AR-GE çalışması yapmalı. Kayısı ağaçlarının sökülmesi için çiftçilere destek sağlanmalı, sürekli don olan bölgeye, en uygun olan ürün tavsiye edilerek, bölge verimli hale getirilmeli. Hem çiftçi hem devlet için her sene yaşanan ekonomik kayıp engellenmiş olur. “Yük devamlı çiftçinin üzerinde. Eksperlerin de TARSİM’in de masrafları çiftçiden gidiyor. Sağ olsun, devletimiz çiftçinin yaptığı TARSİM sigortasının üçte ikisini ödüyor. Bunlar hep ekonomik kayıp.” Solmaz, çiftçinin verimli üretim yapması halinde sigortasını da seve seve yaptıracağını belirtti.
‘YANLIŞ RAPOR HAZIRLIYORLAR’
Eksper sorununa dikkat çeken Yeşilyurt Ziraat Odası Başkanı Doğan Solmaz, “Tarlada sorun olduğunda gelen eksper rapor tutuyor, çiftçi itiraz edince yine TARSİM’den başka eksper geliyor, o da aynı raporu yazıyor. Belki de rapor doğru ama yöntem yanlış. Çiftçinin de güveneceği bir heyet kurulmalı, içinde çiftçi de olmalı. Eksper bahçeyi gezerken çiftçinin temsilcisi de yanında olursa mutabık kaldıklarında çiftçi de kabullenir. Bazen Malatya dışından da eksperler geliyor. Bunlar kayısının durumunu bilmediği için yanlış rapor hazırlıyorlar. Mesela, odamızda çalışan danışmanlarımız var, onlar da bu konuda görevlendirilebilir. Çünkü sahadalar, eksperlerin de sahada olması lazım.” değerlendirmesini yaptı.