THD Başkanı: İtiraz etmedikçe enflasyon bize yüklenecek

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 5 Nisan günü hükümete açık mektup göndererek “asgari ücretin yılda bir kez güncellenmesinin kritik önem taşıdığını” öne sürdü. 1211 sayılı Merkez Bankası Kanunu'nun 42. maddesi uyarınca, enflasyon hedefine ulaşılamaması halinde TCMB'nin hedeften sapmanın nedenlerini ve alınması gereken önlemleri hükümete yazılı olarak bildirmesi ve kamuoyuna açıklaması gerektiği hatırlatıldı.

‘HANE HALKINA TRANSFERLER YUKARI YÖNLÜ ETKİLEDİ’

Mektupta, enflasyon öngörülen tahmin aralığına yakınsayana kadar parasal sıkılığın devam edileceği belirtildi. Yurt içi talepte dengelenme, Türk lirasında reel değerlenme ve enflasyon beklentilerinde düzelme vasıtası ile aylık enflasyonun ana eğiliminin düşeceği ve dezenflasyonun 2024 yılının ikinci yarısında tesis edileceği görüşüne yer verilen mektupta, şu vurgular yapıldı:

“Parasal koşulların etkisiyle kredi büyümesinde gözlenen yüksek oranlı artışlar, ücret güncellemeleri ve hane halkına yapılan transferler yılın ilk yarısında enflasyon üzerinde talep yönlü unsurların etkisini belirgin hale getirmiştir. Söz konusu gelişmeler, enflasyondan korunma saiki ile cari açığın altın ve tüketim malı ithalatı kanalıyla yükselmesine neden olmuş ve finansal piyasalarda belirsizliği artırmıştır. Ayrıca, şubatta yaşanan Kahramanmaraş merkezli depremlerin, konut piyasası başta olmak üzere mal, hizmet ve iş gücü piyasalarında oluşturduğu arz-talep dengesizlikleri ile yeniden inşa faaliyetlerinin kamu maliyesi üzerindeki kısa ve orta vadeli etkileri enflasyon üzerindeki baskıları artırmıştır. Bu gelişmeler, fiyatlama davranışlarını olumsuz etkileyerek yılın ilk yarısında gerileyen enflasyonun ikinci yarıda artmasına zemin oluşturmuştur.”

KREDİ KARTI AKDİ FAİZİ YÜZDE 4,25’E YÜKSELDİ

TCMB, dün gece yarısında açıkladığı kararlarla da kredi kartı aylık azami akdi faiz oranını yükseltti ve kredi büyümesinde menkul kıymet yükümlülüğünün kaldırılacağını açıkladı. Kredi kartı azami akdi faiz oranının, aylık referans orana 55 baz puan yerine 114 baz puan eklenerek belirlenmesine karar verildi. Yeni yönteme göre, hesaplanan aylık azami akdi faiz oranı yüzde 3,66'dan yüzde 4,25’e yükseldi.

TCMB ayrıca makroihtiyati çerçevede sadeleşmeye ilişkin duyurusunda kredi büyümesine göre menkul kıymet tesisine ilişkin uygulamanın sonlandırılmasına karar verildiğini aktardı. Duyuruda, "Menkul kıymet tesisine ilişkin düzenleme kapsamında; menkul kıymet tesisine tabi yükümlülüklere uygulanan menkul kıymet tesis oranının yüzde 4'ten yüzde 1'e düşürülmesine, kredi büyümesine göre menkul kıymet tesisine ilişkin uygulamanın sonlandırılmasına karar verilmiştir. Söz konusu düzenlemenin yakın zamanda sonlandırılması planlanmaktadır." denildi.

‘EK GELİR YOKSA YAŞAMAYIN’

Merkez Bankasının asgari ücret ve kredi kartı faizine ilişkin dar gelirli vatandaşları etkileyecek söylem ve adımlarını Aydınlık’a değerlendiren Tüketici Hakları Derneği (THD) Genel Başkanı Ergün Kılıç, şu ifadeleri kullandı:

“Biz biliyoruz ki tüketiciler borcu borçla, kredi kartı ile kredi kartını kapatıyor. Dolayısıyla tüketiciye çok ağır bir yük demek aslında. Zaten borcunu ödeyemeyen bir kitle var. Açlık-yoksulluk sınırını da düşündüğünüz zaman, tüketiciler açısından çok ciddi bir sorun olacaktır. Özellikle emeklilere bakarsak, aldığı ücrete ek geliri de yoksa ‘Yaşamayın’ deniyor.

“Tüketiciler alım gücüyle ilgili bir sıkıntıya düştüğünde devlet yardım dağıtıyor gibi gözüküyor. Ancak bu artık rutine dönüşmüş. Yıllardır aynı kişiler sürekli yardım alma noktasına gelmiş. Bu da tüketicilerin temel ihtiyaçlarını karşılamayla ilgili ciddi problemi olduğunu göstermekte. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, belediyeler sürekli sosyal yardımları artırdığını açıklıyor. Bu aslında yine dar gelirlilerden toplanan dolaylı vergilerle ödeniyor. Kısır döngü ve anlaşılabilir, adil değil tüketiciler buna katlanabilir durumda değil.”

İTİRAZ ETME KÜLTÜRÜ

Enflasyon ile ilgili atılan adımların dar gelirli ve tüketicilere olumsuz etkileyecek adımlar olduğunun altını çizen Kılıç, tüketicilerin örgütlü olmadığı için bu yola başvurulduğunu söyledi. Kılıç, sözlerini şöyle tamamladı:

“Tüketiciler belli bir ekonomik güce sahip de ‘Kredi kartındaki asgari tutarı ödeyerek yaşayayım da bankalar kazansın ben faiz ödeyeyim mi?’ diyor. Sanki enflasyon yok, her gün ürünlere zam gelmiyor, ücretler erimiyor. Tüketiciler örgütlü olmadığı için tüm yük tüketicilerin sırtına biniyor. Bu da en kolay iş. Örgütlü olmayan yapıya her türlü yükü yükleme alışkanlığı edinilmiş. Onlar da sadece yakınıyorlar. Hiçbir itirazları görünmüyor. Tabii bu tepkiler şiddeti içermemeli. Hak arama yasal yolla, basın açıklamaları ve mitinglerle olmalı. THD olarak hep çağrıda bulunduk. Bulunmaya devam ediyoruz. İtiraz etme kültürünü toplumda hakim kılmalıyız diye düşünüyoruz.”