THD’den yapay zeka için önlem çağrısı

Tüketici Hakları Derneği (THD) açıklama yaptı. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri’nin ‘büyük teknoloji şirketlerinin tedbirsizce yapay zekâdan kar elde etme peşinde koştuğu ve yeni teknolojilerde riskleri azaltmak için acil önlem alınması gerektiği uyarısında bulunduğu’ hatırlatılan açıklamada, tüketici açısından alınması gereken önlemler sıralandı.

YAPAY ZEKA İLE İLGİLİ SORULAR

THD Başkanı Ergün Kılıç’ın yaptığı açıklamada, yapay zeka ile ilgili şu soruları ortaya attı: “Yapay zekâ modelini eğitmek için kullanılan veriler, yasal olarak insanların rızasıyla mı toplanıyor? Çevresel ve sosyal kaynaklar sorumlu bir şekilde yönetiliyor mu? Bu verileri kullanan ve değerlendiren insan emeği etik midir? Yapay zekâ modelini geliştirmek için kullanılan veri kümelerinin modelde herhangi bir önyargıya sebep olup olmayacağından emin olabilir miyiz? Yapay zekâ modelinin karar verme aşamaları gerektiğinde incelenebilir mi ve insanlar tarafından anlaşılabilir mi? Yapay zekâ sistemi bir insan için sorun yaratırsa kim ya da kimler sorumlu olacak ve bunu kim düzeltebilecektir?”

‘TÜKETİCİLERİ KORUMA DUVARI GEREKİYOR’

“Bu soru ve sorunlara cevap bulmak için Tüketici Hakları Derneği olarak çağrıda bulunuyoruz.” diyen THD’nin önerilerinden bazıları şöyle:

“Tüketici örgütlerinin, üniversitelerin, bilim kurullarının, bakanlıkların, demokratik kitle örgütleri ve sendikaların, kendi alanlarında yapay zeka ile ilgi etik kodlar ve sektörlerin gelişimi ve tüketici haklarının korunması konusunda ortak işbirliği yapması gerekmektedir. Yasal müdahaleler tüketici örgütlerinin ve bireysel tüketicilerin görüşleri kapsamında tamamlanmalı ve tüketiciler açısında etkili ve dengeleyici olmalıdır. Tüketicilerin taraf olduğu çeşitli işlemlerde, yapay zekâ, gelişim sürecinin kendine özgü etik, hukuki ve ekonomik sonuçları da bulunmaktadır. Bu sonuçların ortaya çıkması durumunda, tüketicilerin taraf oldukları işlemlerde yapay zekâ kullanımından kaynaklanan tehlikelere karşı koruma duvarı çalışmalarının yapılması gerekmektedir.

Yapay zekâ, insanlar tarafından ihtiyaçlarının gerçek anlamda giderilmesi için, yukarıdan aşağıya değil aşağıdan yukarıya doğru tasarlanarak yönetilmeli ve tüm bu tasarımlar kıyaslanabilir olmalıdır. Hepimiz yapay zekânın, hayatımızı yararlı ve etkili yollarla yeniden şekillendirme gücünün farkındayız. Ancak, değişimin hızı ve düzenleme eksikliği, tüketicinin korunması konusunda proaktif politika oluşturulmasını garanti etmelidir. Teknolojinin hızla gelişmesi göz önüne alındığında mevzuat tedbirleri sık sık uyarlanmalıdır… Yapay zekanın algoritmaları tasarlanırken, tüketicilerin kişisel bilgilerini kullanarak üçüncü taraflara rapor ettiği durumlarda, tüketiciler bilgilendirilmelidir.