The New York Times: 'Küreselleşmeden uzaklaşma eğilimi güçlendi’

NYT’nin ekonomi yazarlarından Patricia Cohen “Neden Küresel Ekonomi Hakkında Bildiğimiz Her Şey Artık Gerçek Değilmiş Gibi Görünüyor?” başlıklı bir makale yazdı. Cohen 2018 Davos ekonomi forumunda IMF Genel Müdürü’nün çizdiği mutlu tablodan bir eser olmadığını vurguladı. Liberal ekonominin çok ciddi tahribatlara neden olduğunu belirten yazar, Rusya’nın sistemin ezberlerini bozduğuna da işaret etti.

‘ENFLASYON İNTİKAMLA DÖNDÜ’

Cohen, Dünya Bankası’nın yakın tarihli bir raporunu yazısında paylaştı. Raporda şu ifadelere yer veriliyor: "Son otuz yılda ilerleme ve refaha güç veren neredeyse tüm ekonomik güçler azalıyor. Sonuç, geçmişte olduğu gibi sadece bazı ülkeler veya bölgeler için değil, tüm dünya için kayıp bir on yıl olabilir."

2018 Davos zirvesinden bu yana çok şey olduğunu belirten Cohen, “Küresel bir salgın patlak verdi; Avrupa'da savaş patlak verdi; ABD ile Çin arasındaki gerilim tırmandı. Ve güvenli bir şekilde saklandığı düşünülen enflasyon, bir intikamla geri döndü.” ifadelerine yer verdi. Ancak yazar, “ortalık duruldukça, dünya ekonomisi hakkında bildiğimizi sandığımız neredeyse her şeyin yanlış olduğu ortaya çıktı.” yorumu yaptı.

‘GÜVENİLEN EKONOMİ RAYDAN ÇIKIYOR’

Cohan, Politika yapıcılarının Berlin Duvarı'nın yıkılmasından bu yana güvendikleri ekonomik konvansiyonların - açık pazarların, serbestleştirilmiş ticaretin ve maksimum verimliliğin şaşmaz üstünlüğü – raydan çıktığını belirtti. Kovid-19 salgınına gönderme yapan yazar, “Salgın sırasında, küresel ekonomiyi entegre etme ve maliyetleri düşürme yönündeki bitmek bilmeyen çaba, sağlık çalışanlarını maskesiz ve tıbbi eldivensiz, otomobil üreticilerini yarı iletkensiz, kereste fabrikalarını kerestesiz ve spor ayakkabı alıcılarını Nike'sız bıraktı.” ifadelerine yer veriyor.

‘RUS POSTALLARININ ALTINDA EZİLEN’ LİBERAL DÜŞÜNCE

Cohen Ukrayna’daki çatışmada liberal düşünceyle ilgili bir tespit yapıyor: “Ticaret ve ortak ekonomik çıkarların askeri çatışmaları önleyeceği fikri geçen yıl Ukrayna'da Rus askerlerinin postalları altında ezildi.”

Ürünlere zarar veren, göçleri zorlayan ve enerji santrallerini durduran aşırı hava koşullarının artması, piyasanın görünmez elinin gezegeni korumadığını gösterdiğini belirten yazar, “Ukrayna'daki savaşın ikinci yılı geride kalırken ve ülkeler cılız büyüme ve inatçı enflasyonla mücadele ederken, ortaya çıkan ekonomik oyun alanıyla ilgili sorular gündeme geldi.” dedi.

‘SİSTEM EVRİM GEÇİRİYOR’

Cohen, “Son yıllarda yerçekimi gibi durdurulamaz bir güç olarak görülen küreselleşme, açıkça öngörülemeyen şekillerde evrim geçiriyor.” tespitini yapıyor. “Elbette, hüküm süren ekonomik uzlaşıya yönelik meydan okumalar bir süredir artmaktaydı.” diyen yazar, Obama yönetimi sırasında Ekonomik Danışmanlar Konseyi üyesi olan Betsey Stevenson’dan şu alıntıyı yapıyor: "Pandemi başlamadan önce gördük ki, en zengin ülkeler uluslararası ticaretten hayal kırıklığına uğruyor ve bunun bir şekilde kendilerine, işlerine ve yaşam standartlarına zarar verdiğine inanıyorlardı."

‘KÜRESELLEŞMEDEN UZAKLAŞMA EĞİLİMİ GÜÇLENDİ’

2008'deki finansal erimenin küresel finans sistemini çökertmeye çok yaklaştığını belirten Cohen, bunun, İngiltere’nin 2016 yılında Avrupa Birliği'nden çekilmesi ve Eski ABD Başkanı Donald Trump’ın 2017'de Çin'e gümrük vergisi uygulayarak mini bir ticaret savaşına yol açtığını söylüyor. Cohen, danışmanlık firması EY'nin 2023 Jeostratejik Görünüm raporunda yer alan “küreselleşmeden uzaklaşma eğilimlerinin Kovid-19 salgınıyla hızlandığı ve Ukrayna'daki savaşla daha da güçlendiği” bilgisini paylaştı.

‘TARİHİN SONU’ VURGUSU

Cohen, 1991’de Sovyetler Birliği’nin yıkılmasıyla oluşan zafer sarhoşluğunun bugünkü tedirginlik duygusu ise bir tezat içerisinde olduğunu vurguluyor. Yazar, Amerikalı siyaset bilimci Fransic Fukuyama’nın Sovyetler’in dağılmasından sonra ortaya attığı "tarihin sonu" tezinin o dönem "insanlığın ideolojik evriminin son noktasını" temsil ettiğini fakat gelişmelerin bunun tersini gösterdiğini belirtti. Bu düşüncenin çarpıcı başarısızlıklar yarattığının altını çizen Cohen, “Küreselleşmenin iklim değişikliğini hızlandırdığını ve eşitsizlikleri derinleştirdiğini belirtti. .

‘YÜKSEK FAİZ KRİZLERİ DERİNLEŞTİRDİ’

Yazar salgının yarattığı ekonomik tahribatın, Ukrayna'daki savaşın yol açtığı gıda ve yakıt fiyatlarındaki artışla birleşince borç krizlerini ortaya çıkarttığını söylüyor. Yükselen faiz oranlarının da bu krizleri daha da kötüleştirdiğini belirten yazar, “Enerji ve gıda gibi borçlar da dünya piyasasında genellikle dolar üzerinden fiyatlandırıldığından, ABD faizleri yükseldiğinde borç ödemeleri daha pahalı hale geliyor.” ifadelerini kullandı.