Dış ticarette hacim daraldı açık arttı
Türkiye’nin dış ticaret hacmi haziranda yıllık bazda yüzde 7 azaldı. Söz konusu dönemde ihracat yüzde 10,6 gerilerken, dış ticaret açığı da yüzde 21,4 arttı
Ticaret Bakanlığı ve Türkiye İhracatçılar Meclisi, haziran ayının dış ticaret istatistiklerini paylaştı. Genel Ticaret Sistemi esas alınarak hazırlanan verilere göre, ihracat haziranda 2023'ün aynı ayına kıyasla yüzde 10,6 azalarak 18 milyar 569 milyon dolara düştü. İthalat ise yüzde 4,1 gerileyerek 25 milyar 4 milyon dolar oldu. Aynı dönemde dış ticaret hacmi yüzde 6,9 azalışla 43 milyar 574 milyon dolar olarak belirlendi. Dış ticaret açığı bu dönemde yüzde 21,4 artarak 6 milyar 435 milyon dolara çıktı. İhracatın ithalatı karşılama oranı, geçen ay yıllık bazda 5,4 puan azalarak yüzde 74,3’e geriledi.
Geçen ay en fazla ihracat yüzde 9,5 azalışla ve 9 milyar 434 milyon dolarla "ham madde (ara mallar)" grubunda yapıldı. Bu grubu yüzde 14,8 azalışla ve 6 milyar 348 milyon dolarla "tüketim malları", yüzde 9,6 azalışla ve 2 milyar 436 milyon dolarla "yatırım (sermaye) malları" takip etti.
İMALATIN PAYI YÜZDE 94
Söz konusu ayda sektörlere göre ihracatın payı, imalat sanayisinde yüzde 94,4 (17 milyar 526 milyon dolar), tarım, ormancılık ve balıkçılıkta yüzde 3,6 (667 milyon dolar), madencilik ve taş ocakçılığında yüzde 1,6 (304 milyon dolar) olarak kaydedildi.
Haziranda en fazla ihracat yapılan ülke 1 milyar 494 milyon dolarla Almanya oldu. Bu ülkenin ardından 1 milyar 227 milyon dolarla ABD ve 973 milyon dolarla İngiltere geldi. Haziranda en fazla ihracat yapılan ülke grupları, 8 milyar 150 milyon dolarla Avrupa Birliği, 2 milyar 799 milyon dolarla diğer Avrupa ülkeleri, 2 milyar 778 milyon dolarla Yakın ve Orta Doğu olarak kayıtlara geçti.
EN ÇOK İTHALAT ARA MALLARDA
Haziranda en çok ithalatın yüzde 5,4 azalış ve 17 milyar 559 milyon dolarla "ham madde (ara mallar)" grubunda yapıldığının bilgisi verildi. Bu grubu yüzde 3,4 artış ve 3 milyar 763 milyon dolarla "tüketim malları", yüzde 4,6 azalış ve 3 milyar 655 milyon dolarla "yatırım (sermaye) malları" izledi.
Sektörlere göre ithalatın payı yüzde 80,4 ile imalat sanayisinde (20 milyar 95 milyon dolar), yüzde 13,4 ile madencilik ve taş ocakçılığında (3 milyar 352 milyon dolar), yüzde 3,5 ile tarım, ormancılık ve balıkçılıkta (876 milyon dolar) hesaplandı.
Haziranda en fazla ithalat yapılan ülkeler 3 milyar 362 milyon dolarla Çin, 2 milyar 923 milyon dolarla Rusya ve 1 milyar 905 milyon dolarla Almanya oldu. Söz konusu ayda en fazla ithalat yapılan ülke grupları, 7 milyar 834 milyon dolarla Avrupa Birliği, 6 milyar 643 milyon dolarla Asya ülkeleri ve 4 milyar 355 milyon dolarla diğer Avrupa ülkeleri oldu.
GTS kapsamında ocak-haziran döneminde ihracat, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 2 artarak 125 milyar 446 milyon dolar, ithalat yüzde 8,5 azalışla 168 milyar 686 milyon dolar, dış ticaret hacmi de yüzde 4,3 düşüşle 294 milyar 132 milyon dolar olarak hesaplandı. Söz konusu dönemde, dış ticaret açığı yüzde 29,5 azalarak 43 milyar 240 milyon dolara geriledi. İhracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 74,4 oldu.
‘YÜZDE 2 ARTIDAYIZ’
TİM’in açıklamasına göre en çok ihracat yapan sektörler sıralamasında otomotiv 2,6 milyar dolarla haziranda da ilk sıradaki yerini korudu. Otomotivi, 2,3 milyar dolarla kimya ve 1,3 milyar dolarla çelik sektörü takip etti.
TİM Başkanı Mustafa Gültepe, dış ticaret verilerine ilişkin yaptığı yazılı açıklamada, mayısta 24,1 milyar dolarla tüm zamanların aylık rekorunu kıran ihracatın, haziran ayında takvim etkisiyle yüzde 10,6 gerilediğini belirtti. Gültepe, "6 aylık ihracatımız 125,4 milyar dolara, 12 aylık ihracatımız ise 257,8 milyar dolara ulaştı. 2023 ile kıyasladığımızda 6 aylık ihracatta yüzde 2, 12 aylık ihracatta ise yüzde 2,5 artıdayız." dedi.
Mustafa Gültepe, Gültepe, "Kilogram birim ihracat değerimiz 1,41 dolar oldu. Parite, geçen ay ihracatımızı negatif etkiledi. Haziran ayında pariteden kaynaklı 38,8 milyon dolarlık kayıp yaşadık." değerlendirmesini yaptı.
‘İHRACATI BAYRAM TATİLİ DÜŞÜRDÜ’
Ticaret Bakanı Ömer Bolat, sosyal medya hesabından paylaşım aziran ayında takvim etkisi nedeniyle yaşanan düşüşe rağmen yılın ilk yarısında ihracatın yüzde 2 artışla 125 milyar 446 milyon dolara yükseldiğini bildirdi. Ticaret Bakanlığından konuya ilişkin yapılan yazılı açıklamada da haziran ayında uzun bayram tatili ve takvim etkisiyle ihracat ve ithalatta bir miktar gerileme yaşandığına işaret edilerek, şu ifadeler kullanıldı:
"Küresel ticarette yaşanan zorlu koşullara rağmen ocak-mayıs döneminde ihracatımız yüzde 4,5 artışla 107 milyar dolar olarak gerçekleşmişti. Haziranda ise takvim etkisi nedeniyle ihracatta geçici düşüş yaşanmıştır. Haziranda 9 günlük bayram tatili yanında, ihracatın düşük gerçekleştiği 5 hafta sonu bulunurken, bayram haftası hariç ihracatın hafta içi en yüksek yapıldığı (perşembe ve cuma) iki iş gününün eksik olması, negatif takvim etkisi olarak ortaya çıkmıştır. Böylelikle, haziranda ihracatımız yüzde 10,6 düşüşle 18 milyar 569 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir."
YURT DIŞI HARCINDAN MUAFİYET İSTEDİLER
TİM Başkanı Gültepe, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in vergi paketi konusunda reel sektör temsilcileriyle bir araya geldiği toplantıda ihracatçıların taleplerini ilettiklerini söyledi. Gültepe, Asgari Kurumlar Vergisi, Dahilde İşleme Rejimi (DİR) kapsamındaki KDV istisnasının devamı, devreden KDV ve ihracatçıların yurt dışı çıkış harcından muaf tutulması başta olmak üzere talep, beklenti ve önerilerini Bakan Şimşek'e ilettiklerini bildirdi.