Tohumculuk sektörümüzün durumu

İki salonda iki gün boyunca Türkçe ve İngilizce sunum ve tartışmalar yapılmıştır. Kısa adı TARGET olan derneğin başkanı Prof. Dr. Cemal Taluğ başta olmak üzere emeği geçen bütün ilgilileri kutlarım. Kongrede açıklanan bazı bilgileri sizlerle paylaşmak istiyorum.

Bu yazı büyük ölçüde Türkiye Tohumcular Birliği Genel Sekreteri Sayın Dr. Muhteşem Torun’un 25 Ekim 2019 tarihinde anılan kongrede yapmış olduğu sunumdaki verilere dayanmaktadır.

Türkiye Tohumcular Birliği (TÜRKTOB); tohum, fide, fidan ve süs bitkileri üreticilerini kapsayan birlik olup, 7 alt birliğin yasa gereğince kurulmuş çatı örgütüdür. Alt birlikler itibariyle üye sayıları aşağıdaki gibidir. Birlik üyelerinin yüzde 81’i, Tohum Yetiştiricileri Alt Birliği’nin üyesidir.

Bitki Islahçıları Alt Birliği (BİSAB) .............................294

Fide Üreticileri Alt Birliği (FİDEBİRLİK).....................150

Fidan Üreticileri Alt Birliği (FÜAB).............................1076

Süs Bitkileri Üreticileri Alt Birliği (SÜSBİR)...............702

Tohum Dağıtıcıları Alt Birliği (TODAB).......................6576

Tohum Sanayicileri ve Üreticileri Alt Birliği (TSÜAB).............881

Tohum Yetiştiricileri Alt Birliği (TYAB).......................... 39138

Türkiye Tohumcular Birliği (TÜRKTOB)...................... 48817

Tohumculukta ticari büyüklükler:

Katma değer 10 milyar dolar

Üretim değeri 4 milyar dolar

Dış ticaret hacmi 500 milyon dolardır.

Tohumculuk sektörümüzün iş hacmi bakımından dünyada 11. sırada bulunmaktayız.

Dış ticraret dengesi:

Kararlı bir gelişme gösteren tohumluk ihracat değeri 2018 yılında 260,6 milyon dolara ulaşarak ilk kez ithalat rakamını (240,9 milyon dolar) aşmış olup, ihracatın ithalatı karşılama oanı % 108 olmuştur. İhracat artışı daha çok tohum dış satımından kaynaklanmaktadır.

Sayı bakımından tohumculuk sektöründeki firmaların % 93’ü yerli sermayeli, % 3’ü yerli ve yabancı firma ortaklığı olup, yabancı sermayeli firmaların oranı % 4’tür.

Ancak sayıca az olan yabancı sermayeli firmaların ticaret hacmindeki payı % 30’a ulaşmaktadır. Yerli ve yabancı ortaklı firmaların payı % 19 olup, yerli sermayeli firmaların payı ise % 51’dir.

Üretim verileri:

1 milyon 60 bin ton sertifikalı tohum

4 milyar adet fide

1,7 milyar adet süs bitkisi

188,7 milyon adet fidan üretilmiştir.

Türkiye Tohumcular Birliği Genel Sekreteri Sayın Dr. Muhteşem Torun’un tohumculuk konusundaki aydınlatıcı açıklamaları şöyledir:

Ülkemizde GDO’lu tohum var mı?

Ülkemizde 5977 sayılı Biyogüvenlik Yasası ile GDO’lu tohumların üretimi ve her türlü ticareti yasaklanmıştır. Aksine hareket edenler hakkında 12 yıla kadar hapis ve ciddi para cezaları söz konusudur.

Buğdayın genetiği ve kromozom sayısı değiştirilmiş midir?

Buğdayımız binlerce yıldır aynıdır. İddia edildiği gibi bitki ıslahı çalışmaları sonucu kromozom sayısı 48-50’ye çıkarılmamış ve buğdaya gen transferi yapılmamıştır.

Hibrit tohum nedir? İnsan sağlığı açısından sakıncalı mıdır?

Hibrit (melez) tohumlar doğada bulunan ve dünya var olduğundan beri üretilen tohumlardır. Hibrit tohum kullanılarak elde edilen ürünler insan sağlığına zarar vermez. Hibrit teknolojisinin GDO ile hiçbir ilgisi yoktur. Hibrit tohumlar kısır değildir. Hibrit tohumlarla üretilen ürünler kısırlığa neden olmaz. Güvenle tüketiniz.

Çiftçilerin kendi tohumlarını üretip kullanmaları yasak mıdır?

Çiftçilerin kendi tohumlarını üreterek kullanmasında hiç bir yasal engel yoktur. 5553 sayılı Tohumculuk Kanunu ticarete konu olmamak kaydıyla, kendi ihtiyaçları için yapacakları tohum üretimine izin vermektedir.

Yerel çeşitlerin üretimi ve kullanımı yasak mıdır?

Yerel çeşitlerin çiftçiler tarafından tohumluk olarak üretilip, yine kendileri tarafından tohumluk olarak kullanılmasına hiçbir yasaklama yoktur. Para karşılığı olmamak üzere komşusuna da verebilir anlamına karşılık gelmektedir.

İsrail ile yapılan tohum ticaretinin hacmi:

İsrail’den 12 milyon dolarlık tohum ithal edilmiştir. Çoğunluğu domates tohumudur. Bu miktar Katma değere göre binde 1,2; Üretim değerine göre binde 3; Tohumluk dış ticaret hacmine göre yüzde 2,4; Toplam ithalata göre yüzde 5 paya karşılık gelmektedir. İsrail’den almış olduğumuz domates tohumundan üretilen domateslerin bir kısmını İsrail’e satmaktayız. Bu durum hibrit tohumun kısırlığa yol açtığı iddiasının saçmalığını göstermektedir.

Birinci derecede sorumlu olan kişiden edinilen bu bilgileri sizlerle paylaşmak istedim. Sayın Dr. Muhteşem Torun’u güzel sunumu için kutlar, emeği için teşekkür ederim.

Not: Tarım Türk Bitkisel Üretim Dergisi’nin Eylül - Ekim 2019 sayısında TÜRKTOB Başkanı Savaş Akcan ile yapılan röportaj yer almaktadır.