Toplumsal olan tarihtir

Prof. Dr. Atakan Hatipoğlu, Türklerin Uygarlık Serüveni kitabında, Türklerin köklü bir uygarlık birikimi olduğunu ve her dönemde uygarlık merkezine yüzlerini dönerek tarih içinde anlamlı roller oynadıklarını anlatıyor. Uzak ve yakın geçmişten günümüze uzanan kitapta, uygarlık sahnesine çıkıştan Orhun Yazıtları’na, Selçuklular ve Osmanlı İmparatorluğu’ndan Cumhuriyet’e, “Küçük Amerika” sürecinden AKP politikalarına ve 2023 Türkiye’sine açılan yelpazede ayrıntılı bilgiler veriyor, doyurucu yorumlarda bulunuyor. Nitekim kitabın kapağındaki görsel de bize bu mesajı vererek, Pazırık kurganında bulunan 2300 yıllık Hun halısının temsil ettiği uygarlık mirasını, Türk yapımı uçak gemisinin izleyeceği rotayı çizen büyük tarihsel birikimin varlığını ortaya koyuyor.

TÜRK UYGARLIK TARİH

İ Tarih, olayların arka arkaya sıralanması değildir. Olan bitenin karmaşasını anlamlı hale getirebilmek teorinin varlığını gerektiriyor. Teori olmadan hiçbir bilim yapılamaz. İşte bu anlayışla kaleme alınan Türklerin Uygarlık Serüveni kitabı, Türklerin tarih sahnesine çıkmasından günümüze kadar uygarlıkla olan ilişkilerini ele alıyor. Kitaba bir çeşit Türk uygarlık tarihi de diyebiliriz.

Atatürk; "Tarih yazmak, tarih yapmak kadar mühimdir. Yazan yapana sadık kalmazsa değişmeyen hakikat, insanlığı şaşırtacak bir mahiyet alır” sözlerini düstur aldığını hakikati eğip bükmeden ona olabildiğince sadık kalmaya çalışarak kitabı kaleme aldığını belirtiyor. Hangilerini öne çıkaracağını, aralarındaki ilişkileri nasıl kuracağını saptarken de belirli bir bakış açısından hareket etmiş.

Hatipoğlu; “Türk gençlerinin Türk tarihi hakkındaki bilgileri kulaktan dolma ve yüzeysel olmanın ötesine varamıyor. Oysa tarih bilincinin milli kimliğin oluşumunu etkileyen en önemli faktörlerden biri olduğu bilinir. Bu nedenle kitapta, etnosantrizm tuzağına düşmeyen demokratik bir milli kültür bilincinin bireylerin kişilik bütünlüğüne ve dengeli gelişimine olumlu katkı yapacağı anlayışından hareket ettim.”

DEVLETLEŞME SÜRECİ

Türk tarihi göçebe kabilelerin devletleşme süreci, özünde insanlığın Mezopotamya’da Sümerlerden başlayan uygarlığa sıçrama aşamasına tekabül ediyor. Devletli toplum haline gelmeye yani uygarlığa geçmeye başladıklarında Türkler, ulaştıkları yeni toplumsal aşamaya uygun din, hukuk ve siyaset kurumlarını benimsemeye başladıklarını okuyoruz kitaptan. 18. yüzyılda Batı’dan başlayan modern uygarlığa geçiş aşaması da kısa bir süre içinde Türkleri etkileyerek demokratik devrim sürecini başlattı. Tarım toplumu olmaktan sanayi toplumu olmaya doğru dönüşüm zorunluluğu, bütün kurumlarımızı değiştirerek toplumu yeniden örgütlemeyi gerektirdi. Şüphesiz büyük toplumsal değişme dönemleri onlarca, bazen yüzlerce yıla yayılarak gerçekleşti. Düşünce akımlarının siyasal güçlerin ve bilimsel teorilerin, hep büyük değişimin gerçek anlamını açıklama iddiasıyla ortaya çıktığını ve rekabet ettiklerini de anlatıyor Hatipoğlu.

Yayınevi yazara teşekkür notunda şunları söylüyor; "Prof. Dr. Atakan Hatipoğlu'nun, Cumhuriyetimizin 100. yılına bir armağan olarak hazırladığı elinizdeki kitap, uzun yıllar önce filizlenen bu bilincin yeni ve çok doyurucu bir örneği. Yazar, Türklerin yüzyıllardan taşan serüvenini, tümüyle bilimsel verilerin ışığında ve herkesin anlayabileceği bir dille aktarıyor, tarih biliminin ciddiyetini akıcı bir üslupla birleştiriyor, ortaya bütünlüklü bir eser koyuyor. Türk ve Türkiye tarihi nitelikli bu çalışma, Türklerin köklü bir uygarlık birikimi olduğunu ve yüzlerini her dönemde uygarlık merkezine dönerek dünya tarihi içinde anlamlı roller oynadıklarını gösteriyor.”

YAKIN TARİH

Yazar, uygarlık tarihini anlatırken yakın tarihimize kadar geliyor. Kitabın son bölümünde, Yüzyılın Çağdaş Uygarlığını Ararken başlığı altında, dünya ticaretinin merkezi Çin'e kaydı diyor ve ekliyor; “Çin'i dünyadan çıkardığınızda üretim duruyor. Yani dünya Çin'in büyümesi sayesinde büyümüş görünüyor. Bunun anlamı Çin'in sosyalist ekonomi ve toplum politikaları ile kazandığı başarıların dünyanın diğer ülkelerinin önüne yeni bir model koymasıdır.” Yani yazara göre, dünya ölçeğinde üretimin, refah yaratmanın merkezine dönüşen coğrafyalar, bir süre sonra askeri ve siyasal ağırlık da kazanır, toplumsal ilişkilerin, kültürel değerlerin, bilimsel üretimin ve teknolojik gelişmenin merkezine dönüşürler.

“ABD merkezli kapitalist uygarlığın son demlerini yaşıyor. Uygarlığın merkezi Asya coğrafyasına kaymaya başladı. Çin ve Rusya'nın önderlik ettiği Avrasya İşbirliği Örgütü ile BRICS türünden yeni uluslararası örgütlerin ABD dolarına karşı milli paralarla ticaret yapma veya ortak askeri tatbikatlar türünden uygulamalarına bakıldığında, yeni bir dünya düzenine ilerlemekte olduğumuz gözüküyor” saptamasını da okuyoruz kitaptan

PERİNÇEK’TEN ÖVGÜ

Doğu Perinçek, “Prof. Dr. Atakan Hatipoğlu, Türk ve Türkiye tarihi niteliğindeki bu çalışmasında, Türklerin köklü bir uygarlık birikimi olduğu ve her dönemde uygarlık merkezine yüzlerini dönerek dünya tarihi içinde anlamlı roller oynadıklarını gösteriyor.”

Perinçek kitabı, teorisi çok sağlam, dili çok akıcı, hakiki bir bilimsel kitap olarak değerlendirip hayran kaldığını belirtiyor. Hatipoğlu; “Tarih, olayların arka arkaya sıralanması değildir. Olan bitenin karmaşasını anlamlı hale getirebilmek teorinin varlığını gerektiriyor. Teori olmadan hiçbir bilim yapılamaz. Peki, tarihe nasıl bir teorik açıdan bakmak lazım?” diye soruyor. Ve şöyle cevap veriyor; “Birincisi, tarih, toplumsal olanın tarihidir. Siyasal olaylar ekonomik ve toplumsal süreçlerden kopuk şekilde cereyan etmezler.”