Triküspit darlığı ve yetmezliği

Triküspit kapağı sağ kulakçık ile sağ karıncık arasında bulunur ve sağ kulakçıktan sağ karıncığa dökülen kanın, sağ kulakçığa geri dönmesini önler. Triküspit kapağı üç yaprakçıktan oluşur. Triküspit kapak hastalıkları yine diğer kalp kapaklarında olduğu gibi; darlık ve/veya yetmezlik şeklinde görülür.

DARLIK

Triküspit darlığı (TD), normalde tamamen açılarak kanın sağ kulakçıktan sağ karıncığa geçişine izin veren triküspit kapağın, daralarak bu geçişe engel oluşturmasıdır. TD, diğer kalp kapak darlıklarına göre son derece ender görülür ve nedeni hemen hemen daima romatizmal kalp hastalığıdır. Tek başına olması son derece nadirdir. Çoğunlukla ateşli mitral kapak hastalıkları ve daha az olarak da ateşli aort kapak hastalıkları ile bir bulunur.

YAKINMALAR

Kanın dar olan triküspit kapaktan zor geçmesi, sağ kulakçığın gerisinde kanın birikmesine neden olur. Bu da geriye doğru yansıyarak, boyun toplardamarında genişlemeye, karaciğerin büyümesine, karında (asit) ve bacaklarda (ödem) sıvı toplanmasına neden olur. TD’nın önemli olduğu durumda, sol karıncığa kan gidişi azalacağı için yorgunluk başlar. Geriye doğru göllenen kan ayaklarda şişkinlik ve karaciğerde büyüme oluşturur. Karaciğer büyümesi o bölgede (karnın sağ üst bölgesi) ağrıya neden olur. Birlikte sıklıkla diğer kapak hastalıkları da bulunduğundan tabloya onlara ait şikayetler de eklenir.

TANI

Şikayetlerin varlığında tipik dinleme bulguları ve ekokardiyografi (eko) ile kolay tanı konur. Eko ile kapağın hareketleri, alanı, beraberinde triküspit yetmezliği olup olmadığı, kalp boşluklarının büyüklükleri ayrıntılı olarak incelebilir.

Ritim bozukluğu açısından EKG, akciğer alanları açısından da akciğer grafisi, istenecek tetkikler arasındadır.

TEDAVİ

Belli bir noktaya kadar idrar söktürücü ilaçlar verilerek izlenebilir. Ancak daha ileri durumlarda, beraberinde önemli triküspit yetmezliği yoksa mitral darlığında olduğu gibi balon ile dar olan kapak genişletilir. Ancak diğer kapaklardaki problemler için cerrahi gerekiyorsa o zaman cerrahi olarak da kapak genişletilebilir.

TRİKÜSPİT YETMEZLİĞİ

Triküspit kapağın sağ ventrikülün kasılması sırasında tam kapanamaması ve bunun sonucunda sağ kulakçıktan sağ karıncığa kanın geri kaçmasıdır. Sorun; sağ karıncığın, pulmoner artere attığı kanın bir kısmının tekrar sağ kulakcığa kaçması ve böylece sağ ventrikülün işinin artmasıdır. Olayın ne kadar önemli olduğu, oluşturacağı yakınma ve tedavi şekilleri tamamen geri kaçışın ne kadar olduğuna bağlıdır. Geri kaçışın miktarına göre (eko ile bakılır) derecelendirilir (Birinci, ikinci, üçüncü derece gibi.). Artan dereceler önemli olduğunu gösterir.

Normalde sağ kulakçıktan sağ karıncığa gelen kan, sağ ventrikülün kasılmasıyla pulmoner artere atılır Triküspit kapak yetmezliğinde sağ ventrikül kasıldığında kanın bir kısmı sağ atriuma geri döner.

NEDENLERİ

Triküspit yetmezliği, birçok özelliği nedeniyle diğer kapak hastalıklarından farklılık gösterir:

Normal sağlıklı erişkinlerin yüzde 75’inde çok hafif derecelerde bulunur (normal olarak kabul edilir) ve bir yakınmaya neden olmaz. Fizyolojik triküspit yetmezliği, normal muayenede pek fark edilmez ancak eko yapılırsa anlaşılır. Bunun bir önemi yoktur, dolayısıyla bir şey yapılmasına da gerek yoktur.

Kaçağın daha fazla olabileceği triküspit yetmezliğinde ise en büyük neden, yine diğer kapak hastalıklarından ayrı olarak, kapak yapısında bozukluk değil işlevseldir (kapağın bağlı bulunduğu yapılar olan sağ kulakçık veya sağ karıncığın genişlemesi sonucu triküspit kapağı oluşturan yaprakçıkların uç uca gelememesi). Bu şekilde işlevsel triküspit yetmezliğine neden olan durumlar: Sol kalp yetmezliği Mitral darlığı veya mitral yetmezliği akciğer hastalıkları (KOAH, pulmoner hipertansiyon yapan durumlar), bazı doğumsal kalp hastalıkları pullmoner darlık.

Sıklığı fonksiyonel kadar olmasa da kapağın yapısının bozulmasına neden olarak (organik) triküspit yetmezliği oluşturan nedenler de vardır: Göğüse gelen künt darbeler, romatizmal (sıklıkla diğer kapaklar da hastalanmıştır). endokardit, ebstein anomalisi, bağ dokusu hastalıkları (marfan gibi) yakınmalar

Çoğunlukla şikayet oluşturmaz ama triküspit yetmezliğinin ileri olduğu durumlarda; boyunda toplardamarların belirginleşmesi ve nabzın görülmesi, sağ ventrikül aşırı yükten dolayı yetmezliğe girdiği zaman ise karaciğer büyüklüğüne bağlı bu bölgede ağrı, karında sıvı birikimi (asit) ve bacaklarda şişlik (ödem) oluşur. Fonksiyonel triküspit yetmezliğinde allta yatan hastalığın (sol kalp yetmezliği, KOAH vs) oluşturduğu şikayetler de ön planda olabilir.

TEDAVİ

Fonksiyonel triküspit yetmezliği, alttaki neden tedavi edilebilirse azalabilir. Organik triküspit yetmezliğinde ise hafif veya orta dereceli olanlar, idrar söktürücü ilaçlarla izlenir. Önemli triküspit yetmezliğinde diğer kapak hastalıkları varsa ve bundan dolayı cerrahi gerekiyorsa bu esnada triküspit kapağa da müdahale edilir. Cerrahi olarak tedavide kapak tamiri (repair) yapılır, ancak bu mümkün olmuyorsa değiştirilir. Başka kapak hastalığının olmadığı tek başına olan önemli organik triküspit yetmezliğinde cerrahi tedavi seçeneği tartışmalıdır.