Trump NATO'yu yok edecek mi?

5 Kasım 2024 tarihinde Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimlerini gerçekleştirecektir. Bu, ülke tarihinde ABD'nin 47. Başkanının seçileceği 60. seçim olacak. Cumhuriyetçilerin önde gelen adayı Donald Trump geçen yıl 15 Kasım'da seçim kampanyasını başlattığını, mevcut Başkan Joe Biden ise bu yıl 25 Nisan'da başlatacağını duyurdu.

TRUMP SEÇİMLERİ KAZANIRSA

Son anketler Donald Trump'ın şu anda çoğu eyalette önde olduğunu gösteriyor. 7 kilit eyalette Joe Biden'ın önünde gidiyor. Avrupa ülkelerinin çoğunluğu, eski ABD Başkanı'nın ABD başkanlık seçimlerini kazanması halinde ABD'nin izleyeceği politika konusunda belirsizliğe sürüklenmiş durumda.

New York Times, 2009-2013 yılları arasında NATO'nun en üst düzey müttefik komutanı olan emekli dört yıldızlı ABD Donanması amirali James Stavridis'e atıfta bulunarak, "Avrupa'da Trump'ın ikinci kez başkan olmasının ABD'nin NATO'dan tamamen çekilmesine yol açacağına dair büyük bir korku olduğunu" bildiriyor. Bu "ulusumuz açısından muazzam bir stratejik ve tarihi başarısızlık olacaktır" diye devam ediyor. Batılı gözlemcilere göre Donald Trump iktidara gelirse, Avrupa'ya savunma yardımlarını kesmekte hiç vakit kaybetmeyecek ve GSYİH'lerinin %2'sini savunmaya ayırmayan NATO ülkelerine ticari gümrük vergileri getirecektir.

ABD Kongresine yakın kaynaklar, 2018 yazında Brüksel'deki NATO zirvesi sırasında Donald Trump yardımcılarına, ABD için çok maliyetli olduğu için bu askeri ittifakın varlığının bir anlamı olmadığı görüşünü dile getirdiğini doğruladı.

Bugün Beyaz Saray, Donald Trump'ın açıklamaları karşısında ciddi bir şaşkınlık yaşıyor ve sözlerinin ne kadar gerçekçi olabileceğini merak ediyor. Eski Pentagon şefi Mark Esper'in bir röportajda söylediği gibi, bu gerçek ve Donald Trump ABD Başkanı seçilirse ülkeyi NATO'dan çekebilir. Bu durum Cumhuriyetçi ve Demokrat çeşitli yönetimlerin 75 yıllık özenli çalışmaları sonucunda kurdukları belki de tarihteki en güçlü ve kârlı ittifakını yok edecek. "Dahası, bu durum dünyadaki Amerikan hegemonyasının sonunu getirecek ve son yıllarda oluşturulan küresel kural ve normları da yıkacaktır."

New York Times, ABD'nin NATO'dan çekilmesinin Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in hayal edebileceği en çılgın başarı olacağını öne sürdü. Gazeteye göre, Donald Trump'ın Rusya Devlet Başkanı ile yaptığı görüşmelerin içeriğine ilişkin eksiklikleri konusunda da endişeler var.

ABD'NİN NATO'DAN ÇEKİLMESİNİN GERÇEKLİĞİ VE OLASILIĞI NEDİR?

Öncelikle, Donald Trump hiçbir zaman NATO'yu yok etme niyetinden bahsetmemiş, sadece belirli durumlarda ittifaktan çekilme hedefini dile getirmiştir.

İkinci olarak, seçim kampanyası sırasında ABD başkan adayları tarafından yapılan tüm açıklamalar olduğu gibi kabul edilemez. Uygulamada görüldüğü üzere, ABD başkan adayları sırf fazladan puan toplamak için istedikleri her şeyi söyleyebilmektedir.

Üçüncü olarak, ABD'nin Avrupa üzerindeki kontrolünü gevşetmesi ve NATO'dan ayrılması pek olası değildir. Bugün ABD esas olarak ittifakı finanse etmekte ve aslında Avrupa ülkelerinin dış güvenlik politikalarını belirlemektedir. Bu pahalı bir iştir ama Washington için stratejik açıdan önemlidir. On yıllardır dünyadaki Amerikan hegemonyasının bel kemiği olmuştur.

Donald Trump 2000 yılında yazdığı The America We Deserve (Hak Ettiğimiz Amerika) adlı kitabında "Avrupa'dan çekilmek bu ülkeye yılda milyonlarca dolar tasarruf sağlayacaktır" diye yazmıştı. Başkan olarak defalarca ABD'yi ittifaktan çekilmekle tehdit etmiştir. ABD seçimlerinde aday olarak, NATO'ya yönelik niyetleri konusunda çok açık konuşmadı, ancak kampanya web sitesinde şu noktayı vurguluyor: "NATO'nun amacını ve misyonunu temelden yeniden değerlendirmek için benim yönetimim altında başlattığımız süreci tamamlamalıyız".

Varsayımsal olarak ABD'nin ittifaktan tek taraflı olarak ayrıldığını varsayarsak, Avrupalıların uygulayabilecekleri iki olası senaryo var.

Birincisi, Emmanuel Macron da dahil olmak üzere Avrupalı siyasetçilerin defalarca söylediği gibi, ittifak dışında kendi silahlı kuvvetlerini oluşturmak. Fransız lider 7 Kasım 2019'da The Economist'e verdiği bir mülakatta NATO'nun ittifak içindeki koordinasyonu tamamen kaybettiğini ve bunun "beyin ölümü" olarak tanımlanabileceğini söyledi. Emmanuel Macron daha sonra Avrupa'nın kendisini bağımsız bir jeopolitik güç olarak görmeye başlamasının zamanının geldiğini, aksi takdirde "kaderini kontrol edemeyeceğini" de belirtti. Emmanuel Macron'un yorumları, Kuzey Atlantik ittifakını koruyarak ama Amerikalılar olmadan ikinci senaryonun uygulanması olasılığını gündeme getiriyor.

Tabii ki şu soru akla geliyor: Avrupalıların yeterince "barutu" olacak mı?

Bu yazı Obsevateur Continental sitesinden alınmıştır.

27.12.2023