TUBİM Şube Müdürü Murat Sarıgüzel: Uyuşturucuya karşı sahada CKD'yle birlikteyiz

Türkiye, 2017 yılında uyuşturucuya bağlı ölümlerde zirveyi gördü. O yıl 941 kişi hayatını kaybetti. Bir yandan arzla mücadele devam ederken diğer yandan toplumun kılcal damarlarında bilinçlendirme ve farkındalık çalışmalarına ağırlık verildi. En İyi Narkotik Polisi Anne, Narkorehber, UYUMA ve daha çok sayıda projenin tohumları bu dönemde atıldı. Bu adımların her birinin temelinde ise Narkolog projesi var. Türkiye Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi (TUBİM) Şube Müdürü Murat Sarıgüzel, uyuşturucu ile mücadelede önleme faaliyetlerini anlattı.

ÇOĞUNUN ANNESİ EV HANIMI

81 ilde uyuşturucu suçlarından adli işlem yapılan şüphelilere 2018 yılından bu yana gönüllülük esasına dayalı 77 soruluk bir anket uygulanıyor. Güvenlik güçleri, anket aracılığıyla uyuşturucu arzı, kullanıcıların profili, kullanım nedenleri gibi çok sayıda başlıkta Türkiye’ye özgü verileri elde ediyor. Tüm bu veriler Narkolog Raporu olarak her yıl yayımlanıyor. Narkolog 2022 raporuna göre uyuşturucu suçlarına karışanların yüzde 92,2’sinin annesi ev hanımı. Yine aynı rapora göre hayatının herhangi bir döneminde uyuşturucu kullandığını beyan edenlerin yüzde 45,3’ü maddeyi evinde kullanıyor. 2019 yılı verilerini içeren Narkolog 2020’de de durum benzer şekilde. Yüzde 45,9 kendi evinde kullanıyor ve yüzde 89,6’sının annesi ev hanımı.

Toplumun uyuşturucu ile mücadele sürecine katılması ve uyuşturucu maddelerin zararlarının toplum içinden çıkan eserlerle anlatılması amacıyla her yıl Narkotik Daire Başkanlığı Narkoyarışmalar düzenliyor. Murat Sarıgüzel, “Afiş, hikaye, slogan yarışmaları var. Üniversitelere yönelik yarışmalar yaptık. O yarışmalardaki hikayeler, sloganlar bize ilham veriyor. Topluma yönelik politikalarımızı yönlendiriyor.” dedi.

EVDE İLK FARK EDEN ANNE

TUBİM Şube Müdürü Murat Sarıgüzel, bu verilerin yol gösterici olduğunu söyledi. Sarıgüzel, şöyle konuştu: “Narkologla birlikte veriler akmaya başladı. Biz şaşırdık. Madde bağımlılığı konusunda genellikle çalışan anne çocuklarının daha riskli grubu oluşturduğu akla gelir. 2020 ve 2021 verileri de benzer geldi. Yasa kapsamına aldığımız madde sayısı bine yaklaştı. Anne bunun hangi birini bilsin. İçişleri Bakanımız Sayın Süleyman Soylu da bunu gördü. ‘Annelere yönelmeli, anneleri bu konuda bilgilendirmeliyiz’ dedi. Çocuk uyuşturucuya başlıyor kullanıyor, kullanıyor, kullanıyor. Dünya ortalamasına göre çocuğun uyuşturucu kullandığının evde anlaşılması iki yıl. Narkolog’a göre ülkemizde bu süre yaklaşık 15 ay. Uzun diyebileceğimiz bu süre içinde de ilk fark eden anne. En İyi Narkotik Polisi Anne Projesi’nin üzerinde inşa edildiği gerçekler bunlar. Bu nedenlerle annelerin bilgilendirilmesi mücadelede çok kıymetli, daha da ötede bizce eşsiz bir yerde.

“Bu yıl 8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nde narkotikpolisianne.com web sayfasını açtık. Eğitim modüllerimiz burada da aktif. Annelere her fırsatta ulaşmaya çalışıyoruz. Sadece kamu kurumları ile değil, muhtarlarımız ve sivil toplum kuruluşları ile de işbirliği içinde çalışıyoruz. Toplumun desteği olmayan hiçbir çabanın başarıya ulaşamayacağına inanıyoruz. Bu mücadelede halkımızın desteğini talep ediyoruz. Amacımız uyuşturucuya ‘Hayır!’ diyebilen bir toplum inşa etmek. Sivil toplum ve medyanın katkıları çok kıymetli. Her anne baba farkında olacak. Çocuğu ile bu sorunu konuşacak. Bir bağımlı çevresinde en az 4 kişinin - annesinin, babasının, kardeşinin- en çok da 8’le 12 kişinin hayatını zorlaştırır. Biz de ‘1 farkında çevresindeki en az 4 en çok 12 kişiyi farkında yapabilir’ dedik. Anne cesur; yavrusunu tehdit eden tehlikenin karşısında dimdik duruyor. Anneye anlatıyorsunuz, meseleye sahip çıkıyor. Uyguluyor. Komşusuna, meslektaşına, evde eşine anlatıyor. Eşi işyerinde anlatıyor.”

2018 yılında TUBİM tarafından yapılan “Türkiye’de Genel Nüfusta Tütün, Alkol ve Madde Kullanımına Yönelik Tutum ve Davranış Araştırması” sonuçlarına göre “İlk Kullanım Yaşı Ortalaması” (19,5) olarak tespit edildi. Her yıl uyuşturucuya başlama yaşı biraz daha yukarı çıkıyor. Narkolog raporlarına göre 2019 yılında uyuşturucu maddeye başlama ortalama yaşı ‘20,8’, 2020’de ‘21,9’, 2021’de ise ‘21,2’ oldu.

TÜM FIRSATLAR DEĞERLENDİRİLİYOR

TUBİM, annelere yönelik yürütülen eğitim faaliyetlerinin yanı sıra, toplumun her kesimine ulaşma çabasında. Üniversitelerde Narkogençlik çalışması var. İstanbul ve Konya’da iki TIR, uyuşturucunun insan sağlığı üzerindeki etkilerini bilgisayar destekli programlarla dokuzuncu sınıf ve üzeri öğrencilere anlatıyor. İki TIR, 2015’ten bu yana 557 bin öğrenciye ulaştı. 81 ilde TUBİM Büro Amirlikleri halkla buluşulabilecek hemen her fırsatı değerlendiriyor.

Sarıgüzel, “İllerinde seminer, konferans, konser ve festival gibi her türlü etkinlikte arkadaşlarımız Narkonoktalar aracılığıyla orada bulunuyor ve uyuşturucunun zararları konusunda bilgilendirme yapıyor. Bu kapsamda 1 Haziran 2017’den günümüze diğer farkındalık etkinliklerimizin dışında sadece Narkonoktalarla 2 milyon 100 bin kişiye ulaştık. Ne kadar çok insanımıza ulaşır, ne kadar iyi anlatırsak, o kadar güçlü oluruz.” dedi.

‘SAHADA CKD İLE BİRLİKTEYİZ’

Cumhuriyet Kadınları Derneği’nin (CKD) başlattığı Uyuşturucuya Karşı Anneler Hareketi, İçişleri Bakanlığı Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğü tarafından destekleniyor. TUBİM Şube Müdürü Murat Sarıgüzel CKD ile birlikte yaptıkları çalışmaları anlattı: “Uyuşturucu ile mücadele alanında proje yapmak doğru bilgi ve tecrübeye dayanması gereken, hassas, halkın deyimiyle ince bir iştir. Narkotik suçlarla mücadele, bağımlılıkla mücadele entelektüel birikim ister. Kimya bileceksiniz, biyoloji, pedagoji, andragoji bileceksiniz, diliniz olacak, uluslararası gelişmeleri takip edip yazacak, eserler ortaya koyacaksınız. Sadece karamsar tablolarla dolu bağımlılık öyküleri üzerine kurulu ilkel bir yöntemle yapılamayacak kadar karmaşık ve emek isteyen bir mücadelenin içinde olduğunuzun farkında olacaksınız. CKD’nin de ‘Uyuşturucuya Karşı Anneler Hareketi’ diye kıymetli bir projesi var. Tek tek inceledim, modülleri güçlü. Okuduğunuzda aileye kıymet veren ve ilişkilerin nasıl olması gerektiğini, çocuğun nasıl takip edilmesi gerektiğini, uyuşturucunun ne derece ciddi bir sorun olduğunu, halk arasında faydalı algısı yaratılan kimi maddelerin aslında ciddi yıkımları olan birer zehir, narkotik madde olduğuna yönelik nefis bilgiler içeriyor. Her biri entelektüel, aydın insanlar tarafından hazırlanmış kaliteli dokümanlar. CKD, İçişleri Bakanlığı tarafından destekleniyor. Bizde de bir Anneler Projesi var. Yollarımız kesişiyor. İllerde de CKD’nin bu faaliyetlerine destek veriyoruz. Bir etkinlikleri olduğu zaman arkadaşlarımız oraya gidiyor. Arzla mücadele, sokak satıcıları nasıl tanınır, yasalar, çözüm merkezleri, UYUMA uygulaması gibi konuları içeren modüllerini sunarken, CKD de kendi modüllerini anlatıyor. Ankara’da, Aydın’da, Nevşehir’de, İstanbul Tuzla’da, Kocaeli gibi farklı illerde birçok faaliyeti birlikte yaptık. Çok iyi geri bildirimler aldık. Onların o çabaları, o kaliteli işleri, modülleri sunuş şekilleri çok kıymetli. CKD ile alanda birlikteyiz.”

136 TEDAVİ MERKEZİ

Murat Sarıgüzel, tedavi ve rehabilitasyonla ilgili de bilgi verdi. Dünyadaki örnekleri de anlatan Sarıgüzel şöyle konuştu: “Tedavi ve rehabilitasyon bu mücadelede en zor alandır. Gelişmiş ülkelerin bile, bütün eyalet/bölge/illerinde bağımlının bir kere de girip, arınıp çıkacağı mucize merkezler göremezsiniz. Çoğu ülkede tedavi çok pahalıdır. İnanın tedavi konsepti bile olmayan ülkelere rastlanır. Türkiye’de ise 136 ayaktan ve yatarak tedavi merkezi bulunur. Bu merkezlerde hiçbir ücret talep edilmez. Sağlık Bakanlığı’nın 191 Uyuşturucu ile Mücadele Destek Hattını aradığınızda, bu konuda sorularınızı iletebileceğiniz gibi tedavi merkezlerine doğrudan randevu da alabilirsiniz. Tüm Türkiye’de ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde profesyonel destek bir telefon kadar yakındır. 191’in yanı sıra 115 hattından da Yeşilay Danışma Merkezi’ne ulaşmak mümkün. Vatandaşlarımıza ‘Çevrenizde bir bağımlı varsa lütfen kendi duygu ve tecrübenizle hareket etmeyin’ diyoruz. 191 ya da 115’i arayarak profesyonel destek alın. Bağımlılık konusunda herhangi bir tedaviye ya da bilgiye ihtiyaç olduğunda valiliklerde, kaymakamlıklarda ve telefonlara uygulama olarak da yükleyebileceğiniz İçişleri Bakanlığı’nın Açık Kapı uygulaması var. Burada en önemlisi farkında olmak. Bağımlılık kronik bir beyin hastalığı. Kişinin kendisi kilit öneme sahip. Tedavi olduktan sonra sürekli hayır diye diye, bu yola devam edileceğini bilmeli. Nüksedebilir, nasıl şeker hastalığı ömür boyu takip gerektiriyorsa, bunda da takip ve uzman önerilerine sürekli uyulması gerekiyor.”

UYUMA İLE HERKES MÜCADELEYE KATILABİLİR

Uyuşturucu ile Mücadele Uygulaması’nın (UYUMA), dünyada eşi yok. Telefonunuza yüklediğiniz uygulama ile anlık bildirimde bulunabiliyorsunuz. UYUMA’yı Murat Sarıgüzel’den dinledik: “UYUMA, yazılımı Emniyet Genel Müdürlüğü birimleri tarafından yapılmış yüzde yüz milli bir uygulama. Akıllı telefonların mağazalarına girdiğinizde ‘UYUMA’ yazarak indiriyorsunuz. 10 MB gibi küçük bir alan kaplıyor. Uygulamayı indirip girdiğinizde şifre gönderiyoruz. Hiçbir kişisel bilginizi almıyoruz. Yasalarımıza göre de bu tür konularda kimlik bilgileri gizlidir. Bu uygulamayı yükledikten sonra şüpheli uyuşturucu kullanımı ya da satıcı gördüğünüzde doğrudan metin mesajı gönderebileceğiniz gibi, fotoğraf ya da video çekip onları da atabiliyorsunuz. Bu bildirim doğrudan 112’ye ulaşıyor. Sizin konum bilgilerinizden en yakın polis ya da jandarma ekibi o bölgeye yönlendiriliyor. Topyekün mücadele edeceksek çevremizde böyle olaylar oluyorsa bu uygulamayı yükleyin. Bu projeye 26 Eylül 2018’de başladık. Bugüne değin 512 bin 852 indirme oldu. Narkorehber faaliyetlerinde,konserlerde, anne projesinde bu uygulama nasıl yüklenir, nasıl kullanılır anlatıyoruz. Bu sayıyı çok daha ötelerde görmek istiyoruz. Medyaya da örnekleri yansıyan çok güzel geri dönüşleri var. Bütün vatandaşlarımızdan bu uygulamayı indirmelerini bekliyoruz. Bizim asıl silahımız, gücümüz halktır. Halk bizim arkamızda olduğu sürece bu mücadelede başarılı olabiliriz.”