TÜRK-İŞ: Geçim şartlarını karşılamaz
Asgari ücret görüşmelerinde işçi ve işveren kesimleri anlaşamadı. Cumhurbaşkanı'nın asgari ücret açıklamasına TÜRK-İŞ katılmadı. Erdoğan, 'Beklenmedik tabloda ara düzenleme yaparız.' dedi
Milyonların beklediği yeni asgari ücreti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan açıkladı. Buna göre 2023 yılında uygulanacak net asgari ücret 8 bin 506 lira oldu.
Erdoğan, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin ve Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) Başkanı Özgür Burak Akkol ile basın toplantısı düzenledi. Toplantıya işçi temsilcileri adına pazarlık yapan Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (TÜRK-İŞ) yöneticileri katılmadı. 2023 yılında uygulanacak asgari ücret oy çokluğuyla, işveren ve hükümet temsilcileri tarafından belirlendi.
Yapılan bir dizi toplantı sonunda çalışan ve işveren taraflarının ortak bir rakam üzerinde anlaşamadığını hatırlatan Erdoğan, hükümet olarak tüm tarafların tekliflerini ve gerekçelerini saygıyla karşıladıklarını söyledi. Her kesimin kendi öncelikleri, hassasiyetleri, çıkarları doğrultusunda bir tutum ortaya koyduğunu kaydeden Erdoğan, "Ne emekçilerimizin haklarının yenmesine ne de işverenlerimizin üzerine, altından kalkamayacakları bir yükün bindirilerek istihdamın zarar görmesine rıza gösteririz." diye konuştu.
BEKLENMEDİK TABLODA ARA DÜZENLEME
Erdoğan'ın açıklamasına göre, 2023 yılında brüt asgari ücret 10 bin 8, net asgari ücret 8 bin 506 lira olacak. Net asgari ücretteki artış oranı ocak ayına göre yüzde 100, temmuz ayına göre yüzde 54,66 olurken, yıllık ortalama artış oranı ise yüzde 74,43 olarak gerçekleşti.
Aralık ayıyla beraber enflasyon oranlarının düşmesini beklediklerine işaret eden Erdoğan, "Enflasyonu inşallah yıl ortasında yüzde 30'lu, yıl sonunda yüzde 20'li rakamlara indirmekte kararlıyız." dedi. Asgari ücreti belirlerken, hem geçmiş kayıpları telafi edecek hem de önümüzdeki yıla dair enflasyon öngörüsünü destekleyecek bir yaklaşım benimsediklerini bildiren Erdoğan "Şayet beklenmedik bir tabloyla karşılaşırsak, tıpkı geçen yıl olduğu gibi yine bir ara düzenleme yapmaktan da kaçınmayız." diye konuştu.
TÜM EMEKÇİLERİ ETKİLEYECEK
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin de asgari ücretin, Türkiye'deki ücretli çalışanların yaklaşık yüzde 37'sini ilgilendirdiğini ancak bununla sınırlı kalmayarak bütün ücret yapılarını düzenlediğini ifade etti. Asgari ücretin üzerindeki ücretlerin, yeni asgari ücretin belirlenmesiyle yeniden ayarlandığına işaret eden Bilgin, şu ifadeleri kullandı: "Bu rakam, bütün çalışanları, sadece asgari ücretle çalışanları değil onun üzerindeki çalışanları da emekçileri de refahtan pay alacakları yeni bir ücret skalasına ulaştıracaktır." dedi.
TİSK Yönetim Kurulu Başkanı Özgür Burak Akkol, asgari ücretle ilgili olarak, "Bugün açıklanan ücreti düşük bulanlar olacaktır, yüksek bulanlar olacaktır, dengeli ve makul bulanlar olacaktır. Her zaman ifade ettiğimiz gibi asgari ücret bir taban ücrettir." değerlendirmesinde bulundu.
'BEKLENTİ KARŞILAMADI'
Talebini 9 bin lira olarak açıklayan ve komisyonda işçi kesimi adına bulunan TÜRK-İŞ karar toplantısına katılmadı. TÜRK-İŞ Genel Başkanı Ergün Atalay, komisyonda işçi kesimini temsil eden üyelerle birlikte yaptıkları toplantının ardından şu değerlendirmede bulundu:
"Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nda işçi kesimi adına görev yapan TÜRK-İŞ temsilcileri, bugünkü mevcut sosyal ve ekonomik şartlarda, 2023 yılı için belirlenen asgari ücretin, çalışanların aileleriyle birlikte geçim şartlarını karşılamadığı görüşündedir. Kamuoyunun beklentisi de giderilmemiştir. Asgari ücretin yürürlükte kalacağı dönem boyunca meydana gelecek fiyat artışlarının gerisinde kalması söz konusudur. Ücretli çalışanların satın alma gücü bu nedenle azalmaktadır. Çalışanların satın alma gücünü koruyacak tedbirler uygulanmalıdır... Asgari ücreti belirleme çalışmaları sadece ücretli kesimi değil toplumun tümünü yakından ve doğrudan ilgilendirmektedir. Kamuoyunun beklentisi maalesef karşılanmamıştır. Özelikle sendikasız işçilerin önemli bir bölümünün temel meselesi olan asgari ücretin işçi kesiminin savunduğu ilkeler çerçevesinde karara bağlanması, ülkemiz çalışma hayatı açısından önemli bir açılım sağlayacaktı."
Atalay açıklamasında, Türkiye İstatistik Kurumu'nun Anayasada asgari ücretin tespitinde “çalışanların geçim şartları” göz önünde bulundurulması hükmüne ilişkin çalışma yapmaktan kaçındığını da kaydetti.
KALEMLERDE DEĞİŞİKLİK OLACAK
Yeni asgari ücret rakamıyla işsizlik maaşı, kıdem tazminatı, GSS primleri, askerlik ve doğum borçlanması, isteğe bağlı sigorta primleri, staj ücretleri, asgari ücretlilerin rapor ücretlerinin de aralarında olduğu birçok kalemde değişiklik olacak.
Etkilenen kalemlerin başında gelen işsizlik ödeneğinde sigortalının son 4 aylık prime esas kazançları dikkate alınıyor. 2023'te en az 4 ay çalışan bir işçi için; işsiz kalması ve gerekli şartları taşıması halinde işsizlik ödeneğinin alt sınırı asgari ücretin yüzde 40'ı, üst sınırı ise yüzde 80'i olarak hesaplandığı için yeni asgari ücretle işsizlik ödeneğinin en düşüğü 4 bin 3 lira, en yükseği ise 8 bin 6 lira şeklinde uygulanacak.
GSS 300 LİRA
Çalışanların yıllık kıdem tazminatı brüt 10 bin 8 liraya yükseldi. Artış GSS primlerini de etkiledi. Hastanelerden ve sağlık kuruluşlarından yararlanmak için brüt asgari ücretin yüzde 3'üne karşılık gelen 300 lira 24 kuruş ödenmesi gerekecek. Kişi başı gelirinin brüt asgari ücretin üçte birinden yani 3 bin 336 liradan az hesaplanması durumunda ise GSS primleri devlet tarafından karşılanacak.
İSTİSNALAR
Bunların dışında, yeni asgari ücretle lise ve üniversite öğrencilerine ödenen staj ücreti, askerlik ve doğum borçlanması, isteğe bağlı sigorta primleri, asgari ücretlilerin rapor ücretlerinin de aralarında olduğu birçok kalemin rakamları da değişti.
30 Haziran 2023 tarihine kadar işverence, işçiye elektrik, doğal gaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık olmak üzere aylık 1000 liraya kadar yapılacak ek ödemeler, gelir vergisinden ve sigorta primi tutarından istisna tutuldu. İşverence işçiye nakit ödenen yemek bedeli, günlük 55 lira olarak belirlenirken 51 liraya kadar olan tutarı, gelir vergisinden ve sigorta priminden istisna.
ASIL ÇÖZÜM ÜRETİM VE İSTİHDAM
Vatan Partisi Merkez İşçi Sendika Bürosu Başkanı Hüseyin Karanlık, yeni asgari ücretle ilgili yaptığı değerlendirmede kalıcı çözümün üretim ve istihdamı artırmak olduğuna dikkat çekti. Karanlık şunları kaydetti:
"Asgari ücret 8 bin 506 lira olarak açıklandı. Bu rakam, artan pahalılık ve enflasyon karşısında günübirlik bir önlem olarak 'ehveni şer' sayılabilir. Bunun gibi geçici çözümlerin ömrü ne yazık ki altı ay bile sürmeyecektir. Kalıcı çözüm, üretimi ve istihdamı artırmaktır. Ailede çalışan sayısını çoğaltmak, işsiz gezen hısım akraba, konu komşuya da iş olanağı sağlayabilmektir.
"Bu da ancak ciddi oranda ve planlı bir yatırımla olur. Yatırım ise öncelikle kaynak bulmak demektir. Peki kaynak nasıl sağlanacaktır? Kaynak bulmanın tek bir yolu vardır, o da vurguncuya, rantçıya ve faizciye akan ülke kaynaklarına sahip çıkmak, kıyı bankalarında ve yurt dışı finans merkezlerinde yatan yüz milyarlarca dolar tutarındaki kaynakları getirtip ülkenin hizmetine sokmak ve aynı zamanda ciddi oranda tasarrufa yönelmek.
‘ÇÖZÜM NİYETİ YOK’
"Ne işbaşındaki Ak Parti hükümetinin ne de altılı muhalefetin böyle bir çözüme yönelme niyetleri ne yazık ki yoktur. Niyetleri olmadığı gibi mevcut sınıfsal bağlantıları ve siyasetleri nedeniyle imkân ve kabiliyetleri de bulunmamaktadır. Sistem partileri artan sorunlar karşısında çözümsüz ve çaresizdirler. Ancak somut ve gerçekçi bir Üretim Devrimi Programına sahip olan Vatan Partisi açıklamış olduğumuz bu köktenci önlemleri hayata geçirebilir ve geçirecektir. Somut ve uygulanabilir Programı, deneyimli ve birikimli liderliği ve çelikleşmiş kararlı kadrolarıyla Vatan partisi bu göreve hazırdır."
'ARTIŞ ÖNGÖRDÜĞÜMÜZ ENFLASYONUN ÜZERİNDE'
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, 2023 yılında uygulanacak asgari ücreti değerlendirdi. Nebati, enflasyonla mücadeleyi ve enflasyondan vatandaşların olumsuz etkilenmesini engellemeyi kararlılıkla sürdüreceklerini vurgulayarak şunları kaydetti: "Bu yaklaşımla, 2023 yılında geçerli olacak asgari ücreti, Sayın Cumhurbaşkanı'mız tarafından da açıklandığı üzere net 8,506,8 liraya yükseltmiş bulunuyoruz. Böylece asgari ücreti geçtiğimiz ocak ayına göre yüzde 100, temmuz ayına göre ise yüzde 54,7 artırmış olduk. Vurgulamak isterim ki bu artış, Orta Vadeli Program çerçevesinde yüzde 24,9 olarak öngördüğümüz 2023 yıl sonu enflasyon oranının oldukça üzerinde bir seviyeye tekabül etmektedir. Bildiğiniz üzere, 2022 yılında asgari ücretten gelir ve damga vergisi kesintisini kaldırmış ve bu uygulamayı tüm ücret gelirleri için geçerli kılmıştık. Yeni asgari ücretin başta işçilerimiz olmak üzere tüm paydaşlara hayırlı olmasını dilerim."
İŞVERENİN TALEBİ TEŞVİKLERİN ARTIRILMASI
Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Başkanı Mahmut Asmalı da kasım ayında gevşeme sürecine giren enflasyonun, 2023 yılı itibariyle çok daha makul seviyelere gerileyeceğini öngördüklerini vurgulayarak asgari ücrete ilişkin şunları kaydetti: "Ücret artışlarının işverene getireceği ilave yüklerin hafifletilmesi adına destek ve teşviklerin artırılmasını temenni ediyoruz. Zira işverene sağlanacak olan teşvik ve destekler, ücret artışlarıyla birlikte ciddi bir yükün altına girecek olan işverenlerimiz için kritik önemdedir. İlaveten; sanayi sektörü kapsamında asgari ücretli çalışanlar için ilave pozitif ayrıcalık sağlanmasının imalata yönelik istihdamımızın ve üretim kapasitemizin artırılması adına önemli bir adım olacağını ve bölgesel farklılıkları yansıtma noktasında yetersiz kalan mevcut ulusal asgari ücret uygulamasına alternatif olarak bölgesel asgari ücret uygulaması fikrinin mutlaka değerlendirilmesi gerektiğini de yineliyoruz."
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç de şunları söyledi: "Yeni asgari ücret, iş dünyamızın tüm paydaşlarına hayırlı olsun. Çalışanımızın hak ettiği ücretleri alması, üretimi teşvik edecek bir etken olacaktır. Asgari ücretin belli olmasıyla 2023 için önümüzü şimdi daha açık görebiliyoruz."